باید برای حفظ و گسترش کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های خارج از کشور تدبیری اندیشیده شود

به گزارش عطنا و به نقل از ایسنا، عباسعلی وفایی دربارۀ وضعیت زبان و ادبیات فارسی و کرسی‌های آن در این کشور، اظهار کرد: قدمت دانشگاهی آموزش زبان و ادبیات فارسی در کشور چین به حدود ۶۰، ۷۰ سال پیش برمی‌گردد؛ اگرچه سابقه زبان فارسی در این کشور جایی در قرون گذشته دارد، چون به هر حال شعر شاعران ایرانی در این‌جا مطرح بوده است و به همین جهت، هم از دید فرهنگی و تاریخی و هم از دید سیاسی و اقتصادی اقتضا می‌کند که زبان فارسی و ادبیات آن در این کشور محل توجه باشد و به همین جهت در سال‌های گذشته رشد خوبی هم داشته است. گرچه شاید هموطنان ما نسبت به این موضوع آگاهی نداشته باشند.

او افزود: طبیعتاً تبادلات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بین ایران و چین سبب می‌شود تا در دانشگاه‌های این کشور به گسترش زبان فارسی و تربیت دانشجویان زبان و ادبیات فارسی نسبت به سال‌های گذشته توجه بیشتری شود. هم‌اکنون در دانشگاه‌های چین در سه مقطع لیسانس، فوق لیسانس و دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشجو داریم. مقطع دکتری هم فقط در دانشگاه پکن و شانگهای وجود دارد و هنوز به شهرهای دیگر نرسیده است. در سال‌های اخیر جذب دانشجوی زبان و ادبیات فارسی در این دانشگاه‌ها افزایش پیدا کره است و خوشبختانه این دانشگاه‌ها اغلب در شهرهای صنعتی و در معرض رفت‌وآمد تاجران ایرانی هستند.

این عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان این‌که کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی در چین فعال هستند و روزبه‌روز هم فعال‌تر می‌شوند، گفت: دانشگاه‌های دولتی و خصوصی چین هر دو در جذب دانشجوی رشته زبان و ادبیات فارسی فعال هستند. البته برای فعال‌تر شدن آن‌ها برنامه‌های خاصی تدارک دیده‌ایم که یکی از آن‌ها حضور استادان زبان و ادبیات فارسی در این کشور است. خوشبختانه مسئولان و دانشگاه‌های چین هم نگاه نیک و محبت‌آمیزی به این قضیه دارند. اکنون حدود چهار - پنج استاد زبان و ادبیات فارسی هم در این‌جا حضور دارند. شرایطی که دانشگاه‌های چین برای آموزش زبان و ادبیات فارسی فراهم کرده‌اند باعث می‌شود تا ما به راحتی موضوعات را حل کنیم و استادان ایرانی را به این دانشگاه‌ها بیاوریم، چون هم امکان حضور استادان را می‌دهند و هم محل اقامتشان را تامین می‌کنند. برای همین در سال جاری دو استاد جدید زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های چین اضافه شده‌اند. برای سال بعد و سال‌های بعد هم برنامه‌مان این است تا تعداد استادان زبان و ادبیات فارسی را به تعداد کرسی‌های زبان فارسی افزایش دهیم؛ این برنامه ماست و شدنی هم هست.

وفایی با ابراز خرسندی از این‌که بین دانشگاه‌های ایران و چین تفاهم‌نامه‌های زیادی منعقد شده است، بیان کرد: هر دو کشور در این زمینه بسیار فعال هستند و امید است که این همکاری سبب گسترش زبان و ادبیات فارسی شود. البته این را هم باید گفت چند سالی است که دانشگاه‌های ایران به پذیرش دانشجوی زبان و ادبیات چینی اهتمام داشته‌اند؛ این درحالی است که سابقه زبان چینی در ایران در سال‌های اخیر طوری بوده است که حتی یک کرسی زبان چینی هم برگزار نشده اما حالا حدود شش دانشگاه ایران در رشته زبان و ادبیات چینی دانشجو می‌پذیرند و کرسی زبان چینی در دانشگاه‌های ایران و کرسی‌های ایران‌شناسی در دانشگاه‌های چین برگزار می‌شود و اهتمام ویژه‌ای بر آن وجود دارد.

او سپس درباره شرایط حضور استادان زبان و ادبیات فارسی در چین نیز گفت: استادان ایرانی کمتر برای تدریس زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه‌های چین آورده می‌شوند اما آن‌ها که می‌آیند و هستند هم حقوق ارزی مطابق دانشگاه‌های چین می‌گیرند و هم محل اقامت‌شان از سوی کشور چین فراهم است.

وی در توضیح اظهاراتش درباره گسترش برگزاری کرسی‌های زبان فارسی با وجود هشدار برخی مسئولان و استادان نسبت به تعطیلی این کرسی‌ها، بیان کرد: حفظ و گسترش این کرسی‌ها نیازمند تدبیر از سوی وزارت علوم است. دانشگاه پکن هر چهار سال فقط هشت دانشجوی رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع لیسانس جذب می‌کند. مجموع دانشجویان زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پکن اکنون به ۱۱ نفر نمی‌رسد. این به این معناست که در دانشگاه چین به قدر نیاز دانشجو تربیت می‌شود، نه این‌که فقط برای بالا بردن کمیت دانشجو، دانشجو جذب شود. ما اکنون در دانشگاه‌های کشورمان طبق آمار رسمی، برای یک دانشجوی لیسانس سالانه نزدیک به ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان هزینه می‌کنیم. از یک طرف هزینه سالانه هر فرد که وارد دانشگاه می‌شود، مساوی با حقوق یک استاد اعزامی برای تدریس در خارج از کشور است. چه ضرورتی دارد این همه دانشجو جذب شوند که همه‌شان هم بی‌کار هستند! هرساله هزاران نفر در رشته‌ زبان‌های مختلف جذب دانشگاه‌ها می‌شوند اما وقتی تقاضایی در جامعه نیست، ضرورتی به جذب آن‌ها نیست تا صدمه‌های روحی هم برای دانشجویان با بی‌کاری بعد از تحصیل، فراهم نکنیم. جذب نکردن هر نفر مشکل اعزام یک استاد را حل می‌کند. برای همین اگر اندکی توجه باشد و از تجربه‌های کشورهای دیگر از جمله چین استفاده کنیم، می‌توانیم مشکلات‌مان را حل کنیم.

وفایی در ادامه افزود: بسیاری از مسئولان و همکاران وزارت علوم برای عقد تفاهم‌نامه‌ها و برگزاری کرسی‌های زبان و ادبیات فارسی تلاش کرده‌اند، استادان فراوان مشغول به کار شده‌اند، اما وقتی یک‌باره این کرسی‌ها به دلیل نبود استاد تعطیل یا ضعیف شود اصلا زیبا نیست. تعداد کل استادان اعزامی زبان فارسی به اندازه تعداد کل کارکنان بعضی سفارتخانه‌های ایران هم نمی‌شود. اما از آن‌جایی که نگاه نامهربانانه به حوزه فرهنگ وجود دارد باعث شده تا ما با محدودیت‌هایی مواجه شویم. در حالی‌که وقتی یک استاد ایرانی در دانشگاه‌های چین حضور دارد، فضای دانشگاه متفاوت می‌شود و انگیزه دانشجویان هم بیشتر می‌شود چون کارکرد فرهنگی استاد ایرانی متفاوت است و سبب می‌شود تا دانشجویان چینی با پژوهش، زبان و فرهنگ امروز ایران آشنا شوند.