عشق سالم و عشق بیمارگونه را چگونه تشخیص دهیم

مدیرگروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی گفت: عشق‌ یک حالت‌ روانی است که به یک ‌فرد دست می‌دهد، مثل افسردگی، اضطراب و یا هر حالت روحی ‌دیگری.

به گزارش خبرنگار عطنا،‌ دکتر کیومرث فرحبخش در سخنانی با موضوع تحلیلی بر روان‌شناسی عشق در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی درباره مفهوم «عشق» گفت: این کلمه را مردم به معناهای مختلفی مثل دوستی، علاقه، محبت و غیره به کار می برند. اما عشق یک حالت روانی است که در یک زمان‌ها و شرایط خاصی به انسان دست می‌دهد.

به بیان استاد دانشگاه علامه طباطبائی علائم عشق عبارتند از اشتغال ذهنی دائمی که فرد نسبت به معشوق  پیدا می‌کند؛ یعنی ذهنش همیشه درگیر اوست، هیچ لحظه‌ای از خودآگاهی و ذهنش خارج نمی‌گردد هر چه شدت عشق بیشتر باشد آن معشوق در ذهن فرد بیشتر حضور دارد، این اشتغال ذهنی دائم این حالت را ایجاد می‌کند که به هرچه نگاه می‌کند حتی مسائل بی‌ارتباط به یاد معشوق می افتد.

فرحبخش تصریح کرد: فرد عاشق تمایل زیادی به شناخت معشوق دارد، اعتقاد دارد که در معشوق راز و رمزی وجود دارد و می‌خواهد به آن ‌دست یابد و آن را کشف کند؛ این میل به شناخت و کشف یکی دیگر از ویژگی‌های فرد عاشق است، یک فرد عاشق تصورش بر این است که معشوق منبع رسیدن به تمام نیازهایش است، در واقع به این معنا که با دستیابی به معشوق به تمام نیازها و خواسته‌هایش‌ رسیده است، به دلیل اینکه معشوق را منبع رسیدن به نیازهایش می‌داند احترام زیادی برای او قائل است و حاضر است برای او جان‌فشانی کند، احساس مسئولیت شدید و تعهد نسبت به معشوق هم یکی دیگر از علائم عشق است.

مدیر گروه مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی افزود: نکته دیگر این است که حالت عشق فقط نسب به یک نفر وجود دارد، تعدد نمی‌تواند در عشق وجود داشته باشد، میل به اینکه تنها یک معشوق داشته باشد و فقط به یک نفر فکر کند، یک فرد عاشق از آنجایی که اشتغال ذهنی دائم بر معشوق دارد و تنها به یک نفر عشق می‌ورزد میل به خلوت گزینی و بودن در تنهایی او بسیار شدید و بالا می‌رود، یک فرد عاشق چه معشوقش در کنارش باشد و چه نباشد همیشه آرزویش این است که وقتی با معشوق است کسی دیگر آنجا نباشد، میل به دوری کردن و فاصله گرفتن از دیگران در فرد عاشق افزایش پیدا می‌کند.

وی اضافه کرد: وقتی فردی عاشق می‌شود دوست دارد تک و تنها کنار معشوقش باشد و با او حرف بزند، این میل به تنها بودن پدیده‌ای است که وجود دارد، در عین حال فرد عاشق میل شدیدی به خودافشایی در برابر معشوق دارد و دوست دارد که درونش را با تمام جزئیات ارائه کند و اصلا نیازی ندارد که چیزی را پنهان کند.

دکتر فرحبخش درباره هیجان فرد عاشق هم توضیح داد و گفت: فرد در این حالت انگیزش بسیار بالایی دارد، تحمل سختی‌ها در یک فرد عاشق به شدت افزایش پیدا می‌کند، کارهای سختی را که با عقل و منطق نمی‌تواند انجام دهد به وسیله نیروی عشق با انرژی بسیار بالایی انجام می‌دهد و سختی‌های زیادی را تحمل می‌کند و انگیزش بالایی برای رسیدن به معشوق دارد، این انگیزش ممکن است او را وادار به کیلومترها پیاده‌روی کند یا پشتکار و سرسختی بسیار زیادی را انجام می‌دهد تا به معشوق خود برسد، نه تنها از لحاظ ذهنی  عشق فرد را مشغول می‌کند بلکه به لحاظ رفتاری هم شدیدا فرد عاشق درگیر فعالیت و اموری می‌شود که مربوط به معشوق است.

وی در خصوص یکی دیگر از خصوصیات عشق اظهار کرد: یکی از خاصیت های عشق این است، هر چیزی که مانع تحقق رسیدن به عشق شود، شدت عشق را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: فرد عاشق بسیار برای خود احترام و عزت قائل است؛ به رغم اینکه از معشوق بسیار تعریف می‌کند و او را بسیار بالا می‎‌برد اصل عمل به عزت نفس او بر می‌گردد یعنی این اعتقاد در ناخودآگاهش وجود دارد که من آنقدر با کرامت هستم که به این معشوق فکر کنم، هیجانات مربوط به عشق هیجانات متضادی است، در مرحله اول احساس خوبی است به مرور زمان که ناکامی‌هایی در وصول عشق ایجاد می‌شود، نوعی احساس خشم و نفرت در فرد عاشق به وجود می‌آید، در یک زمان واحد، هم عشق وجود دارد و هم در عین حال ناراحت است چون زمانی که نمی‌تواند به معشوق دست پیدا کند، شکوه و شکایت از آن فرد بسیار زیاد می‌شود.

فرحبخش با اشاره به انواع عشق سالم و بیمارگونه اظهار کرد: همانطور که هر چیزی هم خوب و هم بد دارد عشق نیز اینگونه است، حالت سالم و بیمارگونه در عشق وجود دارد، کدام عشق سالم و کدام یک بیماراست، مازلو در کتاب انگیزش و شخصیت بخشی برای مقایسه عشق سالم و بیمارگونه دارد، یکی از تفاوت‌های عشق سالم و بیمارگونه بحث «ادراک زیبایی» است، مبنای ادراک زیبایی ضفات انسانی، خصوصیات اخلاقی، هوشمندی، خیرخواه بودن، رفتار اجتماعی سازنده داشتن، اندیشمند بودن و دارای تفکر خوب انسانی بودن است؛ ولی در عشق بیمارگونه مبنای عاشق شدن ظاهر فرد است، فیزیک فرد است، موقعیت اجتماعی و غیره است، یعنی در واقع افرادی که دچار عشق سالم می‌شوند، عاشق فردی می‌شوند که از نظر دیگران چهره خوبی ندارد اما فرد شیفته او شده است، اما عاشق ویژگی شخصیتی او را می‌بیند، به هر حال در عشق سالم آنچه عاشق را جذب می‌کند بیشتر ویژگی انسانی است و این ویژگی انسانی ادراک زیبایی ایجاد می‌کند.

مدیرگروه رشته مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: در عشق سالم ادراک زیبایی پایدار است اما در عشق بیمارگونه این‌گونه نیست؛ انسان‌هایی که عشق بیمارگونه دارند حالات هیجانی مختلفی دارند برخی اوقات عاشق‌اند و برخی اوقات طرف مقابل هیچ جذابیتی برایشان ندارد!

وی در پایان گفت: افراد دارای عشق سالم معشوق را همانگونه که هست قبول دارند اما افرادی که عشق بیمارگونه دارند دائم در این فکر هستند که چگونه معشوق را تغییر دهند.

گفتنی است سلسله‌نشست‌های سه‌شنبه‌های مشاوره‌ای هر هفته با حضور استادان دانشگاه و مسئولان و به شهمت انجمن علمی دانشجویی مشاوره با موضوعات اجتماعی برگزار می‌شود.

تصاویر نشست :