محدودیت‌های اجتماعی برای زنان معلول

«زنان معلول در تاجیکستان محدودیت‌های  بیشتری را نسبت به زنان دیگر تحمل می‌کنند. با اشتراک سعی کرده‌ایم آنها را به جامعه بازگردانیم.» این را سعیدا آیویلاتوف مدیر انجمن اشتراک کشور تاجیکستان در حاشیه یک کنفرانس بین‌المللی مربوط به حقوق معلولان می‌گوید. او در ادامه درباره مسائل و مشکلات زنان معلول در کشورش بیشتر برایم تعریف می‌کند.

به گزارش عطنا به نقل از ایران سپید، سعیدا ازشهر دوشنبه تاجیکستان می‌آید. با کوله باری از تجربه کار با زنان و دختران معلول. دختران و زنانی که بیشترشان به خاطر تبعیض‌های ناشی از معلولیت، حالا با مشکلات روحی هم دست به گریبانند. همان مشکلاتی که سعیدا معتقد است فقط با در جمع بودن، باهم بودن و اشتراک قابل حل است؛ دردی مشترک. برای همین است که آنها نام انجمن‌شان را «اشتراک» گذاشته‌اند.

به گفته او اشتراک نه فقط سازمانی برای رفع تبعیض‌های حقوقی علیه زنان معلول است که کمک می‌کند زنان آسیب دیده دوباره به جامعه بازگردند.

سعیدا، فارسی تاجیکی را با لهجه روسی صحبت می‌کند و برایم توضیح می‌دهد چون پدر کلانش(پدربزرگش) روس بوده، خیلی به زبان فارسی تسلط ندارد اما به هر حال او تنها فارسی زبان حاضر در این جمع است و استفاده از تجاربش غنیمت: «برای این اسم مؤسسه‌مان را اشتراک گذاشتیم که زنان معلول در تاجیکستان بتوانند در همه فعالیت های اجتماعی مشارکت کنند. زنها در جامعه ما برای بلند قدم برداشتن و از میان برداشتن تبعیض‌های جنسیتی و رسیدن به حقوق‌شان تلاش می‌کنند ولی زنان معلول بیشتر دچار این محرومیت ها هستند. برای همین تصمیم گرفتیم جامعه هدفمان را زنان معلول انتخاب کنیم. ما معتقدیم کمک به زنان و دختران معلول تنها این نیست که حمایت‌شان کنیم، بلکه باید به آنها حرفه بیاموزیم. برای همین، مرکز «عافیت‌بخشی» را در این مؤسسه تأسیس کردیم.»

عافیت بخشی که سعیدا از آن نام می‌برد، همان توانبخشی است. در حوزه توانبخشی در این مؤسسه نه فقط دختران و زنان جوان که کودکان یک تا شش ساله با پدر و مادران‌شان هم آموزش می‌بینند. سعیدا بارها تأکید می‌کند که این آموزش برخلاف بیشتر مؤسسه‌های عافیت بخشی، فقط آموزش‌های فیزیکی نیست، بلکه آموزش‌های رفتاری به والدین بچه‌ها از اهداف اصلی آنهاست: «ما به خانواده‌ها یاد می‌دهیم چگونه با کودکان‌شان در خانه رفتار کنند. گاهی کودک عصبی است و رفتار با او حوصله خاصی می‌خواهد. ما همین طور به خانواده‌ها یاد می‌دهیم چگونه بچه‌ها را به مکتب‌ها و باغچه‌ها (پارک‌ها) روان کنند.عافیت بخشی ما فقط طبی نیست بلکه ما به آنها راه‌های زندگی را یاد می‌دهیم، یعنی همان مهارتهای زندگی کردن. بسیاری از کودکانی که به مرکز ما می‌آیند علاوه بر معلولیت جسمی، دچار معلولیت روانی هم هستند. ما می‌خواهیم بعداً این زنان و کودکان در جامعه مقام بالایی بیابند.»

عافیت بخشی در اشتراک این روزها مباحث متعددی دارد و جوری طراحی شده که همه سلیقه‌ها و سنین را در برگیرد. برای دختران جوان کلاسهای هنری، پخت و پز و کلاس زبان برگزارمی‌کنند: «این کلاس‌ها شش ماهه است. این روزها بیشتر بچه‌ها می‌خواهند محصولات کلاس‌هایشان را به بیرون ارائه دهند.»

بیش از 150 زن دچار معلولیت‌های مختلف در مؤسسه اشتراک رفت و آمد دارند و از خدمات توانبخشی و توانمند سازی‌اش استفاده می‌کنند. همچنین 15 نفر در اشتراک کار می‌کنند که 6 نفرشان دچار معلولیت هستند. در بخش عافیت بخشی هم یک زن با کودک معلول‌اش با اشتراک همکاری دارد.

سعیدا از زنانی می‌گوید که با آموزش‌های مؤسسه توانسته‌اند جذب بازار کار شوند: «هدف اصلی ما در مؤسسه آشنایی این زنان با حقوق‌شان است. یادگیری زبان انگلیسی کمک بزرگی است چون باعث می‌شود دسترسی این زنان به منابع و بازار کار بیشتر شود. سال گذشته 3 زن با یادگیری زبان انگلیسی و دیگر مهارت‌ها توانستند کار پیدا کنند و در جامعه فعال شوند.»

سعیدا معتقد است حضور زنان دچار معلولیت در جامعه و اشتراک‌شان در همه حوزه‌ها باعث می‌شود، سایر زنان دارای معلولیت هم به فعالیت در جامعه امیدوارتر شوند و «خودبهادهی» و اعتماد به نفس‌شان بالا برود و اقتدارشان در جامعه روز به روز بیشتر شود و این یعنی احساس بهتر برای زندگی.

او بارها تأکید می‌کند مهم‌ترین مشکل زنان و دختران معلول در تاجیکستان این است که تنها هستند و نادیده گرفته می‌شوند بخصوص در نواحی و شهرها و روستاهای دور از مرکز. همان مشکلاتی که زنان معلول در دیگر نقاط دنیا هم معمولاً با آن دست به گریبانند. او امیدوار است زنان معلول در همه جای دنیا در جامعه مشارکت بیشتری داشته باشند، آن طور که در اشتراک فعالند.ترانه بنی یعقوب