ایران قدرتی منطقه‌ای و مسئول است/ روایت آمریکایی و «اسلحه‌های قشنگ و خوب»

محمدکاظم سجادپور با اشاره به اینکه روایت آمریکایی در منطقه ما مبتنی بر دائمی کردن جنگ و منازعه است، گفت: دلیل این روایت نیز برای فروش اسلحه و آن چیزی است که رئیس‌جمهور آمریکا در سفر به ریاض به عنوان «اسلحه‌های قشنگ و خوب» از آن یاد می‌کند و همچنین حفظ بازارها و به هم ریختن و تغییر فرهنگ‌های بومی برای اعمال سلطه و هژمونی نیز در همین راستا است.

به گزارش خبرنگار عطنا، همایش بین‌المللی «ایران و مناطق پیرامون» با مشارکت دانشگاه علامه طباطبائی و دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه از روز گذشته اول آبان‌ماه آغاز شد که به مدت سه روز ادامه دارد.

در مراسم افتتاحیه این همایش، سید محمدکاظم سجادپور، رئیس مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه، مدیر دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی این وزارت‌خانه، دیپلمات و دانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه به سخنرانی پرداخت.

سجادپور در ابتدای سخنان خود با تأکید بر اینکه از حضور صمیمانه و همه‌جانبه مهمانان خارجی و بسیار شاخص منطقه و برخی از سفیران و دیپلمات‌ها تشکر می‌کنم، گفت: برگزاری این نوع گردهمایی نشان‌دهنده این است که از نظر ما این مسئله یعنی ایران و مناطق پیرامون یک موضوع بنیادی است.

همکاری خوب وزارت خارجه و دانشگاه علامه

وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های این کنفرانس و همایش پیوند و ارتباط بین یک دستگاه اجرایی (وزارت امور خارجه) و نهاد دانشگاهی (دانشگاه علامه طباطبائی) است، افزود: این ارتباط و پیوند باید همیشه برقرار باشد.

سجادپور تصریح کرد: تأکید وزارت امور خارجه به عنوان دستگاه سیاست خارجی ایران در زمینه برگزاری این همایش، استقبال از موضوع و حضور مهمانان و برداشتن گام‌های مستحکم‌تری در این زمینه است.

وی با بیان اینکه کار سیاست خارجی یک فعالیت علمی است، گفت: چون بر اساس شناخت از شرایط موجود و درک تحولات مرتبط با آن تصمیم و اقدام سیاسی اتخاذ می‌شود، هر چه شناخت علمی‌تر، فنی‌تر و همه‌جانبه‌تر باشد، بی‌تردید تصمیم‌ها اثرات عمیق‌تر، بهتر و مثبت‌تری دارد.

رئیس مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: این سه کنفرانس که در قالب همایش بین‌المللی «ایران و مناطق پیرامون» برگزار می‌شود، شامل بیست‌و‌دومین کنفرانس بین‌المللی خلیج فارس، هیجدهمین کنفرانس بین‌المللی آسیای مرکزی و قفقاز و سومین کنفرانس بین‌المللی افغانستان است که در سه روز متوالی برگزار می‌شود و عمدتاً کنفرانس‌هایی پرسش‌محور هستند.

وی با اشاره به اینکه پرسش، بنیادی‌ترین کار علم است، گفت: باید ابتدا به این سؤالات پاسخ دهیم که اول وضعیت مناطق پیرامون ما چگونه قابل فهم است و چگونه می‌توان آن را تجزیه و تحلیل کرد؟

سجادپور در همین رابطه افزود: مرحله دوم بررسی روایت‌ها و راه‌حل‌هایی است که برای مدیریت این مناطق بیان می‌شود و مرحله سوم نیز شامل توجه به نقش کنش‌گران و چگونگی نقش کنش‌گری جمهوری اسلامی ایران است.

در حال سپری کردن یک دوره پوست‌اندازی راهبردی هستیم

وی با بیان اینکه بر اساس این سه سؤال به صورت مختصر چارچوب‌های مفهومی را بیان می‌کنم که امیدوارم در طول برگزاری همایش به بحث گذاشته شود، اظهار کرد: ابتدا درمورد مناطق اطراف ما اینکه اولاً در یک دوران خاص استراتژیک قرار داریم، یعنی در حال سپری کردن یک دوره پوست‌اندازی راهبردی هستیم که بر اساس آن، شرایط واقعاً دگرگونی داریم.

دانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه یادآور شد: با قالب‌های کهن امکان درک شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست و در عوض شرایط نوینی در حال شکل‌گیری است و در همین رابطه باید اضافه کنم که دگرگونی‌های راهبردی استراتژیک در منطقه، ناشی از تغییرات از بیرون منطقه و تغییرات از درون منطقه است.

هر گونه تلاش برای یک نظام تک‌صدایی و تک‌محوری منجر به شکست است

وی با بیان اینکه آنچه که مهم است این بوده که در بیرون از منطقه و در سطح نظام بین‌المللی تغییر و تحول بسیار زیاد است، گفت: امکان هژمونیک، تک‌صدایی شدن و تک‌مرکزی شدن نظام بین‌المللی از بین رفته و هر گونه تلاش برای یک نظام تک‌صدایی و تک‌محوری منجر به شکست است.

مدیر دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه گفت: رشد مطالبات مردمی، بازگشت به ریشه‌های هویتی و دینی، احیای تفکرات مذهبی در کنار کسری عمیق دموکراسی در بسیاری از کشورهای منطقه، بحران کارآیی و پاسخگویی، عدم توجه به اصلی‌ترین مسئله منطقه یعنی سرنوشت مردم فلسطین، شکست ایدئولوژی‌های وارداتی، بهم‌ریختگی اعتبار و اعتدال قدرت‌های غربی و وابستگان آن‌ها و تزریق غیرقابل تصور خشونت؛ منطقه را وارد یک مرحله حساس و سرنوشت‌ساز کرده است. 

سجادپور افزود: تحولات بین‌المللی موجب شده است که همه مناطق جهان به خصوص غرب آسیا بازتر شده و امکان کنش‌گری برای کنش‌گران مختلف از جمله کنش‌گران منطقه، افزایش پیدا کند.

وی با بیان اینکه این تغییرات بین‌المللی با تغییرات شگرفی که در درون منطقه و در تک‌تک کنش‌گران منطقه‌ای به وجود آمده همراه است، بیان کرد: ما تغییر و تحول را هم در سطح منطقه می‌بنیم و هم در درون تک‌تک واحدهای که مناطق پیرامونی ما را در بر گرفته‌اند.

سجادپور با بیان اینکه به جای فهم درست و دقیق، بازی انداختن سیبل به گردن ایران یا به تعبیری دیگری ایران‌هراسی شدت پیدا کرده است، گفت: به جای درک ریشه‌های مسائل منطقه و توجه به اصلی‌ترین مسئله منطقه، یعنی فلسطین، آهنگ اینکه ایران مقصر همه مسائل است، توسط مؤسسات مختلف تحقیقاتی سیاسی نواخته و تکرار می‌شود.

وی با اشاره به اینکه این ایران‌‌هراسی جدید همان حرف‌های قبلی و در امتداد ایران‌هراسی سه دهه گذشته است، افزود: ولی امروزه این ایران‌هراسی قالب‌های جدیدی به خود گرفته است.

رئیس مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه یادآور شد: اجازه بدهید فراموش نکنیم که ایران‌هراسی بود که صدام حسین را وارد جنگ جنایت‌کارانه علیه کشور ما کرد و همه کسانی که در حال حاضر ایران‌هراسی را دامن می‌زنند از او حمایت می‌کردند.

ایران‌هراسی به نفع مردم منطقه نیست

وی با اشاره به اینکه این ایران‌هراسی به نفع مردم منطقه نیست، گفت: ایران‌هراسی در تضاد با منافع کشور ما و کشورهای منطقه بوده چون منافع ما و مردم منطقه به همدیگر گره خورده است

سجادپور اضافه کرد: آن چیزی که از این بحث تحلیلی می‌توانم نتیجه بگیرم این است که برای رسیدن به یک تحلیل دقیق‌تر، بررسی تک‌تک پرونده‌ها و موضوعات منطقه‌ای و داشتن تصویری واقعی از آن‌ها برای تحلیل درست، یک ضرورت عینی و عملی است.

روایت آمریکایی مبتنی بر دائمی کردن جنگ و منازعه در منطقه است

وی در ادامه به سؤال دوم خود مبنی بر بررسی راه‌حل‌ها و روایت‌ها اشاره کرد و گفت: بحث دوم درمورد روایت‌ها و راه‌حل‌هایی است که وجود دارد و آن چیزی که به عنوان برون‌رفت از بن‌بست‌ها مطرح می‌شود.

سجادپور با بیان اینکه روایت‌ها و راه‌حل‌ها در کشمکش با یکدیگر هستند، افزود: بی‌تردید یک روایت آمریکایی است که مبتنی بر دائمی کردن جنگ و منازعه در منطقه بوده که حال سؤال این است که دلیل این روایت چیست؟

وی درباره همین موضوع بیان کرد: برای فروش اسلحه و آن چیزی است که رئیس‌جمهور آمریکا در سفر به ریاض به عنوان «اسلحه‌های قشنگ و خوب» از آن یاد می‌کند و همچنین حفظ بازارها و به هم ریختن و تغییر فرهنگ‌های بومی برای اعمال سلطه و هژمونی نیز در همین راستا است.

دانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه درباره همین موضوع افزود: این روایت با دیدگاه و روش متحدان ایالات متحده نیز تکمیل می‌شود و آن‌ها هم با عدم درک شرایط در تلاش هستید، بحران عمیق فلسطین را با بحران‌های ساختگی جدید جایگزین کنند. ضمن‌آنکه همراهی برخی از کنش‌گران عرب منطقه با رژیم صهیونیستی در مقابله با ایران، بازتاب این روایت تکمیلی و همپوشانی کردن بین برخی از کنش‌گران منطقه‌ای و ایالات متحده است.

روایت تکفیری با روایت آمریکایی پیوند دارد

وی در ادامه روایت تکفیری را روایت دوم در این زمینه دانست و تصریح کرد: روایت دیگری که در منطقه دیده و می‌بنیم همین موضوع تکفیری‌ها است که آن هم با روایت آمریکایی پیوند‌هایی پیدا می‌کند. آنچه در سال‌های اخیر در موصل و غرب عراق و در شرق سوریه رخ داد، یعنی برداشت به ظاهر دینی ولی عمیقاً ضد دینی همراه با خشونت و اعمال فجیع غیر انسانی، روایتی است که به آمریکا و متحدان آن سود رسانده و می‌رساند.

سجادپور افزود: همه این روایت‌ها و روایت‌های شبیه به این در یک عنصر مشترک هستند و آن عنصر ضدیت با ایران است و همگی در پی حذف ایران از منطقه هستند. ضمن‌آنکه همگی انبوه مشکلات، ناتوانی‌ها و بی‌لیاقتی‌های خود را به گردن ایران می‌اندازند.

وی با اشاره به اینکه همه این روایت‌ها بر بنیادها و پیش‌فرض‌های باطل استوار شده است، گفت: ارتباط این پیش‌فرض‌ها با بازی با حاصل جمع صفر و آمریکا با قدرت نظامی به خصوص قدرت نظامی خارجی همراه با عدم احترام به مردم و حق آن‌ها، در تضاد با واقعیت‌های بومی و منطقه‌ای قرار گرفته است و اگر اینطور بوده حال سؤال این است که نسبت ایران و منطقه چگونه قابل تحلیل است؟

آنچه درمورد ایران می‌شنویم برساخته دیگران و کاملاً مخالف با واقعیت است

مدیر دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با بیان اینکه آنچه که درمورد ایران می‌شنویم برساخته دیگران و کاملاً مخالف با واقعیت است، بیان کرد: نسبت ما با منطقه در اشتراک با تاریخ، فرهنگ، مذهب، جغرافیا و منافع آن‌ها شکل گرفته است، ایران از نظر تاریخی و جغرافیایی بخشی بسیار ریشه‌دار و جداناشدنی از منطقه است.

وی با اشاره به صحبت ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر اینکه «این منطقه، منطقه زیست ما است»، گفت: منطقه‌ای که زندگی تک‌تک ما با آن گره خورده است و آنچه که منافع ما و همسایگان‌مان را تأمین می‌کند ثبات، امنیت و آرامش در منطقه است.

ایران قدرتی منطقه‌ای و مسئول است

سجادپور با بیان اینکه ایران قدرتی منطقه‌ای و مسئول است و تردیدی نیست که قدرت ما موجب مسئولیت نسبت به منطقه می‌شود، افزود: ما از مسئولیت‌های خود در ارتباط با ترور و خشونت آگاه هستیم و از همین فرصت استفاده کرده و یاد شهدای بزرگی که جانشان را در این مسیر تقدیم کردند، گرامی می‌دارم.

وی خاطرنشان کرد: مهمانان ارجمند بگذارید صادقانه بیان کنم، تمام معادلاتی که به دنبال حصر ایران و به حاشیه بردن کشور ما هستند، محکوم به شکست است.

قدرت و توان دفاعی ما ریشه در درون دارد

سجادپور افزود: قدرت ما نه در خرید و فروش تسلیحاتی و نه بازیگری در قالب جنگ‌افروزی منطقه‌ای است، بلکه ریشه از درون دارد و ریشه آن نیز در گفتمان‌های مردم‌سالارانه و توان دفاعی ما دارد که در اثرگذاری بیرونی ما نمایان و به نوعی معرف ما است.

وی با بیان اینکه اثرگذاری بیرونی ما صرفاً دفاعی است و در مهار افراط و خشنونت و جلوگیری از تسلط آن‌ها بر منطقه اثرگذار است، اظهار کرد: ایران معتقد به اشتراک منافع است و سرنوشت مشترک و بازی با حاصل جمع غیر از صفر، بازی‌های برد-برد و همکاری‌های منطقه‌ای از جمله موارد آن هست و آ‌نچه که نیز درمورد برجام و رفتار منطقه‌ای ایران گفته می‌شود، بازتولید ایران‌هراسی است.

سیاست‌های منطقه‌ای ما بعد از برجام، موفق‌تر بوده است

دانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: رفتار ما در منطقه بعد از برجام از تداوم در مهار خشونت و افراط سخن می‌گوید و البته سیاست‌های منطقه‌ای ما نیز بعد از برجام، موفق‌تر بوده است.

وی افزود: با توجه به چارچوب مفهومی که ارائه کردم ما نیاز به تحلیل و درک شرایط داریم و نه مقصر تراشیدن، نیاز به اتخاذ سیاست‌های درست داریم و نه تداوم سیاست‌های کوچک و گوشه‌ای، نیازمند تولید اراده و ایده برای همکاری‌های منطقه‌ای داریم و نه نیازمند حضور نیروهای فرامنطقه‌ای، تغذیه‌های تسلیحاتی و خشونت.

سجادپور گفت: شخصاً به عنوان یک ایرانی و بخشی از مجموعه سیاست خارجی ایران امیدوارم این کنفرانس گامی در جهت محیط زیست به معنی همه‌جانبه کلمه منطقه‌ای باشد. ضمن‌آنکه این همایش بیانگر اراده جمهوری اسلامی ایران برای تحقق این امر مهم است و ما نیز از همه همکاران ایرانی و خارجی در پرورش فکر بهتر برای امنیت منطقه‌ای استقبال و استفاده می‌کنیم.