پژوهش هایی که مسئله محور باشند به حل مسائل کشور کمک می کنند

عطنا-  به مناسبت اختتامیه هفته پژوهش، با برگزیدگان این هفته در دانشگاه علامه طباطبایی به گفتگو نشسته ایم که در ادامه گفتگوی خبرنگار عطنا با دکتر محمد مهدی مولایی ؛ پژوهشگر برتر دانشکده ارتباطات را می خوانید:

با سلام، خود را معرفی کرده، بفرمایید چند سال است که عضو هیئت علمی دانشکده هستید؟

محمد مهدی مولایی هستم، عضو هیئت علمی گروه روزنامه نگاری و از سال ۹۶ در دانشکده تدریس می­کنم و درحال حاضر معاون آموزشی _پژوهشی دانشکده ارتباطات هستم

حوزه پژوهشی شما چیست و چه کارهای پژوهشی تا کنون انجام داده اید؟

حوزه پژوهشی من در خصوص فناوری های ارتباطی و آینده پژوهی است که در این حوزه حدودا پانزده سال است فعالیت دارم و تعدادی کتاب و مقاله نیز در این خصوص نوشته ام.

بحث فناوری های ارتباطاتی و اطلاعاتی که از بحث های مهم در حوزه ارتباطات است و در گذشته بصورت محدود استفاده می شد، در دو دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است و شاهد پیشرفت های زیادی در این زمینه هستیم. امروزه همه شهروندان گوشی هوشمند دارند و هرروز شاهد آن هستیم که نوآوری های جدیدیدر حوزه اینترنت ایجاد می شود که هوش مصنوعی،کلان داده ها و مانند اینها از این دست هستند.

پژوهش های من در دانشکده بیشتر در رابطه با فناروی های ارتباطی و اطلاعاتیست و همچنین در رابطه با دانشجویانی که بخواهند رساله و یا پایان نامه ای کار کنند، همچنین آینده پژوهشی نیز که حوزه ایست عمومی و به ما کمک می‌کند شناخت بهتری از آینده داشته باشیم، از دیگر تخصص های من است .

ضمن آن که ما در تلاش هستیم در دانشکده رشته ها را به روز کنیم تا آموزش ها متناسب با فناوری باشند؛ از این جهت برخی رشته­ ها بهتر است بازنگری شوند و رشته های جدید ایجاد شوند مانند رشته روزنامه نگاری که از سال آینده درس های جدید برای آن ارائه می­ شود.

تاکنون درس‌هایی ارائه می‌شد که بچه ها یاد بگیرند برای مطبوعات و خبرگزاری ها مقاله بنویسند که این در جای خود خوب است ولی با توجه به این که نقش روزنامه ها کمرنگ و فضای مجازی پررنگ شده است، ما درس هایی مانند روزنامه نگاری رادیویی و تلویزیونی، روزنامه نگاری داده محور و روزنامه نگاری چند رسانه ای را اضافه کردیم که دانشجویان علم روز را یاد بگیرند و البته دانشگاه در تلاش است رادیو و تلویزیون اختصاصی دانشگاه علامه را هم داشته باشد که این قطعاً با کمک دانشجویان پیش خواهد رفت.

آیا انجام پژوهش تا الان به زندگی خانوادگی شما آسیب و لطمه ای وارد نکرده ؟

خیر لطمه ای وارد نکرده ولی وارد شدن به حوزه پژوهش ، کاری سخت و دشوار و وقت گیر است که در عین حال لذت بخش است.

از نظر شما پژوهش چه اندازه اهمیت دارد و در چه زمینه هایی باید پژوهش صورت بگیرد؟

اهمیتشان که قابل انکار نیست، ما بدون اینکه پژوهش و تحقیقی انجام داده باشیم نمی‌توانیم کاری انجام دهیم، هم درعرصه شرکت های خصوصی و هم در عرصه دولت و تمام سازمان ها و نهاد ها.

در حوزه های علوم ارتباطات، موضوعات مختلفی هستند و دانشکده ارتباطات اعضای علمی زیادی دارد که هرکدام در حوزه های مختلفی مشغول هستند و همچنین حوزه های زیادی هستند که هنوز تاحدودی مغفول مانده اند؛ مانند بحث های مربوط به ارتباطات  انسانی، ارتباطات میان فردی، ارتباطات میان گروهی، یا بحث هایی که من خودم دنبال می کنم مانند بحث های فناوری های جدید و آینده پژوهی هم حوزه‌ هایی هستند که کمتر مورد توجه قرار داده ایم.

نکات ضعف و قوتی که می تواند موجب شود یک پژوهش به خوبی انجام شود و یا ممکن است مانع انجام درست یک پژوهش شود را توضیح دهید.

اینکه ما وقتی می خواهیم وارد پژوهشی شویم، مسئله دقیقی داشته باشیم، نکته مهمی است؛

مثلا در پایان‌نامه. درواقع اولین پژوهشی که هر پژوهشگر انجام می دهد همان کار پایان‌نامه‌ست.

یک عامل تعیین کننده که یک پژوهش را در مسیر درست هدایت می‌کند این است که مسئله آن مشخص باشد و متناسب با آن مسئله باید روش و نظریه ای انتخاب شود که آن پژوهش بتواند به خوبی پیش رود.

از نظر شما چه مشکلاتی می‌تواند بر سر راه انجام یک پژوهش علمی درست قرار گیرد؟

گاهی مسئله پژوهش خوب انجام می­ شود ولی برای انجام آن نیاز است منابعی اختصاص داده شود و هزینه ای صرف شود و ممکن است هزینه ها نتوانند تأمین شوند.

آفت هایی در گذشته بود و هنوز هم هست مخصوصاً در پژوهش های دانشگاهی، مانند این که ممکن است با آنها خیلی ساده انگارانه برخورد شود. مثلا دانشجویانبه خصوص در پژوهش های دانشگاهی و پایان نامه هایشان جدی نگیرند و درواقع اخلاق پژوهشی را رعایت نکنند و مواردی از این قبیل.

به نظر شما چه پژوهش هایی به رفع مشکلات جامعه کمک میکند؟

پژوهش هایی که مسئله محور باشند و مسائل مشخص داشته باشند و مسئله هم مرتبط باشد با شرایطی که پژوهشگر در آن زیست می‌کند .

یعنی هر پژوهشگری اگر به محیط اطراف خود نگاه کند می تواند مسائل زیادی اطراف خود ببیند؛ مثلاً در حوزه ارتباطات چند حوزه هستند که درموردشان کمتر پژوهش شده مانند ارتباطات میان فردی و ...

در نهایت شما برای دانشجویانی که علاقه‌مندبه انجام کار پژوهشی هستند چه توصیه ای دارید ؟

توصیه من این است که حتماً زمان زیادی را به مطالعه اختصاص دهند.

امروزه شبکه های اجتماعی تا حدودی انسان ها را تنبل کرده و ترجیح می­ دهند وقت خود را به‌جای کتاب خواندن، به گشتن در صفحات مجازی صرف کنند.

هرچند که این هم برای دانشجویان ارتباطات لازم است و حتماً باید در شبکه های اجتماعی حضور داشته باشد ولی نباید تمام وقت خود را به آن اختصاص دهند.

خبرنگار: نیوشا مسعودیان