مدیریت فضای مجازی در آمریکا و کره جنوبی چگونه است؟

عطنا - با وابستگی بیش از پیش زندگی انسان در تمامی وجوه آن به اینترنت، عرصه فضای مجازی همزمان تبدیل به فرصت و تهدید برای جوامع انسانی و دولت ها شده و لزوم حکمرانی فضای مجازی را قوت بخشیده است.
 
اگرچه وضع قوانین مختلف درباره فضای مجازی در کشورهای توسعه یافته سالهاست وجود دارد، اما ایران تا امروز از قوانین چندانی در این موضوع برخوردار نیست. تلاش مجلس برای قانون گذاری در این زمینه در هفته های اخیر با واکنش های عمدتا منفی در سطح جامعه روبرو شد که دلیل اصلی آن تصور یا احتمال ایجاد محدودیت در دسترسی مردم به اینترنت و برخی شبکه های اجتماعی با تصویب و اجرای این طرح بود. در حالی که هنوز طرح مجلس وارد بحث های فنی و کارشناسی هم نشده، بد نیست نگاهی به نحوه مدیریت فضای مجازی در دو کشور توسعه یافته جهان داشته باشیم.
 
مدیریت فضای مجازی در زادگاه اینترنت
اگرچه آمریکا زادگاه اینترنت محسوب می شود و مدیریت اغلب شبکه‌های اجتماعی جهان در اختیار امریکایی ها است، اما در ناآرامی‌های سال گذشته در این کشور اینترنت قطع نشد، چراکه دولت امریکا برای کنترل شهروندان خود، نیازی به قطع شبکه‌های اجتماعی یا اینترنت ندارد. آمریکا مدیریت اغلب شبکه‌های اجتماعی فراگیر در دنیا را در اختیار خود دارد و با سانسور سازمان‌دهی شده، آنها را کنترل می‌کند.
 
حدود 217 قانون برای کنترل، مدیریت و محدودسازی فضای مجازی آمریکا طی 28 سال گذشته به تصویب رسیده که هر قانون شامل بندها، تبصره‌های دقیق، اجرائی و بدون ابهام است و همین‌طور جزئی‌ترین تخلفات در عملکردها، ارتباطات و مبادله‌های فضای مجازی را در بر می‌گیرد. طبق این قوانین، اداره تحقیقات پلیس فدرال (اف بی آی)، موظف است تمامی اطلاعات، داده‌ها و ارتباطات مربوط به کاربران اینترنتی را جمع‌آوری و کنترل کند.
 
یکی از نخستین قوانین مربوط به فضای مجازی در آمریکا قانون نزاکت ارتباطات (CDA) است که در ۸ فوریه ۱۹۹۶، توسط رئیس جمهور کلینتون به امضاء رسید. بر اساس این قانون کاربران از ارسال یا نمایش مطالبی که به شدت توهین آمیز بوده منع شده و هرگونه اطلاع رسانی مستهجن و غیراخلاقی برای نوجوانان کمتر از ۱۸ سال ممنوع اعلام شد. قانون کوپا در سال 1998 هم در راستای حمایت از حقوق کودکان در فضای مجازی به تصویب رسید. طبق این قانون نمایش محتوای مستهجن تنها پس از تأیید سن یا ورود کد برای مخاطب بزرگسال نمایش داده می‌شد. هم‌زمان با تصویب کوپا، قانون حفاظت از حریم شخصی کودکان به عنوان یک قانون فدرال تصویب و اجرای آن از آوریل 2000 با قوت پیگیری شد. بر اساس این قانون باید اطلاعات شخصی کودکان زیر 13 سال مورد حفاظت قرار بگیرد و همچنین فرد یا سازمانی حق اطلاع یا فروش آن را ندارد. البته کودکان زیر 13 سال می‌توانند به طور قانونی با اجازه والدین اطلاعات شخصی خود را ارائه دهند. در همین راستا بسیاری از وب‌سایت‌ها اجازه نمی‌دهند کودکان زیر سن قانونی از خدمات آن‌ها استفاده کنند، مگر آنکه این اطلاعات را داشته باشند.
 
مدیریت فضای مجازی امنیتی می شود
اما قوانین مربوط به مدیریت فضای مجازی در امریکا بعد از حوادث 11 سپتامبر 2001 بیشتر رنگ و بوی امنیتی گرفت و کنترل‌های دولتی بر کاربران اینترنت گسترده‌تر شد. دولت بوش پسر در تاریخ 24 اکتبر 2001، قانونی تحت عنوان «لایحه میهن‌پرستی» را در قالب مبارزه با تروریسم تصویب کرد که بر اساس آن، ایجاد محدودیت از طریق کنترل و نظارت بر تبادلات اینترنتی کاربران، رنگ قانونی به خود گرفت و در سال 2003 توسط دیوان عالی ایالات‌متحده تصویب و اجرا شد.
 
این قانون در سال 2015 با اضافه شدن قانون شنود و همین‌طور قانون جاسوسی از ارتباطات اینترنتی کاربران و مکالمات تلفنی شهروندان آمریکا توسط باراک اوباما به مدت 5 سال دیگر تمدید شد. بر اساس این قوانین، آمریکا می‌تواند تمامی ارتباطات، اطلاعات اینترنتی شهروندان و تمامی تماس‌های تلفنی افراد را ضبط و تحت کنترل خود قرار دهد. دولت آمریکا طبق قانون‌های «سوپا» و «پیپا» این قدرت را دارد که در صورت صلاحدید، میلیون‌ها سایت اینترنتی را تعطیل کند.
 
آیا در آمریکا هم فیلترینگ وجود دارد؟
قوانین فیلترینگ اینترنت در ایالات‌متحده بیشتر در سطح ایالتی وضع می‌شود، اگرچه در سطح فدرال هم مدارس و کتابخانه‌های ایالات‌متحده برای کسب مجوز احداث و تمدید پروانه فعالیت، باید از قوانین حفاظت کودکان در فضای مجازی، پیروی و فیلترهای تعریف شده را اجرا کنند. بسیاری از نهادهای اجتماعی نیز برای جلوگیری از دسترسی کودکان به محتوای پورنوگرافی، خشونت و دیگر موارد مضر اجتماعی تلاش می‌کنند. در برخی ایالت‌های آمریکا، مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی، برای رفع محدودیت‌های پیش فرض، باید مبالغی را پرداخت کنند.
 
ماجرای ممنوعیت تیک تاک و وی چت در آمریکا
TikTok و WeChat دو شبکه اجتماعی چینی هستند که در دنیا با استقبال روبه‌رو شده‌اند، اما در زمان ریاست جمهوری ترامپ استفاده از این اپلیکیشن‌ها در امریکا به دلیل نگرانی های امنیتی ممنوع اعلام شد. البته برخی کارشناسان معتقد بودند این ممنوعیت بیشتر در راستای جنگ تجاری ترامپ با چین اتخاذ شده است. با این حال کاربران آمریکایی تیک‌تاک به این موضوع به شدت واکنش نشان دادند و چندی پیش جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا با امضای حکمی ممنوعیت تیک‌تاک و وی چت را لغو کرد.
 
همچنین یکی از اقدامات امریکا در حوزه مدیریت فضای مجازی در زمان ریاست جمهوری ترامپ، تأسیس اینترنت پاک بود که توسط مایک پومپئو وزیر امور خارجه وقت این کشور در ابتدای اوت 2020 اعلام شد. جلوگیری از جمع‌آوری اطلاعات شهروندان آمریکایی و همچنین اطلاعات حساس نظیر دستاوردهای نظامی و تحقیقات علمی آمریکا پیرامون ویروس کووید-19 توسط کشورهایی نظیر چین از اهداف این طرح بود.
 
مدیریت فضای مجازی در پایتخت پهنای باند جهان
کره جنوبی به‌واسطه شرکت‌های چندملیتی با فناوری پیشرفته مانند سامسونگ، هیوندای-کیا و ال‌جی، هفتمین صادرکننده بزرگ جهان است. امروزه اقتصاد موفق کره جنوبی الگویی برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه است. در کنار اقتصاد پویا، کره جنوبی به داشتن یکی از سریع‌ترین شبکه‌های اینترنتی در سراسر جهان هم معروف است. سئول «پایتخت پهنای باند جهان» نامیده شده و اینترنت این کشور بر اساس اعلام بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری، پیشرفته‌ترین اینترنت در جهان محسوب می شود.
 
زیرساخت فنی اینترنت در این کشور، ویژگی‌های یک معماری مطلوب را دارد که در عین رعایت بالاترین استانداردهای فنی به جنبه‌های حقوقی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی به طور همه‌جانبه پرداخته است. علاوه بر این، دولت کره سیاست‌هایی را برای مدیریت اینترنت در پیش گرفته که ایجاد سامانه ثبت هویت کاربران و الزام احراز هویت کاربران از جمله این اقدامات برای مدیریت اینترنت است. یکی از عوامل مهمی که می‌تواند دلیل اصلی جایگاه این کشور در شاخص‌های حوزه فاوا باشد، پویایی قانون‌گذاری و حمایت ساختاری از قوانین و مقررات در این کشور است.
 
سانسور محتوای غیراخلاقی و ضد امنیتی در کره جنوبی
نظارت در فضای مجازی کره جنوبی از طریق دو کمیته ارتباطات کره (KCC) و کمیته استانداردهای ارتباطات کره (KCSC) انجام می‌شود. KCC برای اولین بار در سال 2008 تأسیس شد که مسئولیت تنظیم مقررات اینترنت و فضای مجازی را بر عهده دارد. KCSC در واقع یک کمیته است که درون KCC تعریف شده که تنها مسئولیت تنظیم مقررات اینترنت و فضای مجازی را بر عهده دارد. مواردی از قبیل برهنگی و محتواهای مستهجن، محتوای مضر برای افراد زیر سن قانونی، تقلب و کلاهبرداری در اینترنت، موارد مربوط به ستایش کره شمالی و محتواهای ضد دولتی و ضد قوای نظامی از موضوعاتی است که KCC بر آن نظارت دارد و هنگامی که چنین محتوایی یافت می شود، KCSC درخواست می کند تا محتوا حذف شود.
 
کره جنوبی هوشمندانه ساختارها و قوانین خود را برای مواجهه فعال با توسعه رشد اینترنت بازنگری می‌کند. در این کشور زیرساخت اینترنت دارای اولویت بالایی در مقررات متعدد دولتی است. البته سانسور اینترنت در کره جنوبی در مقایسه با سایر کشورهای توسعه ‌یافته، بیشتر بوده و شامل برخی از عناصر منحصربه‌فرد مانند مسدود شدن وب‌سایت‌های طرفدار کره شمالی هم می شود. در کره جنوبی تماس و حتی ابراز همدردی با کره شمالی ممنوع است. دادستان‌های کره جنوبی اعلام کرده‌اند برای هر کسی که به صفحات اصلی کره شمالی در شبکه جهانی وب دسترسی پیدا کند، مجازات سخت‌گیرانه‌ای اعمال می شود.
 
این کشور همچنین پورنوگرافی و مطالبی را که از نظر قانونی برای کودکان مضر تلقی می‌شود مسدود می‌کند و همین‌طور هرگونه محتوایی که توسط دولت «مضر» یا برانداز به نظر برسد، سانسور می‌شود.
 
از سال 2008‌، موتورهای جستجو از جمله شرکت‌های خارجی در کره جنوبی مجبور شدند سن را برای افراد خردسال نسبت به کلمات کلیدی که نامناسب تلقی می‌شود، بررسی کنند. نوشته‌ها و نقاشی‌های توهین‌آمیز جنسی نیز می‌تواند زمینه مجازات داشته باشد. بر همین اساس در آوریل سال 2020، شورای ملی کره جنوبی لایحه‌ای را برای رسیدگی به عاملان جرائم جنسی دیجیتال تصویب کرد.
 
کره جنوبی پیشتاز قانون سانسور اینترنت
فضای مجازی و فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک عامل رشد اقتصادی در کره جنوبی مطرح است. کره جنوبی دوست دارد وقتی صحبت از اینترنت می‌شود، خود را یک رهبر جهانی بداند. کره جنوبی احتمالاً اولین کشوری است که قانون سانسور مخصوص اینترنت را تصویب کرده است. در سال 1995، کره جنوبی قانون تجارت ارتباطات الکترونیکی را تصویب کرد و همین‌طور دفتر اخلاق اطلاعات و ارتباطات تأسیس شد. این دفتر دارای اختیارات گسترده‌ای برای سانسور است و محدوده پوشش آن شامل اتاق‌های گفتگو و خدمات حوزه عمومی نیز می شود. از دیگر مسئولیت‌های این دفتر می‌توان به رسیدگی به تجاوز به اخلاق عمومی، مواردی که ممکن است باعث از بین رفتن حاکمیت ملی شود و همین‌طور اطلاعاتی که به شخصیت و احساسات جوانان آسیب برساند هم اشاره کرد.
 
رقابت شبکه‌های اجتماعی بومی در کنار غول‌های آمریکایی
در حالی که در اکثر کشورهای جهان گوگل، اپل، فیس‌بوک و آمازون برتری دارند، کره‌ای‌ها غول‌های اقتصاد دیجیتالی خود را توسعه داده‌اند. کره جنوبی مجموعه‌ای از سیستم‌عامل‌های خاص خود را دارد که در دو دهه گذشته به‌ طور مساوی یا بیشتر از سوی مردم این کشور مورد استقبال قرار گرفته اند. تقریباً اکثر کاربران این کشور از پیام رسان داخلی KakaoTalk استفاده می‌کنند. در مقابل برنامه فیس‌بوک و اینستاگرام هم به عنوان دو برنامه خارجی در این کشور مورد استقبال قرار گرفته که معمولاً بین کره‌ای‌های زیر 24 سال محبوب اند، در حالی که دو برنامه kakaotalk و Band در بین افراد ۴۰ یا ۵۰ ساله محبوبیت بیشتری دارند.
 
نتیجه گیری
چنانکه مشاهده می شود مدیریت فضای مجازی در دو کشور توسعه یافته امریکا و کره جنوبی به صورت قانونمند و مشخص اجرا می شود. جدا از محدودیت دسترسی به محتواهای غیراخلاقی و همچنین قوانینی برای کودکان و افراد زیر سن قانونی، هر دو دولت قوانینی سفت و سخت از جهت امنیت فضای مجازی برای کشورهای خود وضع کرده اند. در این میان در کره جنوبی به دلیل پیشرفت و توسعه تکنولوژی، استفاده از اپ ها و شبکه های اجتماعی بومی در کنار مدل های بین المللی (و عمدتا امریکایی) رواج دارد. این امر بیش از آنکه ناشی از حمایت دولت از مدل های بومی با ممنوع کردن مدل های بین المللی باشد، به دلیل وجود رقابت و تلاش برای بهینه سازی و پیشرفت در نسخه های بومی شکل گرفته است.

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام