روابط بین‌الملل در ایران؛ در جستجوی زمان از دست‌رفته/ به مناسبت یکصدمین سال تأسیس کرسی روابط بین‌الملل در دانشگاه ابریستویث

در یکصد سال گذشته (2019 ـ 1919) رشته روابط بین‌الملل با فراز و نشیب‌های زیادی روبه‌رو بوده است. مناظرات و پارادایم‌های مختلفی در این دیسیپلین متولد شده و موج‌های نظری و فلسفی زیادی ظهور و افول کرده اند. در این میان اما گاهی روابط بین الملل به ناکارآمدی متهم شده و در کیفرخواستی که منتقداتش برایش تنظیم کرده‌اند آمده است که این دیسیپلین نتوانسته مطابق ادعایش، سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران را در اتخاذ بهترین تصمیم و تنظیم بهترین سیاست و راهبرد یاری کند. از این‌رو گاهی مرگ آن اعلام و پایان آن را تصویر کرده‌اند. با این حال دیسیپلین روابط بین‌الملل در پایان دهه دوم قرن بیست و یکم همچنان به‌عنوان یک دیسیپلین زنده و پویا به حیات خود ادامه می‌دهد.

در حال حاضر آخرین تحول نظری – جدلی در روابط بین‌الملل بعد از گذشت 100 سال از تاسیس اولین کرسی سیاست بین‌الملل در دانشگاه ابریستویث، به «روابط بین‌الملل جهانی» اشاره دارد. روابط بین‌الملل جهانی سعی در شکست انحصار نظریه‌پردازی، مفهوم‌پردازی و ترسیم خطوط اصول علم روابط بین‌الملل دارد. روابط بین‌الملل جهانی یعنی اعتقاد به این گزاره کلیدی که روابط بین‌الملل به طور فزاینده‌ای به مکانی بین رشته‌ای و چندصدایی تبدیل شده است. صداها از سراسر جهان به طور جمعی یا به طور جداگانه و فردی تلاش دارند تا فهم خود را از مسائل مختلف جهانی طرح کنند. از این‌رو روش‌ها و رویکردهای متنوعی در این حوزه ایجاد شده است. در این شرایط گروه‌های تحقیقاتی که بازتابی از پیچیدگی مسائل در صحنه سیاست جهانی هستند، در حال افزایش است که وظیفه دشواری برای یافتن راه‌هایی جهت ارتباط موثرتر در مرزهای نظری و روش‌شناختی پیش رو دارند. اما به نظر می‌رسد تجدیدنظر در آموزش و پژوهش روابط بین‌الملل به عنوان یک رشته می‌تواند مقدمات آن را فراهم کند. نتیجه آنکه موضوع آخرین جریان جدلی و نظری حاکم بر این رشته یعنی «روابط بین‌الملل جهانی» در کنار نزدیک شدن به یکصدمین سال تولد این رشته‏ فرصت خوبی برای برگزاری یک سمپوزیوم با موضوع ارزیابی رشته بین‌الملل در ایران است. رشته‌ای که عمر آن در ایران کمتر از سه دهه است. گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی در نظر دارد در همایشی یک روزه در زمستان 1398 در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی با حضور اساتید و پژوهشگران برجسته رشته‌ روابط بین‌الملل در سراسر ایران، دستاورها، بایدها و نبایدهای آموزش و پژوهش در حوزه روابط بین‌الملل در ایران را به بحث بگذارد. کمیته علمی این همایش یک روزه متشکل از اساتید مطرح روابط بین الملل ایران مقدمات برگزاری از جمله موضوعات و محورهای همایش را به زودی اطلاع رسانی خواهد کرد.

این همایش یک روزه در قالب دو بخش فراخوان عمومی و دعوت از استادان مطرح گروه‌های روابط بین‌الملل ایران برگزار خواهد شد. در ادامه سایر فراخوان‌های این همایش به شکل عمومی از طریق دکتر علی آدمی، مدیر گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی که دبیری علمی این همایش را بر عهده دارد اطلاع رسانی خواهد شد.