کیا: روزنامه‌نگاری تحقیقی نیازمند دسترسی آزاد به اطلاعات/ اسدی: گاهی روزنامه‌نگار تحقیقی از خود روزنامه طرد می‌شود

جلسه نقد و بررسی کتاب «به من دروغ نگو» به مناسبت هفته پژوهش و با حضور عباس اسدی و علی اصغر کیا، اعضای هیئت علمی دانشگاه،  21 آذر در آمفی‌تئاتر دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

به گزارش عطنا، در این جلسه علی اصغر کیا، مدیر گروه رشته روزنامه نگاری دانشکده ارتباطات با اشاره به این‌که کتاب به من دروغ نگو یکی از کتاب‌هایی است که در زمینه روزنامه‌نگاری تحقیقی و گزارشگری نوشته شده است عنوان کرد: کتاب‌هایی که در زمینه روزنامه‌نگاری نوشته می‌شوند باید جنبه تخصصی آن‌ها بررسی شود و تلاش ما در این جلسه همین است.

در این جلسه  عباس اسدی، استاد روزنامه‌نگاری نیز با توضیحاتی از روزنامه‌نگاری تحقیقی گفت: اساس روزنامه‌نگاری تحقیقی افشاگری است که ما نتوانستیم این نوع روزنامه‌نگاری را در ایران به آن توجه کنیم.

اسدی با تایید این‌که این کتاب در مورد روزنامه‌نگاری تحقیقی است، افزود: روزنامه‌نگاری تحقیقی شغل بسیار خطرناکی است و ما تا امروز روزنامه‌نگار تحقیقی در ایران نداشتیم.

اسدی با تاکید بر این‌که روزنامه‌نگار تحقیقی شغلی حرفه‌ای محسوب نمی‌شود، ادامه داد:  روزنامه‌نگار کنار حرفه  روزنامه‌نگاری خود به دنبال افشاگری است و مثلا  فسادی را روشن می‌کند و یا ممکن است تلاش‌هایش سال‌ها طول بکشد.

او همچنین مشکلات روزنامه‌نگاران تحقیقی را خاطرنشان کرد . افزود: کسی که روزنامه نگاری تحقیقی کار می‌کند، ممکن است با مشکلات جانی روبه‌رو شود و روزنامه‌گار حتی توسط خود روزنامه پذیرش نشود و نیز این نوع روزنامه‌نگاری بسیار پرهزینه است و مالکان و صاحبان روزنامه حاضر نیستند که هزینه بدهند و یا حتی کوچکترین کمک مالی به روزنامه‌گار تحقیقی بکند.

اسدی در بخش دیگری از سخنانش بیان داشت: به نظر من کتاب‌هایی که در حوزه روزنامه‌نگاری تحقیقی و گزارشگری نوشته شده است باید به همه جنبه‌های  این نوع روزنامه‌نگاری بپردازد.

عباس اسدی با معرفی کتاب به من دروغ نگو حاطرنشان کرد: این کتاب توسط جان بیچلر روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه کورنل آمریکا نوشته شده  و نیز  مهرداد شهابی و محمد نبوی آن را ترجمه کرده‌اند.

این استاد دانشگاه با نقد کتاب به من دروغ نگو، افزود : این کتاب شامل ترجمه12 مقاله از 28 مقاله‌ای است که در متن اصلی آمده است و صرفا شامل گردآوری گزارش‌هایی در مورد روزنامه‌نگاری تحقیقی است و به خود روزنامه‌نگاری تحقیقی و توضیح و بسط آن نپرداخته است.

عباس اسدی با انتقاد از این‌که در کتاب به‌جای استفاده از روزنامه‌نگاری افشاگرانه از روزنامه‌نگاری کاوشگرانه نام‌برده شده، هم اظهار کرد: در این کتاب حتی از کسانی به عنوان روزنامه‌نگار تحقیقی نام برده شده که در اصل فقط یک روزنامه‌نگار منتقد بوده‌اند.

اسدی اضافه کرد: این کتاب یک نوع هدایت کننده افراد به سمت و سوی گرازشگری تحقیقی است اما برای ما تعریف نمی‌کند که گزارشگری تحقیقی از کجا آمده، چگونه است و چه اتفاقاتی بر آن افتاده است.

او مهم‌ترین ضعف کتاب را این دانست که «کتاب نتوانسته است در مورد روزنامه‌نگار تحقیقی مطالب را جامع بیان کند و فقط به مثال‌هایی از آن اکتفا کرده است».

در ادامه اسدی با بحث از انواع فساد در دنیا اظهار کرد: وقتی ما از فساد صحبت می‌کنیم، غرض یک فساد دوطرفه است، فسادی که در خود رسانه‌ها هست و فسادی که در سازمان‌ها و خارج از رسانه‌ها وجود دارد  و همین دلیلی است که ما کمتر روزنامه‌نگار تحقیقی داشته باشیم.

اسدی با بحث از انواع فساد در جهان خاطرنشان کرد: فسادها در جهان به ترتیب شامل فساد قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان، قاچاق اسلحه و قاچاق حیات وحش است که برای افزایش تولید و کیفیت  و ثبات سیاسی و افزلایش منزلت اجتماعی در هر نقطه و زمینه‌ای نیاز به مبارزه با این فسادها داریم.

در بخش دیگری از این جلسه علی‌اصغر کیا، مدیرگروه روزنامه‌نگاری دانشکده ارتباطات طی سخنانی گفت: در ابتدا باید به  برخی از نظام‌های مطبوعاتی که در آن روزنامه‌نگاری تحقیقی شکل نگرفته، پرداخت.

علی اصغر کیا با تاکید بر این‌که ماهیت اصلی این نوع روزنامه‌نگاری افشاگری است، بیان کرد: در نظام سوسیالیستی به خاطر ماهیت آن، روزنامه‌نگاری تحقیقی که ویژگی اصلی آن افشاگری است وجود ندارد زیرا این افراد در انتشار و جمع‌آوری داده‌ها با مشکلات روبه‌رو می‌شوند و از طرفی دیگر امنیت سیاسی روزنامه‌نگاران به خطر می‌افتد.

کیا ادامه داد: از مزایای این کتاب نثر سلیس و روان آن است و مترجم در آن اصطلاحاتی به کار برده که در نوع خود مهم است.

این استاد دانشگاه در انتقاد از این کتاب ابراز کرد: کتاب به من دروغ نگو به اصول و زمینه‌های شکل‌گیری روزنامه‌نگاری تحقیقی و به شیوه‌های شناسایی و انتخاب مسئله نپرداخته است و حتی مترجم هم به دلایل انتخاب بعضی مقاله‌ها و انتخاب نکردن بعضی دیگر در مقدمه هیچ توضیحی نداده است.

علی اصغر کیا در پایان گفت: داشتن اطلاعات در روزنامه‌نگاری تحقیقی مهم است و چون به راحتی نمی‌توانیم اطلاعات را به‌دست آوریم باید از منابع مختلف به صورت غیرمستقیم کمک بگیریم و این‌که منبع مستقیمی نداریم شرایط و عوامل این نوع روزنامه‌نگاری را در بخشی از نظام‌های مطبوعاتی ناممکن و پیچیده کرده است.