واکاوی 8 ساله جایگاه دانشگاه علامه طباطبائی در میان رقبا

عطنا | دانشگاه علامه طباطبائی در یک روند روبه‌رشد توانسته در بخش‌های آموزشی و پژوهشی به موفقیت چشمگیری در 8 سال اخیر دست یابد.

به گزارش سایت خبری تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از اواخر سال 98 با ابلاغ رسمی وزیر علوم، تحقیقات و فنآوری عملا ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور را با شاخص‌ها و معیارهای مصوب کارگروه تخصصی رتبه ‌بندی در وزارت علوم آغاز کرد.

هرچند در طول 10 سال گذشته رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی کشور توسط گروه رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام می‌شد، ولی در سال 99 رتبه بندی و ارزیابی دانشگاه های دولتی تحت نظارت وزارت علوم با معیارها و شاخص‌های جدید و نیز روش شناسی کاملا متفاوت نسبت به قبل و نیز با هماهنگی و نظارت کامل کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزرات عتف توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) انجام گرفت و نتایج آن اعلام شد.

در این رتبه بندی (لینک)، معیارهای کلی در ارزیابی و رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در 6 حوزه آموزش (با وزن 30 درصد)، پژوهش (با وزن 25 درصد)، فنآوری و نوآوری (با وزن 20 درصد)، بین المللی سازی (با وزن 10 درصد)، اثرگذاری اقتصادی (با وزن 10 درصد) و خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات (با وزن 5 درصد) است.

هر کدام از این معیارهای اصلی، به تعدادی شاخص اصلی و زیر شاخص تقسیم می‌شوند که عملکرد دانشگاه در هر یک از آن‌ها به صورت جداگانه ارزیابی می‌شود. تعداد شاخص‌های به کار گرفته شده در رتبه بندی جدید 104 شاخص و زیرشاخص است  که جزییات آن در جدول زیر مشهود است.



بر اساس روش شناسی جدید و بر مبنای شاخص­ های مصوب کارگروه تخصصی رتبه بندی در وزارت علوم، اطلاعات مورد نیاز رتبه بندی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی از سه طریق جمع آوری شده است: اطلاعات پژوهشی که جمع آوری آن بر عهده گروه رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام است، خوداظهاری دانشگاه ها که از طریق تکمیل پرسشنامه الکترونیکی رتبه بندی توسط رابطین در دانشگاه ها به دست می­آید و نیز برخی اطلاعات آموزشی که از طریق وزارت علوم یا سازمان های زیر مجموعه در اختیار گروه رتبه بندی قرار داده می شود.

روش ­شناسی رتبه بندی به صورت کامل در وب سایت رتبه بندی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در بخش روشن‌شناسی (لینک) در دسترس دانشگاه ­ها قرار گرفته است. براساس روش شناسی موجود، کلیه اطلاعات جمع آوری شده در سال های 95 تا 97 بوده است. دلیل انتخاب این بازه زمانی تکمیل همه اطلاعات مورد نیاز در شاخص ها و معیارهای مورد نیاز بوده است.

در رتبه بندی سال 99، مجموعا تعداد 103 دانشگاه (72 دانشگاه جامع، 23 دانشگاه صنعتی، 4 دانشگاه هنر، 4 دانشگاه‌های علوم کشاورزی) حضور داشتند که اطلاعات آن‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و بر اساس ماموریت هر یک دسته بندی شده و مورد رتبه بندی قرار گرفته اند. تفاوت این دسته بندی با رتبه بندی سال های پیش، در دسته بندی دانشگاه های علوم کشاورزی به صورت مستقل است.

مهمترین چالش موجود در رتبه بندی سال جاری عدم اطلاعات کافی، شفافیت و نیز مستندات در شاخص های آموزش، نوآوری، فنآوری، اثر گذاری اقتصادی و نیز خدمات اجتماعی، زیر ساخت و تسهیلات بود.

برای تمام دانشگاه ­های جامع تا رتبه 40، بازه های 10 تایی تعریف شده است. دسته اول 10 دانشگاه اول بوده که با توجه به امتیاز کسب شده در بازه رتبه ای (10-1) قرار دارند، دسته دوم 10 دانشگاه دوم هستند که در بازه رتبه­ای (20-11) قرار دارند، دسته سوم 10 دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه ای (30-21) قرار دارند و دسته چهارم 10 دانشگاهی هستند که در بازه رتبه ای (40-31) قرار دارند و سایر دانشگاه ها در دسته پنجم و در رتبه 41+ قرار می گیرند.

در گروه دانشگاه های صنعتی، تمام دانشگاه ها در دسته های 5 تایی قرار می گیرند و دسته اول 5 دانشگاه اول هستند که در بازه رتبه ای (5-1) قرار دارند، دسته دوم 5 دانشگاه دوم هستند که در بازه رتبه ای (10-6) قرار دارند، دسته سوم 5 دانشگاه سوم هستند که در بازه رتبه ای (15-11) قرار دارند و سایر دانشگاه ها در دسته چهارم و در رتبه 16+ قرار می گیرند.

در بخش درهمکرد دانشگاه ها نیز به شیوه بالا برای دانشگاه های صنعتی و جامع اعلام شده است با این تفاوت که برای این دانشگاه ها بازه های 15 تایی اعلام شده و دانشگاه هایی که در بازه رتبه ای 15-1 قرار دارند به عنوان دانشگاه های دسته اول معرفی شده اند.  ۲- جابه‌جایی جایگاه دانشگاه‌ها در رتبه‌بندی درهمکرد (کل دانشگاه‌ها) ناشی از نرمالیزه کردن امتیازات در لیست جدید بوده و این جابه‌جایی حتی در رتبه‌بندی بین‌المللی و منطقه‌ای و یا موضوعی نیز معمول است.

در  همین رابطه نیز بخوانید:

• رتبه بندی دانشگاه ها در سال 95-94 (لینک)


• رتبه بندی دانشگاه ها در سال 96-95 (لینک)


• رتبه بندی دانشگاه ها در سال 97-96 (لینک)


• رتبه بندی دانشگاه ها در سال 99-98 (لینک)

موفقیت‌ها و چالش‌ها در دانشگاه علامه طباطبائی

«عطنا» برای چندوچون از جزییات این رتبه‌بندی با شجاع احمدوند، معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی (لینک) به گپ و گفت کوتاهی نشست که به زوایای دیگری از روند روبه‌رشد دانشگاه‌ در حوزه‌های آموزشی و پژوهشی در 8 سال اخیر پرداخته است.

شجاع احمدوند در خصوص رتبه‌بندی اخیر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفته است: براساس رتبه بندی اخیر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه علامه طباطبائی توانسته در مجموع شاخص‌ها، رتبه 12 را به خود اختصاص دهد که در قیاس با گذشته و نسبت به رقبا موفقیت آمیز به نظر می‌رسد و در این خصوص بابت این اتفاق میمون باید به مجموعه دانشگاه تبریک گفت. رتبه دانشگاه علامه طباطبائی در سال 1392 (در زمان تغییر مدیریت دانشگاه) 64 بوده است. چندی پیش وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از نقش دانشگاه علامه طباطبایی در ارتقای کیفیت نظام آموزشی و پژوهشی کشور تقدیر کرده بود.

از دید معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی رتبه دوازدهم برای دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان دانشگاه حوزه علوم انسانی می‌تواند با اهمیت تلقی شود، چرا که شاخص تولیدات علمی بر مبنای تولید مقاله در رشته‌های فنی، مهندسی و علوم تجربی بسیار آسان‌تر و راحت‌تر بدست آید اما در حوزه علوم انسانی به دلیل پیچیدگی‌ها و تغییرات در حوزه‌های موضوعی با پیچیدگی‌های خاصی مواجه است.

احمدوند با اشاره اینکه برخی واحدها همچون واحد بین‌الملل در سال 1392 اساسا تعریف نشده بودند و وجود نداشتند، تصریح کرد: از همان سال‌ها دفتری به نام واحد بین‌الملل شکل گرفت که توانسته دریچه جدیدی برای انجام فعالیت‌های آکادمیک دانشگاه علامه طباطبایی برای جهان خارج و تعاملات بین‌الملل گشوده است.

وی با تاکید اینکه دانشگاه علامه طباطبائی در بسیاری از شاخص‌های رتبه‌بندی وزارت علوم توانسته ارتقا یابد، تصریح کرد: معاونت‌های مختلف دانشگاه علامه طباطبائی در پی انجام دوری جدیدی از فعالیت‌ها هستند که رویکرد آن، استمرار روند ارتفای رتبه و جایگاه دانشگاه است.

به گفته احمدوند بخش پژوهشی و آموزشی دانشگاه در جدیدترین دور از فعالیت‌ها به دنبال تهیه و تدوین درخت آموزشی و پژوهشی اساتید است و به دنبال این است که پراکندگی‌ها و ناهمسان‌سازی‌ها در این حوزه را منسجم و فعالیت علمی اساتید را در یک چرخه استاندارد تعریف و تبیین کند.

معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به موفقیت دانشگاه در حوزه‌های متعدد در 8 سال اخیر تاکید کرد: دانشگاه علامه طباطبائی در حوزه نظریه‌پردازی با فاصله بسیاری زیادی نسبت به رقبا بسیار خوب عمل کرده و توانسته جایگاه ممتازی در مختصات کنونی برای خود تعریف کند.

احمدوند منکر برخی چالش‌های دانشگاه همچون کاستی‌ و کمبودها در ارایه مقالات علمی - پژوهشی بین‌المللی نیست، اما عنوان می‌کند: ارایه مقالات علمی - پژوهشی در سطح بین الملل برای حوزه علوم انسانی با توجه به پیچیدگی‌ها و تفاوت‌ها میان این حوزه با علوم فنی - مهندسی و علوم تجربی قابل قیاس نیست و نمی‌توان انتظارات مشابه داشت اما کاستی‌ها در این زمینه (با وجود مانع‌تراشی‌ ناشی از تحریم‌ها) قابل مشهود است.

چالش دیگر دانشگاه از نگاه معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی عدم همسویی و همگرایی تولیدات علمی اساتید و حوزه‌های فکری و درسی آنان با همدیگر است. وی در پایان دوباره تاکید می‌کند هدف از تهیه درخت آموزشی و پژوهشی اساتید در واقع رفع این چالش‌ها در راستای یکسان‌سازی و انسجام بخشی میان تولیدات علمی اساتید و حوزه‌های فکری و درسی آنان است.