کمی‌گرایی در انتشار مقاله و عدم توجه به نیاز‌های بنیادین دو ضعف حوزه پژوهشی است

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی گفت: در حوزه پژوهشی ضعف‌های جدی ازجمله کمی گرایی در انتشار مقاله و عدم توجه به نیاز‌های بنیادین کشور را حس می‌کنیم.

به گزارش عطنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه، نوزدهمین اجلاس روسای دانشگاه های سطح یک کشور، پنجشنبه یکم شهریورماه به میزبانی دانشگاه علامه طباطبائی در مجتمع تفریحی-آموزشی کیش مهر فریدونکنار برگزار شد. در این دوره علاوه بر روسای دانشگاه های سطح یک کشور، دکتر مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی و دکتر غلامرضا غفاری، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان مهمانان ویژه حضور داشته و به بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل کلان آموزشی و فرهنگی نظام آموزش عالی کشور پرداختند.

دکتر حسین سلیمی، رئیس دانشگاه، در افتتاحیه این اجلاس پس از خیر مقدم به روسای دانشگاه های سطح یک کشور، سخنرانی خود را با عنوان «سایه روشن های انسان دانشگاهی» ارائه کرد. وی در تعریف مفهوم انسان دانشگاهی بیان داشت: دانشگاه مدرن نقش متفاوتی برای موجودیت نوینی به نام انسان دانشگاهی خلق کرده است که جایگاه متفاوتی در جامعه داشته و الگوهای رفتاری و اجتماعی مختلفی خلق کرده است. انسان دانشگاهی از سرمایۀ فرهنگی برخوردار است. این سرمایه که از عادت واره های خاص زیست اجتماعی او برمی خیزد جایگاه اجتماعی و گروه اجتماعی متفاوتی را برای او خلق کرده است.

حسین سلیمی در ادامه شکل گیری هویت انسان دانشگاهی در ایران را مورد تردید و پرسش قرار داده و بیان داشت: آیا پدیده و مفهوم انسان دانشگاهی در جامعۀ کنونی ایران شکل گرفته است؟ آیا مدل رفتاری و سبک زندگی متفاوتی که خالق گونۀ ایرانی انسان دانشگاهی است در کشور ما پدید آمده است؟ آیا این گروه اجتماعی متفاوت و مستقل با ویژگی های متفاوت آن توانسته است به پایداری و اثرگذاری اجتماعی برسد؟ آیا هویت دانشگاهی برای برساختن انسان دانشگاهی تراز شکل گرفته است؟ رئیس دانشگاه برای پاسخ به این پرسش و تردید، دانشگاه علامه طباطبائی را به عنوان یک نمونه در نظر گرفته و شکل گیری چنین هویتی در این دانشگاه را در راستای این گزاره ها مورد پرسش قرار داد: آیا در دانشگاه علامه توانسته ایم در عرصۀ آموزش و پژوهش هویت علمی خویش را عرضه کنیم؟ آیا جامعۀ دانشجویی ما این هویت دانشگاهی را درک کرده و آنرا در ساختار آگاهی خود جای داده است؟ آیا توانسته ایم در نظام تصمیم گیری و اجرائی دولت جایگاه درخوری بیابیم؟

وی با بررسی نقاط قوت و ضعف دانشگاه در این شاخص ها، اظهار داشت: ما در حوزه های آموزش و پژوهش گام­های موثری در ساماندهی به این هویت دانشگاهی برداشته ایم اما همچنان دچار آسیب­ها و نقاط ضعف­هایی هستیم. ما در حوزه آموزش توانسته ایم به شکل موفقیت آمیزی بانی و مجری دوره های مهارت افزائی مکمل باشیم؛ همچنین با اصلاح شیوه پذیرش دانشجو از بی عدالتی آموزشی و پذیرش دانشجوی رانتی جلوگیری کرده ایم؛ هرم اعضای هیات علمی و نیز نسبت استاد به دانشجو را اصلاح کرده و نیز تعداد قابل توجهی از برنامه های درسی را به روزرسانی کرده ایم. اما در مقابل برنامه ها و رشته های متفاوتی که برآورده کننده نیاز جامعه و برخاسته از اندیشه های جامعه دانشگاهی باشد هنوز در دانشگاه ما پدیدار نشده است؛ سبک ها و شیوه های متفاوت آموزشی که منطبق بر نیازهای جامعه باشد هنوز شکل نگرفته و نیز مکاتب علمی متفاوت، جز در برخی موارد معدود در چند دانشکده، همچنان بوجود نیامده و بسیاری از گروه های ما تکرارکننده مطالب عمومی علمی هستند.

رئیس دانشگاه با اشاره به اینکه دانشگاه در سال های اخیر توانسته در راستای تقویت هویت پژوهشی گام های موثری بردارد افزود: افزایش تولیدات علمی در حوزه مقالات و کتب و نظریه پردازی، کسب رتبه نخست در برگزاری کرسی های نظریه پردازی کشور با بیش از ۲۰۰ کرسی در طول چهار سال، برگزاری مستمر نشست های حل مسائل کشور، تقویت ارتباط دانشگاهی با جهان و افزایش ۳۰۰ برابری قراردادهای پژوهشی با دستگاه های اجرایی کشور بخشی از اقدامات مهم دانشگاه در این زمینه بوده است. اما در حوزه پژوهشی ضعف های جدی نیز داریم از جمله در کمی گرایی در انتشار مقاله و عدم توجه به نیازهای بنیادین کشور، فقدان مکتب فکری و مبانی اندیشگی خاصی که به تشخص تحقیقات منتشره از سوی استادان و دانشجویان دانشگاه علامه بیانجامد، فقدان استنادهای متعدد که گویای تأثیر تحقیقات انجام شده در جامعۀ علمی کشور باشد، کمبود پژوهش ها و مقالات بین المللی، عدم توجه دستگاه های اجرایی به راه حل های برآمده از پژوهش های دانشگاه و نیز عدم ارائۀ رهاوردهای علمی استادان دانشگاه به جامعه فکری کشور.

حسین سلیمی با تاکید بر اینکه مهمترین شاخص شناسائی هویت دانشگاهی، شناخت گرایش ها و نگرش های جامعۀ دانشجویی است، به نتایج پژوهشی ارجاع داد که بر روی ۸۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبائی به روش نمونه گیری طبقه ای نسبی(برحسب جنسیت، دانشکده و مقطع تحصیلی) در اردیبهشت سال ۹۵ انجام شده و نتایج آن در ۹ بخش برنامه ها و فعالیت ها، وضعیت تحصیلی و آموزشی، وضعیت حمایت اجتماعی، وضعیت اعتقادات مذهبی، ملیت، نارضایتی و نگرانی، مصرف مواد، خشونت و آزار عاطفی و ازدواج ارائه شده است و اظهار داشت: نتایج این پژوهش گویای وضعیت کنونی دانشجویان و دغدغه هایشان است. این نتایج نشان می دهد که وضعیت حمایت اجتماعی، نارضایتی و نگرانی و البته خشونت و آزار عاطفی مهمترین حوزه هایی است که وضعیت دانشجویان در آنها نگران کننده است. مطالعه تکمیلی پژوهشگران ما در دانشگاه علامه در چند ماه گذشته و پس از بحران های مالی اخیر کشور که توسط نظرسنجی تلفنی انجام شده نشان می دهد که وضعیت این شاخص ها به ویژه در شاخص های احساس ناامنی و عدم حمایت اجتماعی، نارضایتی از زندگی، بدبینی به آینده زندگی خود، نگرانی از نداشتن شغل خوب، و خشونت به طور خاص در زیرشاخص درگیری لفظی با دیگران بدتر نیز شده است. ما باید برای ایجاد و حفظ هویت انسان دانشگاهی در ساختار ذهنی دانشجویان، امید به آینده و امکان حل مشکلات اقتصادی از طریق تحصیل و علم را در آنها تقویت کنیم؛ به عنوان حامی در زندگی فکری و اجتماعی انها ایفای نقش کنیم؛ حس تعلق ملی و باورهای مذهبی را با توجه به شرایط نوین جهانی در آنها تقویت کنیم و از همه مهتر برای تنش و خشونت کلامی آنها چاره ای بیاندیشیم.

وی قوام هویت انسان دانشگاهی در ارتباطش با دولت را در گرو یافتن هویت حل مشکل و کمک کارشناسی و ساختاری به دولت دانست که می بایست جایگزین هویت اپوزیسیون دانشگاهی شود و بیان داشت: برای قوام چنین هویتی لازم است اقداماتی در دستور کار قرار گیرد از جمله شکل دادن به سامانه های رصد، تحلیل و راه حل به عنوان کارگروه های ثابت متخصصان دانشگاه های برتر، ایجاد ارتباط مستمر و ارگانیک با دولت، ارائه گزارش های مستمر و دائمی به رئیس جمهور معاون اول و وزرا و شوراهای تخصصی کلان، و جریان سازی رسانه های برای تبیین درست مسائل و هدایت افکار عمومی کشور. حسین سلیمی در نتیجه گیری بحث خود اظهار داشت: هویت انسان دانشگاهی در ایران، نیازمند بازشناسی و تغییر است و چه بسا در دشواری ها و وجود تهدیدها، دانشگاه با توجه به رسالت ذاتی خویش و نیز با تکیه بر توانمندی هایش بتواند فرصت ها را در پس تهدیدها دریابد و در این دوران سختی با سختکوشی آگاهانه و تثبیت نقش و جایگاه خود در جامعه، به نحو شایسته ای این هویت را مورد بازشناسی و بازسازی قرار دهد.

لازم به ذکر است در افتتاحیه این اجلاس حجت الاسلام جلالی، امام جمعه و محمدمهدی نصیری کناری، فرماندار شهرستان فریدونکنار حضور یافته و ضمن خیر مقدم به روسای دانشگاه های سطح یک کشور، با تبیین ظرفیت ها و امکانات این شهرستان از این دانشگاه ها در بهبود وضعیت توسعه و کمک به حل مسائل این شهرستان طلب مشارکت کردند. نوزدهمین اجلاس روسای دانشگاه های سطح یک کشور از ساعت ۸ صبح پنجشنبه اول شهریور ماه به میزبانی دانشگاه علامه طباطبائی و در مجتمع تفریحی-آموزشی کیش مهر، با حضور معاونین آموزشی و فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آغاز شده و تا ساعت ۲۰:۳۰ همان روز ادامه یافت.