حذف صفر از واحد پول ملی، یک اقدام خنثی در اقتصاد

به گزارش عطنا و به نقل از بورس نیوز، پیشنهاد حذف صفر از واحد پول ملی ایران نخستین بار در سال ۱۳۷۲ مطرح شد، ولی هرگز جدی نشد. با ارائه پیشنهاد حذف ۴ صفر از پول ملی توسط بانک مرکزی به دولت و پس از آن، رونمایی از اسکناس ۵۰ هزار تومانی جدید که عدد ۵۰ در پایین آن خودنمایی می کند؛ به نظر می رسد این طرح جدی تر از هر زمان دیگری در حال پیگیری است. باید دید نتیجه حذف ۴ صفر از واحد پول ملی کشور ما چه خواهد بود و آیا این اقدام اثری بر افزایش ارزش پول ملی خواهد داشت یا نه؟

حذف صفر از واحد پول ملی، اقدامی در راستای اصلاح پولی است که دولت ها جهت کاهش آثار منفی تورم بر ارزش پول ملی انجام می دهند. این اقدام که حداقل در ۵۰ کشور دنیا تجربه شده است، نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم در آلمان انجام شد. ترکیه نیز در سال ۲۰۰۵ اقدام به حذف ۶ صفر از پول ملی خود کرد که تجربه موفقیت آمیزی بود. هلند نیز با حذف ۴ صفر از اسکناس ها و اعمال سیاست های انقباضی موفق به مهار نقدینگی شد.
برزیل اما رکورددار حذف صفر بوده و از سال ۱۹۳۰ تا کنون در ۶ مرحله، ۱۸ صفر از پول ملی خود حذف کرده و هنوز هم موفق به حفظ ارزش پول ملی خود نشده است. زیمبابوه در این زمینه، نمونه کامل یک طرح شکست خورده است و با وجود حذف صفر، در مهار تورم موفقیتی نداشته است.
جمشید پژویان اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در خصوص تاثیر حذف ۴ صفر از واحد پول ملی بیان کرد: اگرچه تجربه حذف صفر از واحد پول ملی در بعضی کشورها صورت گرفته است؛ ولی این اقدام معمولاً در شرایطی انجام می شود که تعداد صفرها در روند ثبت اطلاعات خلل ایجاد کند. به نظر می رسد تعداد صفرهای واحد پول ملی ما در حدی نیست که در روند ثبت اطلاعات مشکل ایجاد کند و نیاز به کاهش آنها باشد. ضمن اینکه این اقدام به خودی خود هیچ تاثیری بر وضعیت اقتصادی کشور نخواهد داشت و تنها مزیت آن تسهیل روند ثبت اطلاعات مالی در سیستم های حسابداری است.
وی افزود: این تصور که با حذف ۴صفر، نرخ تورم کاهش خواهد یافت، تصوری نادرست و عوامانه است. ارزش پول ملی هر کشور، تحت تاثیر تولید آن کشور است. ارزش پول ملی در شرایطی که تولید اوضاع مساعدی ندارد، کاهشی خواهد بود و با حذف چند صفر نمی توان ارزش پول ملی را افزایش داد. این اقدام نه تورم زا است و نه کاهنده نرخ تورم. افزایش نرخ تورم در کشور ما ناشی از فشار تحریم ها و مشکلات تولید و فروش صنایع اتفاق افتاده و با حذف صفرها نمی توان تورم را کاهش داد. در نظر داشته باشید که اگر مثلاً اقتصاد ترکیه پس از حذف چند صفر از پول ملی به شکوفایی رسید، به دلیل اصلاحات ساختاری بود که همزمان با حذف صفرها در اقتصاد ترکیه صورت گرفت. در شرایطی که تغییری در ساختار اقتصادی کشور و قدرت خرید مردم صورت نگرفته، کاهش تعداد صفرهای اسکناس اثرگذار نخواهد بود.
پژویان در رابطه با تبعات منفی حذف صفر از واحد پول ملی گفت: با این اقدام هزینه جمع آوری اسکناس های قدیمی و انتشار اسکناس جدید به اقتصاد تحمیل خواهد شد. ضمن اینکه برخی از اقشار جامعه از جمله سالمندان و عشایر و روستاییان ساکن در مناطق دوردست احتمالا با این اقدام دچار مشکلاتی خواهند شد.