کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو به الگویی از فعالیت‌های مثبت و سازنده علمی تبدیل شود

«شورای عالی سیاست‌گذاری کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو» با حضور اعضا در سالن شورای دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل جلسه داد و آیین‌نامه اجرایی و برنامه‌های بلندمدت کرسی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به گزارش خبرنگار عطنا، در این جلسه (گزارش تصویری) که 27 آبان‌ماه برگزار شد، شامل مصطفی معین، وزیر علوم در دولت اول اصلاحات و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، هادی خانیکی، مدیر گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و رئیس کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو، رضا فرجی‌دانا، مشاور رئیس‌جمهور در امور علمی و آموزشی، وزیر اسبق علوم و استاد تمام دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی، محمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، سیروس علیدوستی، دانش‌آموخته دکتری تخصصی مدیریت از دانشگاه تهران و رئیس پژوهشکده علوم و فناوری اطلاعات (ایرانداک)، اعظم ایرجی‌زاد، رئیس پژوهشکده علوم و فناوری نانو دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک این دانشگاه، مقصود فراستخواه، دانشیار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، اکرم قدیمی، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و رئیس انجمن ترویج علم ایران و محمدجواد دهقانی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شیراز حضور داشتند.

همچنین حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، زرین زردار، عضو هیئت علمی گروه مطالعات ارتباطی و فناوری اطلاعات دانشگاه علامه طباطبائی و دبیر کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو و سیاوش صلواتیان، عضو هیئت علمی گروه مدیریت رسانه دانشکده ارتباطات و رسانه دانشگاه صداوسیما نیز در این نشست حضور داشتند.

سلیمی: دانشکده علوم ارتباطات علامه تنها دانشکده مستقل ارتباطات در بین دانشگاه‌های کشور

حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در این جلسه دانشکده علوم ارتباطات این دانشگاه را تنها دانشکده مستقل این رشته در بین دانشگاه‌های کشور برشمرد و ادامه داد: در دانشگاه‌های دیگر از جمله دانشگاه تهران گروه‌ علوم ارتباطات وجود دارد ولی دانشکده ارتباطات دانشگاه طباطبائی علامه تنها دانشکده‌ای است که به‌صورت مستقل وجود دارد و این امر به‌همت مرحوم معتمدنژاد میسر شد و این دانشکده به نوعی میراث معنوی ایشان محسوب می‌شود، همچنین تلاش‌های دکتر فرقانی و دکتر خانیکی و سایر استادان این دانشکده در شکل‌گیری آن بسیار مهم است.

وی با بیان اینکه دانشگاه علامه در دوران جدید حیات خود تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است، اظهار کرد: امروزه حدود 40 هزار متر مربع فضای آموزشی در دانشگاه وجود دارد و دانشکده‌هایی که در گذشته هیچ تشکیلات یا هیئت علمی و ساختمان مستقلی نداشتند، امروزه همگی صاحب مکان و تشکیلات و هیئت علمی شده‌اند.

ارتباطات گسترده بین دانشگاه علامه طباطبائی و سازمان یونسکو در حوزه تربیت‌بدنی و ارتباطات

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به جلسه‌ای که چهار سال پیش در یونسکو با معاون این سازمان داشت، بیان کرد: سازمان یونسکو آمادگی خود را برای برقراری ارتباط نزدیک در برخی زمینه‌ها با دانشگاه علامه طباطبائی اعلام کرده است و قرارشد تا ما پایگاهی را در این دانشگاه تأسیس کنیم و زمینه ارتباطات گسترده بین دانشگاه علامه و سازمان یونسکو در حوزه تربیت‌بدنی و ارتباطات را فراهم کنیم.

وی جرقه شکل‌گیری این کرسی را اهمیت علم ارتباطات دانست و گفت: سازمان یونسکو ارتباطات را دانشی می‌داند که با پیش فرض اصالت ماهیت بین رشته‌ای دانش‌های جدید، یکی از دانش‌های مطرح در فضای دانشگاهی این نوع دانش‌ها است.

سلیمی افزود: شرایط و مقدمات این برنامه با تلاش‌های دکتر جلالی (احمد جلالی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو) و کمیسیون ملی یونسکو در ایران فراهم و چند ماه پیش توسط وزیر علوم تحقیقات و فناوری افتتاح شد، همچنین مسئولیت این کرسی به دکتر خانیکی سپرده شده که دلیل این انتخاب جایگاه علمی و ویژگی‌های ممتاز شخصیتی ایشان است و من امیدوارم که با حضور این استاد بتوانیم الگویی از فعالیت مثبت و سازنده کرسی‌های یونسکو در ایران ارائه دهیم.

در حوزه ارتباطات علم در ایران اندیشه‌های تازه‌ای وجود دارد

وی برنامه‌ این کرسی‌ها را بسیار پربار برشمرد و خاطرنشان کرد: در شرایطی که حتی اضافه‌ کردن یک صندلی برای دانشگاه‌ها دشوار است و دغدغه اصلی هر ماهه ما پرداخت حقوق کارمندان و استادان است، اگر بتوانیم زمینه‌های اجرایی این برنامه را فراهم و حتی بخشی از آن را اجرا کنیم، گامی بلند به سمت تثبیت کرسی‌های نوآور یونسکو در ایران برخواهیم داشت.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اطلاعات خود در حوزه ارتباطات، تصریح کرد: در حوزه ارتباطات علم در ایران اندیشه‌های تازه‌ای وجود دارد و امیدوارم که این کرسی به پلی برای انعکاس بین‌المللی این نظرات تبدیل شود و به‌همین دلیل ما در زمینه نشریات بین‌الملل اعلام آمادگی‌ می‌کنیم.

خانیکی: کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو پانزدهمین کرسی تأسیس شده در ایران

هادی خانیکی، مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و رئیس کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو نیز در این جلسه با اشاره به اینکه این کرسی پانزدهمین کرسی تأسیس شده در ایران است، گفت: کرسی‌های یونسکو در واقع ناتوی غیردولتی هستند که به میزبانی یک مرکز دولتی و یا غیردولتی تأسیس می‌شوند و گستره فعالیت آنها نیز گستره‌ای بین‌المللی، ملی و منطقه‌ای است.

وی ضمن تشکر از کمیسیون ملی یونسکو در ایران، یادآور شد: ترکیب شکل‌گیری شورای عالی سیاست‌گذاری از افراد حقیقی و حقوقی مرکب است.

خانیکی تصریح کرد: بحث ارتباطات علم و فناوری از این جهت که ما هم در سطح داخلی و هم در سطح بین‌المللی در رابطه با ارتباط بین دانشمندان و متخصصان با جامعه دچار اختلال هستیم، اعتبار ویژه‌ای پیدا کرده است، به‌عبارت دیگر برای نزدیک کردن زبان علم به زبان عموم و متقابلاً بازنمایی علم و فناوری در رسانه‌ها، این کرسی تأسیس شده است.

راهبردها و اهداف کلان کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو

وی درباره راهبردهای طراحی شده در این حوزه، اظهار کرد: ما براساس تجربه جهانی و برداشت‌هایی که در ایران داشته‌ایم، راهبردهای کلانی را طراحی کرده‌ایم که شامل پنج راهبرد اصلی می‌شود؛‌ نخست، نهادی برای ارتقاء سطح آموزش و پژوهش در زمینه علم و فناوری بسازیم، دوم، همکاری بین مراکز علمی و پژوهشگران و کنشگران را در ارتباطات علم و فناوری تسهیل کنیم، سوم، در جهت عمومی‌سازی و دموکراتی‌سازی روند علم و فناوری قدم برداریم.

وی ادامه داد: چهارم، زمینه‌های علمی در فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی را بازشناسی و بازآفرینی کنیم و در آخر اینکه انتقال دانش را در حوزه ارتباطات علم و فناوری ساده‌تر کنیم؛ براساس این اهداف بلند مدت، چهار هدف کوتاه مدت نیز تعریف کرده‌ایم.

خانیکی در بیان این اهداف کوتاه مدت، گفت: نخست، تسهیل ارتباطات آکادمیک داخلی و بین‌المللی، دوم، برگزاری دوره‌های آموزشی کوتاه‌‌مدت روزنامه‌نگاری علم، سوم، انجام پژوهش‌های میان رشته‌ای و مختلف در حوزه ارتباطات علم برای ارتقاء پوشش رسانه علم و فناوری و سایر فعالیت‌های مرتبط با ترویج علم و چهارم ایجاد دوره‌های کارشناسی‌ارشد و دکترا در حوزه ارتباطات علم و فناوری با توجه به نیاز جامعه است.

حامیان کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو

وی با اشاره به حامیان کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو، گفت: کمیسیون ملی یونسکو، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، انجمن ترویج علم، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها و پژوهشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی از برگزاری این کرسی حمایت کردند.

مدیر گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: یونسکو در دو سال اخیر سخت‌گیری‌های بیشتری را در تأسیس کرسی‌ها و مراقبت از آنها اعمال کرده است، به‌طوری‌که حدود 80 کرسی را در سطح جهان به‌دلیل پایین بودن فعالیت آنها تعطیل کرده است و به همین دلیل این کرسی به عنوان یک نهاد غیردولتی، موظف است تا حامیانی پیدا کند.

آغاز فعالیت‌های کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو همزمان با هفته علم و فناوری

وی در خصوص فعالیت‌های کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو، گفت: هفته گذشته که هفته علم و فناوری بود. ما فعالیت‌های رسمی خود را آغاز کردیم که اولین آنها برگزاری نمایشگاه علوم و فناوری در خدمت صلح و توسعه بود که با همکاری موزه علوم و فناوری ایران انجام شد و پس از آن برنامه‌های دیگر ما شامل نقد و بررسی‌های فیلم و کتاب آغاز شد.

خانیکی افزود: همچنین امروز سایت و تارنمای کرسی ‌هم با دامنه تعریف شده خاص خود افتتاح می‌شود که از این پس مرجعی برای گسترش ارتباطات علم خواهد بود، همچنین این کرسی‌ها با هم‌افزایی ارتباطات خود و حضور حقوقی در فعالیت‌های یکدیگر، می‌توانند منظومه جدیدی از فعالیت‌ها را سامان بدند که این برنامه نیز در دستور کار قرار دارد.

رئیس کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو در رابطه با دو مسئله اساسی که در دستور کار قرار دارد، گفت: طرح و تصویب برنامه بلندمدت کرسی ارتباطات علم و فناوری و آیین‌نامه اجرایی کرسی که با این آیین‌نامه ارکان کرسی شکل می‌گیرند در دستور کار قرار دارند.

فرقانی: مأموریت اصلی کرسی در زمینه اجتماعی علم و تبدیل آن به فرهنگ است

محمدمهدی فرقانی، رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این جلسه مأموریت اصلی این کرسی را تأثیر در زمینه اجتماعی علم و تبدیل آن به فرهنگ و ارتقاء نگرش عمومی نسبت به جایگاه علم و فناوری دانست، گفت: بُعد اجتماعی و مردمی علم و فراگیر شدن آن زمینه‌های توسعه پایدار را فراهم می‌کند.

وی افزود: تا جامعه‌ای به نگرش علمی مجهز نشود و سنت‌های ناکارآمد خود را کنار نگذارد این اتفاق نخواهد افتاد، این در حالی است که دانشگاه‌ها نیز تاکنون در مردمی کردن علم چندان موفق نبوده‌اند؛ اکنون در دنیا رشته‌های جدیدی تحت عنوان ارتباطات علم به وجود آمده است.

فرقانی ادامه داد: یکی از نهادهایی که به بحث ارتباطات علم پرداخته و به آن اهمیت زیادی می‌دهد، رسانه‌ها هستند، چنانچه ما در حال حاضر نیز در شبکه‌های مختلف تلویزیون شاهد بحث‌های بسیار پیچیده و تخصصی علم به زبان ساده و در عین حال سرگرم‌کننده، هستیم، بنابراین به نظر بنده این بُعد از ارتباطات علم برای کرسی در اولویت است.

زردار: تشکیل چهار کمیته برای کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو

زرین زردار، عضو هیئت علمی گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و دبیر کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو  هم با اشاره به آیین‌نامه سازمان یونسکو در رابطه با ساختار کرسی‌های علمی، گفت: ساختاری که برای کرسی ارتباطات یونسکو در دانشگاه علامه طباطبائی در نظر گرفته شده است را یک شورای عالی سیاستگذاری متشکل از نمایندگان نهادهای مدنی، دولتی و خصوصی در حوزه ارتباطات علمی و چهره‌های علمی و صاحب‌نظران این حوزه شامل می‌شود.

وی اضافه کرد: همچنین این کرسی از پنج کمیته پژوهش، کمیته آموزش، کمیته ترجمه و نشر، کمیته ارتباطات و روابط بین الملل، کمیته ارتباطات و اطلاع‌رسانی تشکیل شده است که کمیته ارتباطات و اطلاع رسانی، وظیفه اداره وبسایت کرسی و روابط عمومی را نیز برعهده خواهد داشت.