غول ساختگی «گرام»

خطر ارز دیجیتال تلگرام، این روزها بهانه برخی رسانه‌ها شده است تا پیام‌رسان روسی را تهدیدی برای اقتصاد ایران معرفی و از فیلترینگ آن حمایت کنند. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که کارشناسان بانکی معتقدند درباره گرام یا همان ارز دیجیتال تلگرام بزرگنمایی می‌شود و گرام نمی‌تواند برای ریال چالش ایجاد کند.

به گزارش عطنا به نقل از شهروند، پیام‌رسان محبوب ایرانی‌ها باز هم دچار چالش شده و حرف و حدیث‌ها درباره فیلترینگ آن بالا گرفته است. در این میان موافقان فیلترینگ تلگرام که این روزها دلایل متفاوتی برای مضر بودن این پیام‌رسان مطرح کرده‌اند، ارز دیجیتال «گرام» را بهانه کرده‌اند تا این پیام‌رسان را تهدیدی برای اقتصاد ایران بدانند.

طالبی طادی، استاد دانشگاه اصفهان در یک میزگرد تلویزیونی گفته است: رونمایی از استراتژی جدید تلگرام برای راه‌اندازی ارز دیجیتال «گرام» کم‌کم تهدید جدی خودش را نمایان کرده است، به‌طوری که حتی دولت نیز به صرافت مقابله با این فرآیند در آمده است.

او تأثیر حضور و فراگیر شدن ارز دیجیتال گرام را معادل چاپ اسکناس جعلی و توزیع آزادانه آن در جامعه دانست و ادامه داد: در زمانی که این پول در داخل کشور رایج شد و دولت نیز امکان فیلترینگ تلگرام را نداشته باشد، گرام که پولی بدون پشتوانه ملی خواهد بود و توسط تلگرام خلق می‌شود، می‌تواند به کاهش ارزش ریال یعنی کاهش پولی که در دست مردم است، منجر بشود.

رسول جلیلی، عضو شورای‌عالی فضای مجازی از دیگر افرادی است که معتقد است تلگرام هیچ هویتی ندارد و از آن به‌عنوان تهدیدی برای اقتصاد ایران یاد می‌کند. او می‌گوید: تلگرام چتر جدیدی است که دسته این چتر معلوم نیست در دستان چه کسی قرار دارد لذا این دسته، دسته دولت، احزاب، مجلس و مردم نیست. او افزود: سازمانی که بتواند پشت این پیام‌رسان باشد وجود ندارد، لذا اسناد ما در دست کسی ذخیره شده که به آن دسترسی نداریم.

شاکری با اشاره به این‌که در مورد گرام با همه‌گیری روبه‌رو هستیم، گفت: اگر پس‌فردا یکی از اکانت‌ها بسته شود، کسی نمی‌تواند کاری انجام دهد، بنابراین اگر دولت هک شود، کسی نمی‌تواند کاری انجام دهد، اگر به هر دلیلی اکانت را بستند، تکلیف گرام‌های داخلی آن چه می‌شود؟ آیا کسی می‌تواند پاسخگوی این موضوع باشد؟ او با اشاره به این‌که در مسأله مالباختگان دیدیم که آنها برگه‌ای برای ارایه به منظور پیگیری وضعشان داشتند، گفت: اما این مسأله در مورد تلگرام این‌گونه نیست، لذا هیچ سازمانی که بتواند پشت آن باشند وجود ندارد، اگر روزی خزانه‌داری آمریکا بگوید ارتباط مالی تلگرام با ایران باید قطع شود در این صورت تلگرام می‌تواند بگوید طبق قوانین بین‌المللی ارتباطش را با ایران قطع می‌کند، لذا این بهانه خیلی شیک بین‌المللی است.

تلگرام خطر شبه‌پولی ندارد

اما درحالی برخی از کارشناسان اقتصادی تلگرام را منجر به فراگیری ارز دیجیتال می‌دانند که ‌هادی حق‌شناس، اقتصاددان فضای مجازی را عامل توسعه بیت کوین در اقتصاد می‌داند. او با بیان این‌که ارز دیجیتال نه از زمان به وجود آمدن تلگرام بلکه از زمان توسعه فضای مجازی در دنیا رواج پیدا کرده است، ادامه می‌دهد: بخش اندکی از بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در تلگرام مبادله می‌شود و بیشتر آن در سایر فضاهای مجازی شکل گرفته است. با وجود سابقه طولانی ارز دیجیتال در برخی از کشورهای جهان آن‌گونه که این اقتصاددان می‌گوید تقریبا می‌توان گفت که غالب بانک‌های مرکزی دنیا ارز دیجیتال را به رسمیت نشناخته‌اند، در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار مقابله بانک مرکزی ایران با توسعه آن را داشت.

او می‌افزاید: همین‌طور که شاهد بودم ارزش بیت‌کوین از ٢٠‌هزار تومان در ماه‌های گذشته به حدود ٨‌هزار تومان رسیده است. این افت ارزش از نوسانات بالای سرمایه‌گذاری در این ارز دیجیتال ‌گرام حکایت می‌کند.

او با اشاره به تغییر رویه تجاری برخی از کشورها ادامه داد: امروز کشورهایی چون ترکیه، روسیه و چین علاقه‌ای به معامله با دلار ندارند و بر تجارت طبق پول‌های رایج کشور خود تأکید دارند، در شرایطی که ارزی با چنین سابقه قدیمی به راحتی از مبادلات تجاری کنار گذاشته می‌شود، چطور می‌توان در ارزهای دیجیتال گرام سرمایه‌گذاری کرد.

ارزهای دیجیتال نمی‌توانند تهدید باشند

به گفته طالبی طادی، خلق ارز گرام، نیز شبیه به همان تولید پول بدون پشتوانه است. اما خلق گرام به ‌خودی خود مشکل حادی نیست بلکه پذیرش آن توسط جامعه (به‌واسطه ضریب نفوذ خالق آن یعنی تلگرام) است که تهدیدکننده دارایی‌های خود مردم خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که یکی از ویژگی‌های ارز دیجیتال این است که مثلا در یک فروشگاه تلگرامی می‌توان به ‌جای ریال از گرام استفاده كرد، گفت: چون تلگرام درواقع بانک مرکزی این پول است، لذا می‌تواند با راه‌اندازی یک سامانه نظارت بر فروش، سازوکاری را وضع کند که به‌هنگام خرید آنلاین پول (گرام) از حساب خریدار کم شده ولی تا زمان تحویل کالا و ثبت رضایت مشتری این پول به حساب فروشنده واریز نشود.

با وجود این ‌هادی حق‌شناس، کارشناس پولی و بانکی به «شهروند» می‌گوید: نه‌تنها گرام که ارزهای دیجیتال هیچ‌کدام نمی‌توانند تهدید جدی برای بانک‌های مرکزی جهان باشند. وقتی دلار با آن قدمت و سابقه طولانی در اقتصاد جهان به راحتی نمی‌تواند توسط ارزهای رایج و مطرح دیگر جایگزین شود، چگونه پول دیجیتال به این راحتی و با سابقه کوتاه می‌تواند نظام مالی جهان را تهدید کند.