الزامات بازگشایی مدارس و آموزش حضوری

عطنا - یک استاد دانشگاه معتقد است: «تغییر نوع آموزش از حضوری به مجازی علت همه مشکلات نیست و اتفاقا آموزش مجازی می‌تواند ضعف‌ها را پوشش دهد. لازم است که در شروع بازگشایی مدارس، از دانش آموزان یک سنجش اولیه صورت بگیرد، استانداردهایی مشخص و بعد نیازهای آموزشی معلوم شود.»
 
از اواخر سال ۹۸ تا امروز به دلیل فراگیری ویروس کرونا و حفظ سلامت جامعه روند آموزش تغییر اساسی پیدا کرد. دانش آموزان و همچنین دانشجویان ملزم شدند به جای حضور در مدارس از فضای مجازی و آموزش‌های غیرحضوری برای تحصیل استفاده کنند.
 
وقتی سخن از مدرسه و آموزش می‌شود در ذهن همه ما تصویری از تخته‌سیاه، میز و نیمکت‌های خشک و چوبی مجسم می‌شود، اما امروزه مدرسه و آموزش در برنامه شاد و گوشی‌ها و تبلت‌ها خلاصه می‌شود. استفاده از نرم‌افزار شاد که برای برخی از والدین و دانش‌آموزان نه‌تنها شاد نبود بلکه به دلیل عدم دسترسی به اینترنت و تبلت تبدیل به رنج و ملال شده است.
 
در این میان شاپور محمدزاده، معاون وزیر آموزش‌وپرورش گفته تعطیلی مدارس موجب افت تحصیلی، افسردگی و کم‌تحرکی دانش آموزان شده و باید کلاس‌های حضوری را به‌ تدریج و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی آغاز کنیم.
 
آیا این مشکلات چقدر به آموزش مجازی مربوط است؟
 
در این باره دکتر آمنه عالی، استادیار گروه آموزش‌وپرورش دانشگاه علامه طباطبائی در گفتگو با عطنا با بیان اینکه آسیب‌ها و پژوهش‌های مطرح شده در مورد آموزش مجازی از قبیل کم‌تحرکی، چاقی، افسردگی، اختلالات رفتاری و کاهش نشاط در دانش آموزان قابل استناد نیست، گفت: «نمی‌توان تنها به خرده پژوهش‌های انجام شده در حوزه آسیب‌های آموزش مجازی اکتفا کرد. در کل پیامدهای گفته شده دور از ذهن نیست ولی همه این پیامدها، ارتباطی به آموزش مجازی ندارد.»
 
وی با اشاره به اینکه تغییر نوع آموزش از حضوری به مجازی علت همه مشکلات نیست، عنوان کرد: «مواردی مانند کرونا، قرنطینه، کمبود تفریحات و کاهش روابط دوستانه از دلایل مهمی است که منجر به کم‌تحرکی و کاهش نشاط می‌شود.»
 
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «افراد معمولا در مدارس با شکست تحصیلی روبه‌رو هستند و همین‌طور قوانین و سخت‌گیری‌های مدرسه همیشه مشهود بوده است؛ مواردی مانند آزمون‌ها، نمرات پایین و تنبیه‌ها باعث ناکامی و کاهش نشاط در دانش آموزان بوده است.»
 
عالی با اشاره به اینکه حذف تعاملات کودکان با یکدیگر و عدم شکل گیری روابط دوستی برای کودکان بسیار ناخوشایند است، گفت: «اوایل کودکان خوشحال بودند که مدارس تعطیل است اما هرچه زمان گذشت ابراز دلتنگی از سوی بچه‌ها بیشتر شد چون به روابط با هم‌سن‌وسالان نیاز دارند.»
 
چالش‌ها و مشکلات آموزش مجازی
این استاد دانشگاه ادامه داد: «اینکه نمرات افت داشته است و مشکلات یادگیری تشدید شده، مسائلی مربوط به امور تحصیلی است اما همه این موارد به عدم حضور در مدرسه ارتباط ندارد و بخش عظیمی از آن مربوط به ضعف در آموزش مجازی است.»
 
وی با تأکید بر اینکه متأسفانه تاکنون چون نیازمند آموزش مجازی نبوده‌ایم، در این زمینه رشد و امکانات کافی را نداشته‌ایم، تصریح کرد: «نخستین عاملی که باعث به وجود آمدن مشکلات در حوزه آموزش مجازی شده ناآگاهی و عدم توانایی جامعه «تعلیم و تربیت معلمان» در تولید محتوا و شیوه‌های استفاده از آموزش مجازی است. دومین عامل، کمبود امکانات و ضعف زیرساختی اینترنت است که با آن روبه‌رو بوده‌ایم.»
 
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نقش خانواده‌ها سومین عامل مهم در آموزش مجازی است، اظهار کرد: «اکثر خانواده‌ها توانایی و امکان کافی را نداشتند که با دانش‌آموز همراه شوند، به خصوص در دانش آموزان ابتدایی این آسیب بیشتر بوده است. مواردی هم وجود داشته که خانواده نتوانسته وسیله موردنیاز آموزش مجازی را برای فرزند خود تهیه کند.»
 
تجربه کشور‌های دیگر در آموزش مجازی
عالی در خصوص آموزش مجازی در دیگر کشورها گفت: «بعضی از کشورها، پیش از شیوع کرونا در کنار آموزش حضوری از آموزش آفلاین و مجازی هم بهره می‌بردند و طبیعتاً در کشوری که تجارب قبلی در این زمینه و همین‌طور امکانات بهتر وجود داشته، آسیب‌های کمتری وارد شده است و گاهی هم باعث پیشرفت‌هایی شده است.»
 
ضعف‌ها را می‌توان با آموزش مجازی پوشش داد
وی با بیان اینکه آموزش مجازی می‌تواند ضعف‌ها را جبران کند، افزود: «حال که آموزش‌وپرورش متوجه شده که چگونه دانش آموزان را در موقعیت‌هایی خارج از مدرسه با انواع تولید محتوا، آموزش‌های تکمیلی آفلاین و آنلاین درگیر یادگیری کند، می‌تواند ضعف‌ها را پوشش دهد. لازم است که در شروع بازگشایی مدارس، از دانش آموزان یک سنجش اولیه صورت بگیرد، استانداردهایی مشخص و بعد نیازهای آموزشی معلوم شود.»
 
اقدامی مهم پیش از بازگشایی مدارس
عالی با اشاره به اینکه شرایط کنونی با گذشته فرق کرده و دیگر نمی‌توان یک کلاس را با همان دانش آموزان، معلم و کتاب پیش برد، عنوان کرد: «در حال حاضر خیلی از بچه‌ها نیاز به آموزش‌های جبرانی دارند و این باید به شیوه‌های مختلف رسیدگی شود تا این بچه‌ها به استانداردهای لازم برسند. غربالگری اولیه بر اساس یکسری استانداردها از ملزومات اصلی شروع مجدد آموزش‌ حضوری است.»
 
وی با بیان اینکه آموزش از راه دور، زمان خیلی زیادی است که در دنیا وجود دارد، گفت: «باید افرادی که از آموزش مجازی محروم هستند یا آموزش را به صورت کامل دریافت نکرده‌اند از طریق بسته‌های آموزشی به استانداردهای لازم رساند و همین‌طور یک فرصتی برای رفع اشکال، توضیحات جبرانی و سنجش پایایی ایجاد شود.»
 
این استاد دانشگاه ادامه داد: «بسته‌های آموزشی و حل مسائل باید شامل فیلم‌هایی با توضیح کامل باشد و به دست افراد نیازمند برسد. نکته مهم آن است که بعد از رساندن بسته آموزشی حتماً باید پیگیری به صورت انفرادی یا ارتباط تلفنی بشود تا از نحوه پیشرفت دانش‌آموز اطلاع پیدا کرد.»
 
دستاورد مهم آموزش مجازی
عالی با اشاره به اینکه در کنار عیب‌هایی که خانه‌نشینی داشته است اما باعث یک انگیزه‌ای شد که پتانسیل‌های خودمان را در جامعه تعلیم و تربیت بشناسیم، اظهار کرد: «متوجه شدیم که آموزش می‌تواند از طرق مختلفی انجام شود و خیلی راحت همه افراد می‌توانند در هرکجا که هستند با کمترین هزینه و زمان از موقعیت‌های آموزشی بهره‌مند شوند. لذا باید از آموزش‌های تکمیلی مجازی در کنار آموزش‌های حضوری بهره ببریم.»
 
وی با بیان اینکه آموزش مجازی اگر به خوبی پیش برود می‌تواند یک دستاورد مهم داشته باشد، عنوان کرد: «می‌توانیم با آموزش مجازی به هدف اصلی آموزش‌وپرورش یعنی رسیدن به مرحله‌ای که یادگیرندگان، مستقل و خود راهبر باشند نزدیک شویم.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام