«شبه خبر» مشکل امروز رسانه‌های ایران است/ ضعف عملکرد خبرگزاری‌ها در حادثه «سانچی»

پیشکسوت روزنامه‌نگاری کشور و مدرس دانشگاه علامه طباطبائی گفت: الآن باید مقامات مسئول دارای اطلاعات در این زمینه به مردم گزارش بدهند. رسانه‌ها باید این موضوعات و مطالبات را پیگیری کنند و بگویند از ثانیه اول تا لحظه آخر، در این ۹ روز چه کارهایی انجام شد؟ چین چه همکاری‌هایی کرد؟

به گزارش عطنا به نقل از شفقنا، اگرچه به نظر می‌رسد با غرق شدن «سانچی» این حادثه آتش‌سوزی کم کم از خط خبرها حذف شود، اما هنوز ابهامات زیادی وجود دارد که پاسخی به آنها داده نشده است و اینها می‌تواند نشانه‌ای در ضعف اطلاع‌رسانی این حادثه باشد.

مصاحبه‌ها با خانواده‌های دریانوردان و روند اطفای حریق این نفتکش به بخشی از تولیدات رسانه‌ها تبدیل شده بود اما اطلاعات دقیق درباره‌ی چگونگی حادثه و بویژه عملیات امداد و نجات در ساعات اولیه وجود ندارد.

با توجه به بعد مسافت، شاید بسیاری از خبرنگاران امکان حضور در آن فضا را نداشتند اما رسانه‌ها این نوع اخبار را چگونه باید پوشش دهند؟ و اطلاع‌رسانی درباره‌ی این حادثه چه ضعف‌هایی داشت؟

مجید رضائیان، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با انتقاد به اطلاع رسانی مسئولان مربوط به نفتکش «سانچی» به شفقنا رسانه می‌گوید: در این زمینه چند نکته مطرح است، باید بدانیم دستگاه‌های مسئول تا چه اندازه به رسانه‌ها اطلاعات داده‌اند؟

چون واقعیت این است که رسانه‌ها اطلاعات خود را از دستگاه‌های مسئول می‌گیرند. آن هم حادثه‌ای که در دریا و در چین اتفاق افتاده است. اما اطلاع رسانی دستگاه‌های مسئول در این زمینه خیلی بسته بوده است.

رسانه‌ها باید مطالبات را پیگیری کنند

او با بیان بعضی ابهامات در پوشش خبری نفتکش ایرانی مثل عملکرد چین در عملیات امداد و نجات و طولانی شدن اطفای حریق این نفتکش به اهمیت پیگیری رسانه‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: این‌ها در اطلاع‌رسانی‌ها شفاف نشد.

الآن باید مقامات مسئول دارای اطلاعات در این زمینه به مردم گزارش بدهند. رسانه‌ها باید این موضوعات و مطالبات را پیگیری کنند و بگویند از ثانیه اول تا لحظه آخر، در این ۹ روز چه کارهایی انجام شد؟ چین چه همکاری‌هایی کرد؟ این الآن مطالبه رسانه‌ها است نه اینکه رسانه‌ها مقصر باشند. بالاخره این حادثه در دریا چین اتفاق افتاده و نباید اطلاعات آن را یکسویه ببینیم و باید جامع باشد.

منابع خبری دیگر استفاده شود

رضائیان با توضیح درباره وظیفه رسانه‌های داخلی می‌گوید: رسانه‌ها می‌توانستند از طریق منابع خبری دیگر کشورها اطلاعات بگیرند و خبر رسانی کنند، مثلا منابع خبری در چین، ژاپن وکره. نه این که رسانه‌ها فقط به این رویه «وی گفت» و «وی افزود» و آن هم به منابع داخلی اکتفا کنند.

این ایراد کار رسانه‌های ما است. متأسفانه سال‌ها است شبه خبر وارد خبرگزاری‌ها شده است. خبر یعنی خبر تولیدی که پایه‌اش فکت(واقعیت) نیست، اطلاعات است و فقط به شخص متکی نیست. حتی رسانه‌ها می‌توانستند از دیگر رسانه‌های جهانی اطلاعات کسب کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی توضیح می‌دهد: ما چند خبر از این رسانه‌ها گرفتیم، ترجمه کردیم و آنها را منتشر کردیم؟ چون خبرگزاری‌ها کار تولیدی نمی‌کنند و آژانس حرفه‌ای نیستند. اگر دفتر صدا وسیما و ایرنا هم در آن کشور هستند، کار متفاوت، مستقل و تولیدی از آنها دیده نشد.

این ضعف رسانه‌ها است. نه تنها در این حادثه، در اتفاق پلاسکو در تهران هم خبرهای تولیدی خیلی کم بود و همچنان خبرهایی از نوع  «وی گفت» و «وی افزود» دیدیم.

نیروی حرفه‌ای لازم است

این پژوهشگر روزنامه‌نگاری با تأکید بر پیگیر بودن خبرنگاران و اهمیت استمرار در چنین وضعیت‌هایی تصریح می‌کند: درهای اطلاع رسانی در مواقع بروز بحران در دستگاه های مسئول و ذیربط باید برای رسانه‌ها باز باشد. تاکیدم این است اگر رسانه‌ها نتوانستند در محل حادثه حضور یابند، از دیگر منابع خبری کشورها استفاده می‌کردند. راه بعدی این بود که خبرنگارها در محل حادثه حضور یابند.

هر چند نیروی حرفه‌ای برای چنین مواقعی لازم است که یک تیم خبری برای کسب خبر اعزام شود. چون طبیعی است کشور چین می‌خواسته حادثه را ببندد تا خیلی اطلاعات آن درز نکند. خبرنگاری، خبرنگار است که بتواند با حضور در میدان، خبر را به دست آورد.

حال ما برای حضور در میدان فرض را بر این می‌گذاریم که چون راه دور بوده، در همان لحظه اول نرسیده است. روز دوم یا روزهای بعدی که می‌توانستند برسند و خبر تهیه کنند، گزارش بنویسند و عکس بگیرند.