آقای رئیس‌جمهور صدای زنان را بشنوید

از ابتدای شروع کارزار انتخاباتی ریاست‌جمهوری، زنان برای پیروزی کاندیدای مدنظر خود در هر جبهه و جناحی تلاشی ستودنی داشتند. در گروه‌ها و کانال‌ها و رسانه‌های مجازی و ستادهای مختلف زنان پابه‌پای مردان در این دوران حضور داشتند. هر‌کدام بسته به نوع اعتقاد کاندیدای مد‌نظرشان در حوزه زنان، این نظرات را ارائه می‌کردند؛ اما صورت‌مسئله در کاروان اعتدال کمی متفاوت بود.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه شرق، زنان با حضور معاونت امور زنان و خانواده دولت یازدهم که با وجود سختی‌ها و بی‌اخلاقی‌های رسانه‌ای قدرتمند عمل کرده بود، با هیجان و امید بیشتری فعالیت می‌کردند. آن‌ روزها که هشتگ تغییرات ملموس برای طرفداران حسن روحانی از پرطرفدارترین هشتگ‌‌ها در فضای مجازی بود، کاربران وجود مولاوردی در کابینه دولت را جزء همان تغییرات ملموس مثال می‌زدند.

رابطه بدون واسطه مولاوردی با رسانه‌ها و همچنین مطرح‌کردن دغدغه‌های زنان صريح و بدون زبان نمایشی دلیلی برای این بود که او نیز در زمره پرطرفدارترین‌های کابینه دولت یازدهم قرار بگیرد. در روزهای ابتدایی پیروزی حسن روحانی در انتخابات نیز اینفوگرافیکی از کارنامه کابینه دولت منتشر شد و در آن کارنامه نیز معاونت امور زنان و خانواده در کنار وزارتخانه‌هایی مانند امور خارجه و نفت دارای بالاترین معدل بود.

بدون‌شک می‌توان شهیندخت مولاوردی را جزء برگ‌های برنده حسن روحانی دانست. عده‌ای او را بهترین فرد کابینه دولت یازدهم می‌دانند؛ اما با کمی نگاه موشکافانه حداقل او را می‌توان در زمره بهترین‌های دولت روحانی قرار داد. در ٤٨ ساعت گذشته، زمزمه‌های حذف مولاوردی از کابینه دولت دوازدهم باعث واکنش‌های جدی جامعه زنان به این شایعه شده است.

آنها که در روزهای گذشته به دلیل همین شایعات از داشتن وزیر زن نیز ناامید شده بودند، از حذف مولاوردی در کابینه دوازدهم به‌عنوان شکست جامعه زنان یاد می‌کردند. آنها در رسانه‌های مجازی با مخاطب قرار‌دادن حسن روحانی از وی‌ می‌خواستند صدای آنها را بشنود و مولاوردی را در سمت معاونت امور زنان و خانواده ابقا کند.

این در حالی است که عده‌ای مولاوردی را حتی برای پست وزارت مطرح می‌کردند؛ اما به دلیل خوش‌درخشیدن وی در سمت معاونت امور زنان و خانواده ترجیح می‌دادند مولاوردی در همین پست ابقا شود.  اما مسئله‌ای که به ذهن آنها خطور نکرد، حذف این زن از کابینه بود؛ شایعه‌ای که ساعت به ساعت قوت می‌گیرد و کورسوهای امید را در دل فعالان زن اصلاح‌طلب خاموش می‌کند.

چرا مولاوردی باید بماند؟

فاطمه سعیدی، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون زنان مجلس، در گفت‌وگو با «شرق» در پاسخ به این سؤال که چه نگاهی به حذف احتمالی شهیندخت مولاوردی دارد، می‌گوید: «از روزهای ابتدایی پس از پیروزی آقای روحانی در انتخابات، گمانه‌زنی‌هايي درباره کابینه ایشان وجود داشت و هر روز فهرستی درباره کابینه جدید منتشر می‌شد؛ درعین‌حال درخواست استفاده از زنان شایسته در سطح وزرا از طرق مختلف به رئیس‌جمهور منتقل شد؛ اما به نظر می‌رسد امیدواری‌ها برای حضور یک زن در سطح وزیر دولت دوازدهم به‌شدت کاهش یافته است.

آنچه این روزها موجبات نگرانی بخش عمده‌ای از زنان و فعالان اجتماعی را به خود اختصاص داده است، کنار‌رفتن خانم مولاوردی از کابینه دولت جدید است که به صورت جدی مطرح شد. باید دلیل این حجم از نگرانی را از طرف جامعه زنان بررسی کرد.

به چه دلیل زنان اصرار بر حضور مولاوردی در حوزه معاونت زنان دارند؟ با وجود آنکه ایشان قابلیت وزیر‌شدن را نیز دارند؛ اما قاطبه زنان میل بر بودن مولاوردی در سمت معاون امور زنان و خانواده دارند. دلیلش هم واضح است. خانم مولاوردی با وجود هجمه‌های موجود و بی‌اخلاقی‌های رسانه‌ای به دور از دامن‌زدن به حاشیه‌ها و مطرح‌کردن خود، در شرایطی که باید بپذیریم زنان جزء دغدغه‌های اصلی دولت یازدهم نبودند؛ به‌خوبی و با همه محدودیت‌ها در معاونت زنان تلاش کرد».

سعیدی با اشاره به تلاش‌های مثمرثمر مولاوردی در حوزه زنان خاطرنشان کرد: «کوچک‌ترین فعالیت او را می‌توان در جا‌انداختن معاونت کم‌‌نام‌و‌نشان زنان در اذهان مردم دانست. حال در چهار سال پیش‌رو‌ آمدن فرد جدید چقدر می‌تواند مؤثر باشد؟ حال که برنامه‌ریزی‌های چهار سال گذشته مولاوردی مورد تأیید و اعتماد زنان بوده است، آیا از نظر مدیریتی به صلاح است که فرد دیگری را با ایده‌های احتمالا جدید در معاونتی قرار داد که شاید تنها چهار سال فرصت دارد؟ ریل‌گذاری‌های موفقی در دوران مولاوردی شکل گرفته است که باید آنها را تداوم داد و اگر بناست کس دیگری همان راه را برود، چرا خود مولاوردی کارش را به پایان نبرد؟ ایشان یک حسن دیگر هم دارند و آن این است که بر سر توانمندی و شایستگی‌اش قاطبه زنان حامی رئیس‌جمهور اجماع دارند و در شرایط فعلی یافتن گزینه‌هایی که چنین قابلیتی داشته باشند، امری است که اگر نگوییم محال، بسیار سخت است».

سعیدی در پایان با مثبت ارزیابی‌کردن عملکرد مولاوردی در چهار سال گذشته خاطرنشان کرد: «من در مجموع عملکرد مولاوردی را در معاونت امور زنان و خانواده موفق ارزیابی می‌کنم. او توانست بخش عمده‌ای از زنان را اعم از کارآفرین و هنرمند و سیاست‌مدار با خود همراه کند. این دستاورد کمی نیست. او در برابر توهین‌ها و هجمه‌ها قوی عمل کرد. باید به او فرصت داد تا برنامه‌های خود را عملی کند». همچنین آذر منصوری، فعال سیاسی و عضو هیئت‌مدیره حزب اتحاد ایران اسلامی، در گفت‌وگو با «شرق» در پاسخ به این سؤال که واکنش‌های منفی زنان را نسبت به حذف احتمالی مولاوردی چگونه ارزیابی می‌کند، گفت: «یکی از نقاط قوت دولت آقای روحانی در دوره اول که زنان ایران به آن توجه و اتکا کردند و به‌واسطه آن در انتخابات سال ٩٦ نیز حضور جدی داشته‌اند و رأی بالای زنان در حماسه اردیبهشت نیز گواه این مسئله است، توجه دولت یازدهم به مسئله زنان و بهبود نسبی جایگاه زنان در این دولت بود. بهبود شاخص‌هایی که این شاخص‌ها در دولت احمدی‌نژاد به‌شدت پایین آمده بود و توجه به راهبرد مؤثری که در کشورهای توسعه‌یافته توانسته بود شکاف‌های جنسیتی علیه زنان را ترمیم کند و به‌عنوان یک تجربه موفق به کار گرفته می‌شود، از اتفاقاتی بود که به وسیله معاونت زنان حسن روحانی رقم خورد. دولت‌هایی که مدافع توسعه هستند و به این مسئله توجه دارند، قاعدتا از راهبردی که در آن برابری فرصت‌ها با توجه به اختیارات دولت جریان‌سازی می‌شود استفاده می‌کنند تا بتوانند شکاف‌هایی را که ریشه فرهنگی و تاریخی و اجتماعی دارد ترمیم کنند، چراکه ایجاد فرصت‌های برابر برای زنان یکی از شاخص‌ها و الزامات اصلی توسعه است و طبیعتا ما نمی‌توانیم از پیشرفت همه‌جانبه کشور بگوییم، ولی درعین‌حال با عمیق‌ترین شکاف‌های جنسیتی در کشور مواجه باشیم». منصوری تصريح کرد: آنچه که باعث شد دولت آقای روحانی در چهار سال گذشته در حوزه زنان موفق باشد، استفاده از ظرفیت‌ها و فرهنگ‌هایی بود که این سرمایه‌ها به کار گرفته شدند و حضورشان در دولت یازدهم توانست منشأ اثر باشد و رتبه شکاف جنسيتی در کشور ما بهبود پیدا کند و در برنامه ششم توسعه موضوع عدالت جنسيتی مدنظر قرار بگیرد، پیگیری و لابی شود و لوایحی ازسوي دولت تنظیم شده و به مجلس ارائه شد و در راستای کاهش خشونت علیه زنان، تأمین امنیت آنها و پرکردن شکاف جنسیتی علیه زنان باشد».

مطالبات حداقلی ما را ببینید

 منصوری تصریح کرد: «آزمون استخدامی که در دولت گذشته باعث شکاف جدی شد، در دولت یازدهم متوقف شد و تبعیض‌هایی که در آن وجود داشت برداشته شدند و مجموعه تلاش‌هایی که خانم مولاوردی در چهار سال گذشته داشتند، بیشترین اثر را در حوزه زنان داشت و همین منشأ اثر در انتخابات ٩٦ باعث شد که زنان جدی‌تر و مؤثرتر در انتخابات حضور پیدا کنند و برای رأی‌آوردن بیشتر آقای روحانی تلاش کنند».

منصوری در ادامه افزود: «حالا در چنین شرایطی، مهم است که ما چه نگاهی به ساختاری که در دولت به زنان اختصاص داده است، داریم و ساختار معاونت زنان ریاست‌جمهوری مانند سری است که اندام دیگری ندارد؛ یعنی به‌لحاظ محبوبیت و اختیارات و تناسب اختیارات در معاونت زنان با انتظاراتی که جامعه از آن دارد اشکالات و ایرادات جدی وجود دارد، مگر اینکه شخصی در این جایگاه وجود داشته باشد که از ظرفیت‌ها و پتانسیل خود استفاده کند و این امکان را داشته باشد که بتواند مجموعه زنان ایران را با خود همراه کند. خانم مولاوردی از چنین ویژگی‌هایی برخوردار بود؛ کسی که در حوزه‌های مختلف زنان کار کرده بود و تجربه‌ها و پژوهش‌های لازم را داشت و به‌لحاظ اشراف به مسئله زنان در درجه خوبی قرار داشت و از همه مهم‌تر پای کار دولت بود و امتیازبندی‌های داده‌شده به اعضای کابینه از بالاترین امتیازات برخوردار بود. انتظار حداقلی که از دولت بعدی وجود دارد این است که نه‌تنها این مسیر امتداد پیدا کند، بلکه با توجه به عملکرد موفق معاونت زنان ریاست‌جمهوری تلاش شود که ساختار معاونت زنان به سمت اثرگذاری بیشتر و اختیارات بیشتر و هم‌راستا با دیگر معاونت‌های رئیس‌جمهوری پیش برود؛ یعنی در کنار معاونت زنان ریاست‌جمهوری، سازمان زنان هم در دولت دوازدهم ایجاد شود که این سازمان متکفل جریان‌سازی عدالت جنسیتی در کشور باشد. این انتظار برآمده از انتخابات است و طبیعتا به‌عنوان یک مطالبه در دولت بعدی آقای روحانی وجود دارد و این انتظار یک انتظار حداقلی است. نه‌تنها زنانی که در دولت یازدهم حضور داشتند همچنان حضور داشته باشند، بلکه با توجه به ظرفیتی که ایجاد شده، دولت از توان و پتانسیلی که در ٥٠ درصد از جمعیت کشور وجود دارد و در طول چهار سال گذشته ثابت کرده‌اند که همراه و همگام رئیس‌جمهوری حرکت می‌کنند، در دولت بعدی از این ظرفیت و این پتانسیل برای توسعه استفاده بیشتری شود، نه‌اینکه همین تعداد هم تقلیل پیدا کنند. این مسئله به‌هیچ‌وجه تناسبی با انتظارات جامعه نخواهد داشت».

این مطالبه تنها خواسته فعالان حوزه زنان نیست، دانشجویان و جمعیت دانشگاهی نیز درخواست ابقای مولاوردی را در سمت خود دارند. نمونه آنها مریم عابدینی، دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه علامه ‌طباطبایی است، می‌گوید: «در تمام دوران انتخابات برای راضی‌کردن هم‌کلاسی‌ها و هم‌دانشگاهی‌ها از حضور مولاوردی در دولت حسن روحانی مثال می‌زدیم و امروز مضحکه کسانی شده‌ایم که شایعه عدم حضور او را در دولت بعدی می‌شنوند. آنها می‌گویند خود روحانی توانایی پذیرش تغییرات ملموس خود را ندارد، اما مسئله اینجاست که ما انتظار داریم آقای روحانی مطالبه حداقلی ما زنان را بشنوند و جامعه زنان را از حضور این زن توانمند محروم نکنند».

هرچند همه این گمانه‌زنی‌ها هنوز در حد شایعه است، اما حافظه تاریخی زنان ایران خاطره خوبی از شایعات ندارد. جدا از شهیندخت مولاوردی، شایعاتی در مورد حذف معصومه ابتکار نیز از كابينه شنیده می‌شود. فعلا چاره‌ای جز صبر نیست؛ صبر به‌همراه بیان مطالبات خطاب به رئیس‌جمهوری که باور داریم صدایمان را می‌شنود و فریادمان را بدون پاسخ نخواهد گذاشت.