توانمندسازی زنان از مولفه‌­های اساسی توسعه پایدار است

مدیرگروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» با بیان اینکه نقش زنان در توسعه کشور غیرقابل انکار است گفت: آموزش، اشتغال، استقلال در تصمیم‌گیری و شایستگی از مولفه‌های کلیدی توانمندسازی هستند که می‌توانند به عنوان پیش‌نیازهای ضروری برای ایجاد انگیزه مشارکت زنان در زندگی کاری‌شان در نظر گرفته شوند.

به گزارش عطنا، نشست علمی«حقوق شهروندی و حق تصدی زنان بر مناصب مدیریتی» به همت دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی با سخنرانی جواد نوروزی، رئیس شورای سیاست‌گذاری دبیرخانه دائمی حقوق شهروندی، مونس کشاورز، دبیر دبیرخانه دائمی کنگره حقوق شهروندی، زهرا پارساپور، مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی وزارت علوم، آناهیتا سیفی، مدیر نظارت و ارزیابی دانشگاه علامه‌طباطبائی، اکرم قدیمی، مدیرگروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، ندا گلیجانی‌مقدم، معاون فرهنگی دانشگاه الزهرا، آرامش شهبازی، عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه علامه‌طباطبائی، مرضیه قاسمپور، پژوهشگر ارشد حوزه حقوق زنان و اعضای هسته پژوهشی مطالعات حقوقی زنان به مدیریت هدی غفاری، عضو هیئت علمی گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، چهارشنبه، ۲ اسفندماه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.

اکرم قدیمی، مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ضمن تاکید بر این موضوع که بحث زنان فقط مربوط به کشورهای در حال توسعه نیست گفت: موضوع اشتغال زنان در همه جای دنیا با درجات متفاوت وجود دارد، توسعه پایدار به عنوان یکی از بسترهای تعالی و رشد انسان، با مشارکت همه­ گروه‌­های اجتماعی بویژه زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه محقق می‌­شود.

وی افزود: در اغلب نوشته‌های پس از جنگ جهانی دوم تا نیمه‌های دهه 60، مفهوم زن به عنوان یک موجود با مسائل و مشکلات خاص خودش دیده می‌شد، برنامه‌­های توسعه مبتنی بر زنان در واقع از زمانی که حضور زنان به عنوان یک نیاز و ضرورت در توسعه مطرح شده یعنی از دهه 70میلادی  آغاز می‌­شود، در صورتی که قبل از آن در مباحث توسعه اقتصادی بیشتر به مردان توجه می‌­شد.

مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه گفت: عدم تحقق نظریات توسعه در بهبود نقش کشور­های جهان سوم و همچنین موقعیت نامطلوب اقتصادی-اجتماعی زنان درکشورهای مختلف دو علت اساسی دارد. توانمندسازی زنان با اصلاحات اجتماعی، فرهنگی، ساختاری، حقوقی و تغییر تدریجی باورها و ارزش‌­ها محقق می‌­شود.

زنان از عوامل توسعه پایدار هستند

قدیمی اظهار کرد: اینکه زنان از عوامل نامرئی در فرایند توسعه هستند و در توسعه کشورها نقش‌آفرین هستند غیرقابل انکار است، سازمان ملل در بحث توانمندی، برای نشان دادن نقش تاثیرگذار زنان در جامعه، سال های 76 تا 85 را «دهه زنان» نامید.

وی  با بیان اینکه بانک جهانی توانمندسازی زنان را یکی از عوامل اصلی کاهش فقر اعلام کرده است گفت: سازمان ملل در بحث توانمندسازی کنفرانس­‌های زیادی را با نام­‌های اعلامیه و راه حل 5+، اعلامیه رفع تبعیض رد پا و حمایت از توانمندسازی زنان برگزار کرده، سند هزاره ملل متحد هم از سال 2000 تا 2015 به آرمان‌های توانمندسازی پرداخته و همچنین آرمان پنجم به دستیابی به برابری جنسیتی همه زنان و دختران اشاره کرده است.

 زنان باید خود را به جامعه اثبات کنند تا جامعه به آنها اعتماد کند.

مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور افزود: مبحث مهم در سازمان ملل ضمانت اجرا است و باید ارزیابی کرد که اهداف توسعه‌ای چقدر موفق بوده و اجرا شده است، به طور کلی در برنامه توسعه سازمان ملل برای توانمندسازی زنان بر فعالیت‌های درآمدزا و فراهم کردن تسهیلات از قبیل آموزش تاکید شده است، دستیابی به توسعه خصوصا توسعه پایدار بدون توجه به زنان غیر ممکن است.

قدیمی یکی از الزامات اصلی در توسعه پایدار را استفاده صحیح از منابع دانست و گفت: توانمندسازی زنان از مولفه‌­های اساسی توسعه پایداراست بدون توانمندسازی زنان توسعه پایدار امکان پذیر نیست، توانمندسازی یکی از معیارهایی است که با استفاده از آن درجه توسعه یک کشور را می‌­توان سنجید.

وی افزود: توانمندسازی فرایندی است که طی آن زنان از نیازها و خواسته‌­های درونی خود آگاه می‌شوند، اعتماد به نفس خود را جهت دستیابی به اهدافشان تقویت می‌کنند و از توانایی‌های لازم برای عملی ساختن خواسته‌هایشان برخوردار می‌شوند.

مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور خاطرنشان کرد: توانمندسازی و توسعه پایدار ارتباط تنگاتنگی با هم دارند، توانمندسازی در برگیرنده مولفه­‌هایی مثل عزت نفس، کنترل، قدرت فردی، اعتماد به نفس، انتخاب شخصی، زندگی با کرامت بر اساس ارزش­‌های فرد، توانایی مبارزه برای حقوق خود، تصمیم‌­سازی، آگاهی و توانایی حرکت به جلو است.

قدیمی در ادامه گفت: فرایند شکل­‌گیری توانمندسازی با رفع موانعی مثل سقف شیشه‌ای، زمین چسبناک و انسداد اجتماعی امکان‌پذیر است، بسیاری معتقدند که زنان توانمند با موانعی که سقف شیشه‌ای نام دارد روبه‌رو می‌شوند.

وی گفت: افرادی هستند که به کسب و حفظ مناصب بالا علاقه‌مندند، این افراد تلاش می‌کنند راه دسترسی طبقات اجتماعی پایین‌تر به این مناصب را ببندند، این مورد مثالی برای انسداد اجتماعی است، دیدگاهی که مانع از حضور زنان در پست‌ها و موقعیت‌­های کلیدی نیز می‌شود.

مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور یکی از جنبه­‌های مهم توانمندسازی را ایجاد خود باوری­ دانست و گفت: در نتیجه اعتقاد به توانایی یک نفر در دستیابی موفقیت‌آمیز به نتایج مورد انتظار حاصل می‌­شود، توانمندسازی روندی از پایین به بالا که با بیانیه و قانون اتفاق نمی‌افتد است.

حرکت به سمت توانمندسازی بانوان باید حرکتی آرام و کارشناسی شده باشد.

قدیمی آموزش، اشتغال، استقلال در تصمیم‌گیری و شایستگی را از مولفه‌های کلیدی توانمندسازی عنوان کرد و گفت: این مولفه‌ها می‌توانند به عنوان پیش‌نیازهای ضروری برای ایجاد انگیزه مشارکت زنان در زندگی کاری‌شان در نظر گرفته شود. به موجب فرایند توانمندسازی، اعتماد به نفس زنان بالا می‌رود، توانا می‌شوند و بر حق انتخاب خودشان واقف می‌شوند.

وی افزود: نکته مورد اهمیت دیگر بحث عاملیت است یعنی زنان باید خودشان بازیگران اصلی فرایند تغییر باشند، اهمیت عاملیت در گفتمان توانمندسازی باید بیشتر از رویکردهای پایین به بالا باشد و این عاملیت در مفهوم خویش کارآمدی است.

مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه گفت: «سارا لانگه» از مهم‌ترین نظریه‌پردازانی است که به بحث توانمندسازی پرداخته است، او شاخص‌­های توانمندی را رفاه، رفع تبعیض، دسترسی برابر به عوامل تولید و خدمات آموزشی، آگاهی، مشارکت و توازن قدرت بین زنان و مردان دانسته است و یکی از الزام‌­های توانمندسازی را افزایش حق انتخاب عنوان کرده است، حق انتخابی که به شدت در گرو دسترسی به اطلاعات است.

قدیمی توانمندسازی را به معنی مشارکت فعالانه در عرصه‌های مختلف اجتماع دانست و گفت: بحث توانمندسازی و حضور زنان در مدیریت کلان تحت تاثیر تغییر نگرش‌­های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی قرار گرفته است.

وی ضمن اشاره به علل عدم حضور بانوان در مناصب مدیریتی ازجمله نداشتن تجربه، نبود رقابت بین بانوان و عدم آگاهی تصریح کرد: حضور زنان در مناصب مدیریتی کلان و میانی در کشور باید تبدیل به ضرورت شود.

مدیر گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور اینکه تا پایان دولت 30درصد از مناصب در اختیار بانوان قرار می­‌گیرد، را شعاری بیش ندانست و گفت: در عمل اتفاقی نمی‌­افتد، در همین وزارت علوم، ما حتی یک معاون خانم هم نمی­‌بینیم، چگونه می­‌خواهیم به آن 30 درصد برسیم!

قدیمی گفت: تا زمانی که خود خانم‌ها شروع به فعالیت نکنند اتفاقی نمی‌افتد، افزایش محصلان خانم اقدام شخصی خود زنان است و اقدامی از پایین به بالا است، توانمندسازی از درون شکل می‌­گیرد، هدف نهایی توانمندسازی بازیابی موقعیت طبیعی زنان و همچنین ظرفیت‌سازی برای افزایش حضور آنان در جامعه است.

وی در پایان به ارائه راهکارهای خود پرداخت و گفت: باید ظرفیت‌ها و استعدادهای زنان را در عرصه مدیریتی شناسایی کنیم، بستر حضور زنان را فراهم کنیم، مهارت­‌های مورد نیاز را به آنها آموزش دهیم،  دیدگاه‌­ها و نگاه­‌های خود را اصلاح کنیم، زمینه دستیابی به فرصت‌های برابر را فراهم کنیم، نقش‌های چندگانه زنان را به رسمیت بشناسیم و امکانات سهولت ایفای این نقش‌های چندگانه را برا آنها فراهم کنیم و از رسانه‌­ها برای معرفی زنان موفق استفاده کنیم.