انبوه اطلاعات یادگیری فرایند جست‌وجو را ضروری کرده است

عضو هیئت علمی علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی گفت: حجم اطلاعات از سال 1970 میلادی که 125 میلیون صفحه گزارش شده است در سال 2010 به 10 تریلیون صفحه رسیده است و در سال های دیگر به ارقامی که برای ما قابل شمارش نیست، خواهد رسید که این ضرورت یادگیری فرایند جست‌وجو را افزایش می‌دهد.

به گزارش عطنا، نشست سه‌‎شنبه‌ مشاوره‌ای با موضوع «کاربرد فناوری‌های نوین اطلاعاتی‌ در ارتقاء فرآیند جست‌وجوی منابع علمی» در دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی با حضور دکتر میترا صمیعی، عضو هیئت علمی،‌ علم اطلاعات و دانش شناسی برگزار شد.

دکتر صمیعی درباره حجم اطلاعات و افزایش آن‌ها در تکنولوژی‌های نوین مثل تلگرام گفت: اطلاعات و محتواها روزبه‌روز در حال افزایش است، مثلا خود ما در حال جابه‌جایی حجم زیادی از محتواهای مختلف در تلگرام هستیم که گاهی حتی تبادل موارد علمی را شامل می‌شود.

وی در ارتباط با جست‌و‌جوی موضوعات در اینترنت اظهار کرد: ما همه اطلاعات مفید را در اینترنت نداریم، اگر ما موضوعی را در گوگل سرچ کنیم با صفحات وب مختلفی مواجه می‌شویم و این مسئله مطرح می شود که این صفحات همگی قابل استناد و استفاده هستند و تمام اطلاعاتی که بر روی اینترنت موثق و مستند هستند یا خیر.

وی در رابطه با الکترونیک شدن و اینترنتی شدن زندگی امروز گفت:متاسفانه اشتراک‌گذاری طرح ها ومطالب مختلف در فضاهای مجازی در کشور گاهی اوقات منجر به ایده دزدی می شود، در کشورهای خارجی این مشکل وجود ندارد، زیرا با وجود جریمه ها و مسائل اخلاقی و فرهنگی به ندرت به خودشان اجازه سرقت علمی را می دهند، در کشور ما هنوز الزامات قانونی اجرا نشده است.

وی در رابطه با شبکه‌های اجتماعی گفت: بحث شبکه های اجتماعی بسیار داغ است و ما با رسانه‌های اجتماعی که دائم در حال تولید است مواجه هستیم و از طرفی ما در مباحث وب استانداردهای کنترلی نداریم فقط یک شناساگر شیء دیجیتال داریم که بر محتوای نشریات الکترونیکی تعلق پیدا کرده است.

دکتر صمیعی درباره تنوع تولید اطلاعات گفت: موارد چاپی، الکترونیکی، دیداری-شنیداری، و شبکه های اجتماعی موارد متنوع تولید اطلاعات هستند.

او انواع راهنمای جست‌وجو را معرفی کرد و گفت:راهنمای موضوعی، موتورهای جست‌‌و‌جو، ابر موتورهای جست‌و‌جو، و راهنما با موتور جست‌و‌جو از دسته مهم ترین موارد جست‌و‌جو هستند.

وی درباره "راهنمای موضوعی" توضیح داد:در فهرست موضوعی نتایج به صورت موضوعی یا گروهی و سلسله مراتبی نمایش داده می شوند، فهرست موضوعی با موضوع کلی آغاز می‌گردد و به موضوعات اخص تر و فرعی ختم می‌گردد، این فهرست توسط انسان نمایه سازی و مهیا می‌گردد.

وی مزایا و معایب راهنمای موضوعی را اینگونه برشمرد: از دسته مزایای این فهرست این سات که توسط انسان نمایه سازی می گردد و لذا دارای ارزش بیشتری از صفحات وب دارند، همچنین از معایب آن می‌توان بر اندک بودن پایگاه‌های اطلاعاتی و به روزرسانی نسبتا دیر آنها اشاره کرد.

وی با اشاره به موتور جست‌و‌جو گفت:صفحه ای در اینترنت است که منبع صفحات متصل می‌شود و به کاربران امکان می‌دهد در‌خواست خودشان را در قالب واژه‌ها مطرح کنند، همچنین صفحات و پاسخ‌های مناسب با درخواست کاربر را در اختیار او قرار می دهد.

وی افزود: هر موتور جست‌و‌جو دارای پنج بخش است، عنکبوت، خزنده، بایگانی کننده، پایگاه داده و سیستم‌ رتبه‌بندی این بخش‌ها هستند.

او در مقایسه راهنمای موضوعی با موتور‌های جست‌و‌جو گفت:در مقایسه با راهنمای‌موضوعی، موتور‌های جست‌و‌جو دارای پایگاه‌های اطلاعاتی بزرگی هستند، اطلاعات روز‌آمد‌تری را  در اختیار کاربران قرار می‌دهد و بهترین گزینه برای جست‌و‌جو‌های ترکیبی هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه‌طباطبائی اضافه کرد: حجم زیادی از اطلاعات را می‌توان در مدت زمان اندکی مورد جست‌و‌جو قرار داد و می‌توان در صورت لزوم عبارات جست‌و‌جو را ترکیب کرد.

صمیعی با اشاره به «ابر موتور‌های جست‌و‌جو» ادامه داد: ابر موتور‌ جست‌و‌جو ابزار جست‌و‌جوی عظیمی است که از چند موتور جست‌و‌جو مختلف استفاده می‌کند، ابر‌موتور جست‌و‌جو صفحه رابط واحدی را پیش‌روی کاربر قرار می‌دهد،‌ صفحات وب را نمی‌گردد و نمایه نیز نمی‌سازد.

وی ادامه داد: برای دستیابی و استناد به اطلاعات موثق می‌توان از کتابخانه‌های دیجیتالی،‌ آرشیوهای دیجیتالی و آرشیو‌های وب کمک گرفت، از جمله آنها می‌توان بر کتابخانه دیجیتالی کنگره آمریکا،‌ کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی فرانسه، کتابخانه دیجیتالی کتابخانه بریتانیا، کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی استرالیا و کتابخانه و آرشیو ملی کانادا اشاره کرد.

دکتر صمیعی در توضیح اصطلاح‌نامه‌ها اظهار کرد: ویژگی ذاتی اصطلاح‌نامه‌ها، ‌توانایی تعیین و نمایش روابط معنایی میان واژه‌ها است.

وی در ادامه اصطلاح‌نامه‌های فارسی را معرفی کرد و گفت: اصطلاح‌نامه جامع علوم انسانی،‌ اصطلاح‌نامه‌های علوم، اصطلاح‌نامه‌های فرهنگی فارسی(اصفا) و اصطلاح‌نامه پزشکی فارسی از جمله اصطلاح‌نامه‌های فارسی هستند.

او در انتها مهم‌ترین پایگاه‌های استنادی ایران و جهان را معرفی و اظهار کرد: گوگل اسکالر یا گوگل اسکولار، اسکوپوس، سای ول از مهم‌ترین پایگاه‌های استنادی جهانی هستند. پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، نمایه استنادی علوم ایران، نمایه استنادی جهاد دانشگاهی و طلایه داران علم ایران از مهم‌ترین پایگاه‌های استنادی در ایران هستند.‌