جامعه ما به «گفت‌وگو» در جایگاه یک راه‌حل باور ندارد

رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با بیان اینکه جامعه ما به «گفت‌وگو» در جایگاه یک راه‌حل باور ندارد، گفت: معلوم نیست به مسائل همانطور که در حوزه مدنی نگاه می‌شود در حوزه سیاسی هم نگاه شود و مسئله‌ای را که کارشناسان و عالمان محیط‌زیست می‌دانند، کارشناسان سیاست و امنیت نیز در نظر بگیرند بنابراین برای رسیدن به تفاهم باید گفت‌وگو کرد.

به گزارش عطنا، نشست «مهار خشونت در گروی تاب‌آوری سرزمین» یکشنبه، ۶ خردادماه به همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با همکاری گروه آینده‌پژوهی انجمن جامعه‌شناسی با حضور دکتر هادی خانیکی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، مهندس محمد درویش، دبیر سیاست‌گذاری محیط زیست در مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری، مهندس احمد آل‌یاسین، پژوهشگر و کارشناس محیط زیست در ایران و آمریکا و نویسنده‌ کتاب «بحران آب» برگزار شد.

هادی خانیکی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی در بخشی از این نشست به ارائه دیدگاه‌های خود پرداخت و در ابتدا گفت: اگر خوشبین نباشیم راهی پیدا نمی‌کنیم، به عبارتی دیگر یأس در جامعه ما بخشی از صورت مسائل است نه بخشی از راه‌حل آن.

وی در ادامه گفت: تجربه به من نشان داده است، آن چیزی که مانع دید ما بر روی مسئله می‌شود در درجه اول ضعف در گفت‌وگو در همه ابعاد است و در باورهای ما گفت‌وگو به عنوان یک راه‌حل خودش را نشان نداده است و مهارت‌های لازم را نداریم.

رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با اشاره به این بیت از مولانا «من گنگ خواب دیده و عالم تمام کر/ من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش»، گفت: وقتی که جامعه‌ای نتواند باهم گفت‌وگو کند به تعبیری به گنگ خواب دیده تبدیل می‌شود.

مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی افزود: به علت ضعف در گفت‌وگو است که وقتی مهندس، جامعه‌شناس، مدیر، شهروند، فعال مدنی و سیاسی ما به بخشی از صورت مسئله یا راه‌حل می‌رسند نمی‌توانند آن را به برنامه تبدیل کنند و یا اینکه دیگران آن را نمی‌فهمند، به همین سبب به تعبیر آقای آل یاسین باید به دنبال کنش‌گرانی برویم که خودشان انگیزه، شجاعت و اخلاق را همچون آقای درویش داشته باشند.

خانیکی با بیان اینکه لزوم شکل‌گیری گفت‌وگو در جامعه طرح صورت‌های نهادمند و عرضه آن به دیگران است گفت: معلوم نیست مسئله همانطور که در حوزه مدنی دیده می‌شود در حوزه سیاسی هم دیده شود همچنین معلوم نیست شدت مسئله‌ای را که کارشناسان و عالمان محیط‌زیست می‌دانند، کارشناسان سیاست و امنیت نیز بدانند بنابراین برای رسیدن به تفاهم باید گفت‌وگو کرد.

وی شکل‌گیری گفت‌وگوی ملی در قالب نهادها را از راه‌حل‌های مسائل کشور دانست و گفت: گاهی تجربه‌های اولیه به تجربه‌های ثانویه تبدیل می‌شود؛ به عنوان مثال قبل از انقلاب مجید رهنما یکی از صاحب نظران توسعه بود که مدتی هم پست وزارت علوم را به عهده داشت ایشان بعد از مدتی به این نتیجه رسید که خیلی در سمت وزیر علوم نمی‌تواند به مسائل کشور کمک کند بنابراین برگشت و طرحی را در یکی از روستاهای لرستان به نام الشتر تحت عنوان طرح توسعه الشتر شروع کرد؛  وزیر سابق، برای اینکه آن طرح را پیش ببرد بخشدار روستای الشتر شد، درباره این طرح گفته بودند که من از روستائیان چیزهای آموختم که در نتیجه آن فهمیدم ما دانشگاهیان عقب‌تر از آنها هستیم.

استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی افزود: مجید رهنما در تجربه دومش به این نتیجه رسید که مگر می‌شود جایی بدون استفاده از رسانه‌ها و ارتباطات توسعه پیدا کند.

خانیکی با بیان اینکه کمتر متنی وجود دارد که به مسئله محیط زیست نپرداخته باشد، اظهار کرد: یکی از طرف‌های گفت‌وگو، طبیعت است؛ مشکل جامعه حاد شده است از آلودگی تا بحران آب و فرسایش خاک از کجا باید شروع کنیم، از جایی باید شروع کنیم که شهروندان، حکم‌فرمایان، فعالان مدنی و سیاسی آنجا باور کرده‌اند که این مسئله در اولویت و اهمیت قرار دارد.

رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات تاکید کرد: اگر مسائل ایران در سیاست، اقتصاد و جامعه‌شناسی فهمیده نشود مطمئن باشید که همه این بحث‌های خوب آقای درویش و همه دغدغه‌ها نتیجه معکوس می‌دهد.

وی با بین اینکه جامعه‌ای که نسبت به آینده امید نداشته باشد، مصرفش بالا می‌رود، گفت: در نتیجه رساله‌ای آمده بود که هرچقدر می‌ترسانیم، مصرف آب در میان کشاورزان بالاتر می‌رود به این دلیل که همبستگی اجتماعی و امید به آینده آنها پایین می‌آید.

هادی خانیکی، رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در پایان با اشار به اینکه در وضعیتی قرار گرفته‌ایم که شرایط پیش روی ما با تهدیدها و فرصت‌های بزرگ روبه‌رو است، گفت: این مسئله را باید به صورت میان رشته‌ای بررسی کنیم تا در متن جامعه فهمیده شود همچنین نهادها می‌توانند موثر باشند؛ فرصت‌ها معمولا از دل تهدیدها بیرون می‌آیند.