لابیست های سیاسی و سطح نفوذ آن ها

عطنا - لابیست کسی است که بطور داوطلبانه و یا از طریق پرداخت پول، مجلس قانونگذاری و نیز افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می دهد.

مفهوم لابی و چگونگی پیدایش لابی ها به اواخر قرن نوزدهم باز می گردد. در آن زمان افراد در راهروهای کنگره برای تاثیرگذاری بر تصمیمات لوایح و طرح ها به بحث و گفتگو می پرداختند. مفهوم لابی معنای مختلفی دارد. به تالارها یا سالن های بزرگ متصل به اتاق های بزرگتر اطلاق می شود که بعنوان راهرو و یا اتاق انتظار مورد استفاده قرار می گیرند، مانند ورودی مجلس قانونگذاری یا سراسری تالارها. لابی گری به تلاش گروهی از افراد به نمایندگی از گروه ذینفع خود به منظور انجام دادن اقدامات مورد نظر آن گروه. لابی گری اصطلاح عمومی است که برای گروه های که درگیر کار خاصی اند به کار می رود. برای نمونه لابی نفتی یا لابی محیط زیست یا لابی هایی که تلاش می کنند قوانینی را در مجلس یا کنگره تغییر دهند. همچنین لابی کردن یک نوع اقدام حرفه ایست که فرد یا گروه در دفاع از امور عمومی بمنظور تاثیر نداشتن بر دستگاه حکومتی انجام می دهد. لابیست کسی است که بطور داوطلبانه و یا از طریق پرداخت پول، مجلس قانونگذاری و نیز افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می دهد.

با توجه به تعاریف فوق کار ویژه اصلی لابی ها استفاده از ابزار فشار برای رسیدن به اهداف مشخص است اما گروه های فشار و گروه ذینفع گروه هایی اند که اهداف مشترک دارند و با فعالیت های سازمان یافته در تصمیم گیری سیاستمداران در سطوح مختلف تاثیر می گذارند. آن ها تلاش می کنند سیاست عمومی جامعه را در جهت منافع خاص خود سوق دهند. گرچه این تعاریف جامع و مانع نیستند، وجه مشترک تمام این گروه ها، تعقیب اهداف مورد نظر در زمینه های اقتصادی، سیاسی، نظامی و غیره، از طریق تشیکلات دولتی یا غیردولتی است.

حوزه فعالیت گروه های لابی

-    گروه های اقتصادی در زمینه گسترش صادرات و بازار آزاد کالا، از سازمان هایی نظیر سازمان تجارت جهانی، شرکت های چند ملیتی یا سازمان ملی تولیدکنندگان حمایت کنند.
-   گروه های اجتماعی و مذهبی که در برابر گروه های منتفذ اقتصادی است. آن ها بر موضوعاتی از قبیل آزادی های مذهبی، اجتماعی و حقوق بشر تاکید می کنند و همچنین نسبت به روابط آمریکا با دولت هایی که ناقض حقوق بشراند حساس می باشند.
-    گروه های نژادی که شامل اقلیت های نژادی در آمریکا هستند که متناسب با سهم جمعیتی، قدرت اقتصادی، نفوذ رسانه ای و انسجام تشکیلاتی، دارای پایگاه و نفوذی هستند که موجب می شوند در تصمیمات دولت تاثیرگذار باشند. قدرتمندترین گروه متنفذ نژادی، لابی های یهودی هستند.

لابی یهودی و عملکرد آن

تصمیمات سیاست خارجی ایالات متحده متاثر از روابط پیچیده میان بخش های مختلف این کشور است. هر تصمیم گیری مهم، به دلیل ذات تکثرگرای نظام سیاسی این کشور باید از کانال های مختلفی عبور کند. برخی از بخش های تاثیر گذار بر تصمیمات سیاست خارجی این کشور شامل کنگره، وزارت امورخارجه، وزارت دفاع(پنتاگون)، سازمان اطلاعات مرکزی(سیا)، شورای امنیت ملی و نیز احزاب، گروه ها، رسانه ها و ... هستند.

یکی از گروه های متنفذ نژادی در آمریکا ((لابی های یهودی)) هستند. جان مرشایمر استاد دانشگاه شیکاگو و استفن والت استاد دانشگاه هاروارد در مقاله ی خود تحت عنوان لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا آورده اند که مبنای عمل کلیه گروه های فشار در آمریکا مشابه هم هستند، اما آنچه لابی یهودی را از سایر گروه های فشار متمایز می کند، قدرت تاثیرگذاری آن ها است. این لابی ها به دو شکل رسمی و غیر رسمی در ساختار جامعه آمریکا نقش دارند. گروه های غیررسمی مانند گروه((بنی بریث)) و گروه((حداش)) و ((کمیته اقدام سیاسی)) هستند که بیشتر در زمان انتخابات فعال می شوند. اما تاثیرات لابی های رسمی که مهم ترین آن ها کمیته امور عمومی آمریکا-اسرائیل(اپیک) است در تصمیم گیرندگان سیاست خارجی آمریکا حائز اهمیت است.

نویسنده: سیدمحمود کمال آرا (زکریا) – پژوهشگر روابط بین الملل

·   با سپاس از راهنمایی پژوهشی جناب آقای دکتر امیرمحمد حاجی یوسفی استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی