ظهور آرام بانوي آهنين

اين روزها به نظر مي‌رسد كه اپوزيسيون تركيه به دنبال ايجاد آلترناتيوي براي مقابله با رجب طيب اردوغان است؛ شخصيتي كه بتواند اردوغان را بالاخره از قدرت كنار بگذارد و اجازه ندهد پس از سال ٢٠١٩ مجدد قدرت را در اين كشور در دست بگيرد. به گزارش نشريه تايم، ميرال آكسنر يكي از اين افراد است. او وزير سابق داخلي تركيه است كه از او به عنوان يك گرگ ياد مي‌كنند.

به گزارش عطنا به نقل از روزنامه اعتماد، هنگامي كه ارتش تركيه قصد داشت در سال ١٩٩٧ قدم‌هايي براي از بين بردن دولت بردارد، او موضع خود عليه رهبران اين كودتا را اعلام كرد. ژنرال‌هاي ارتش عنوان كردند كه قانونگذاران جوان را جلوي وزارتخانه‌ها آويزان مي‌كنند. او در خصوص اين موضوع در سال ٢٠١٣ گفت: من آنچه را كه بايد انجام مي‌دادم، انجام دادم.

در حال حاضر نيز بسياري از حاميان او اميدوارند كه او همان‌گونه كه يك‌بار مقابل ارتش ايستادگي و مبارزه كرد، بتواند از مسير فروپاشي دموكراسي در تركيه يك سال پس از كودتاي نافرجام جلوگيري كند. نشريه تايم در گزارشي در اين باره مي‌نويسد: آكسنر را بايد بانوي آهنين تركيه ناميد كه مي‌تواند جلوي اردوغان ايستادگي كند. او يك ناسيوناليست قديمي به حساب مي‌آيد كه به‌شدت مخالف اصلاح قانون اساسي پيشنهادي رجب طيب اردوغان بود كه طبق آن بنا شده قانون جديد جايگزين سيستم پارلماني تركيه شود و رييس‌جمهور نيز تبديل به قدرتمند‌ترين شخص تركيه شود. او به‌شدت مخالف اين روند بود. اما در نهايت اردوغان توانست يك پيروزي بسيار نزديك را در رفراندوم شانزدهم آوريل به دست آورد، اما آكسنر در آن دوره توانست يك كمپين قوي‌ « نه» را عليه اين رفراندوم ايجاد كند و مردم را در سراسر كشور دعوت كرد تا به اين رفراندوم نه بگويند.

در حال حاضر نام آكسنر به عنوان يك رقيب احتمالي براي اردوغان در انتخابات رياست‌جمهوري سال ٢٠١٩ مطرح شده است. حاميان وي تاييد مي‌كنند كه قصد دارند يك حزب جديد سياسي را اعلام كنند. زماني كه او در ماه مه در استانبول مقابل هواداران خود سخن مي‌گفت، وقتي از اردوغان نام برد، چشمان او برق مي‌زد. او گفت: من در اين منطقه او را نابود مي‌كنم زيرا او مي‌داند كه من يك رقيب واقعي او هستم.

تهديد بزرگ عليه اردوغان

چه تعدادي در كنار دولت اردوغان ايستاده‌اند و چه كساني روبه‌روي او قرار دارند. اردوغان پس از ١٤ سال نخست‌وزيري و رياست‌جمهوري، تقريبا تمامي منابع مخالف خود را سركوب كرده است. رهبران ديگر از حزب كنار گذاشته شده‌اند، قانونگذاران مخالف دولت به اتهام‌هاي مختلف محكوم شدند و مراكزي كه انتقادي عليه دولت مطرح مي‌كردند نيز عملا با سانسور مواجه شدند. اردوغان به پشتوانه يك كودتاي نافرجام و همچنين پيروزي در چند انتخابات به خود اجازه مي‌دهد تا اين اقدامات را انجام دهد. سبك سياسي او كاملا شبيه محافظه‌كاران پوپوليست در اروپا و امريكا است كه انتخابات‌ها را طي يك سال گذشته تحت تاثير قرار داده‌اند.

سركوب‌ها پس از كودتاي نافرجام جولاي سال ٢٠١٦ تشديد شد. تاكنون بيش از ٥٠هزار نفر بازداشت شده‌اند كه از جمله آن مي‌توان به روزنامه‌نگاران، دانشجويان و كارمندان دولت اشاره كرد. سركوب‌ها اخيرا نيز تشديد شده است. در ماه جولاي، پليس ١٠ فعال حقوق بشر را دستگير كرده است كه از جمله آن مدير مركز عفو بين‌الملل بود كه مورد اتهامي او همكاري با تروريسم بود.

از سوي ديگر سياستمداران نيز مصون نيستند. در ماه ژوئن دادگاه يك قانونگذار مخالف دولت را به ٢٥ سال حبس محكوم كرد. رهبر بزرگ‌ترين حزب مخالف دولت يعني كمال قليچدار اوغلو در واكنش به اين خفقان و دستگيري‌ها دست به راهپيمايي‌هاي اعتراضي گسترده زد كه اين راهپيمايي‌ها به نام عدالت بزرگ نام گرفت كه آخرين روز آن در استانبول تبديل به بزرگ‌ترين نمايش مخالفان در سال شد. قليچدار اوغلو در اين راهپيمايي عنوان كرد كه «اين دوران ديكتاتوري است.»
رهبر اپوزيسيون تركيه در موقعيت بدي قرار دارد و عملا نتوانسته يك مشكل واقعي براي اردوغان ايجاد كند. چرا كه حزب جمهوريخواه خلق تركيه ١٥سال است كه نتوانسته در انتخابات ملي پيروزي جدي كسب كند و ناظران سياست تركيه فكر مي‌كنند كه او از اقتدار لازم در مقابله با رييس‌جمهور برخوردار نيست. مردم زيادي معتقدند كه كمال قليچداراوغلو مرد بسيار خوبي است اما نمي‌داند كه چگونه مقابل اردوغان بازي كند.

به نظر مي‌رسد كه آكسنر يك تهديد بالقوه براي اردوغان محسوب شود. زيرا او مي‌تواند بخش بزرگي از راي‌دهندگان تركيه‌اي را به خود جذب كند. طرفداران كسب و كار، مذهبي و ملي‌گرا از او حمايت خواهند كرد. بسياري او را ورژن تركي مارين لوپن در فرانسه مي‌دانند. او به جدايي‌طلبان كرد حمله مي‌كند. او مي‌گويد سه ميليون مهاجر سوري مي‌توانند در تركيه بمانند اما نگراني‌هاي خود را در خصوص حضور آنها در تركيه دارد. با اين حال او اصرار مي‌كند كه بتواند از طيف‌هاي سياسي مختلف از جمله كردها نيز حمايت كند و سفرهاي مكرري به منطقه جنوب شرقي تركيه رفته كه اكثر جمعيت آنها كرد نشين هستند. او اما هرگونه از سبك خود و نوع نگاه راست افراطي در اروپا را رد مي‌كند.

او مي‌گويد كه ما بر اساس نژاد و قوميت در سياست عمل نمي‌كنيم. تعريف ما از ملت بر اساس خاطرات مشترك، سهم روابط و شادي‌هاي مشترك است. او به‌شدت مخالف جدي قدرت گرفتن اصلاحات قانون اساسي اردوغان است و حتي از اعضاي ناراضي حزب عدالت و توسعه و راي‌دهندگان خواسته تا تمايل خود براي تجديدنظر در اين رفراندوم را دارد. برخلاف اينكه قليچداراوغلو يك جمهوريخواه سكولار محسوب مي‌شود و نمي‌تواند دسترسي زيادي به پايگاه اصلي شهروندان حامي اردوغان داشته باشد و اين موضوع به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. اما آكسنر توانايي تضعيف ائتلاف رييس‌جمهور را دارد. آيكان اردمير، سياستمدار ليبرال تركيه‌اي مي‌گويد: او يك تهديد بزرگ سياسي براي رييس‌جمهور اردوغان محسوب مي‌شود. وي مي‌افزايد: آكسنر مي‌تواند يك كانديداي جذاب براي راي‌دهندگان محورراست تركيه باشد و به همين ترتيب او توانايي ربودن راي طرفداران اردوغان و حزب عدالت و توسعه را خواهد داشت.

فردي مانند كلينتون

در حال حاضر آكسنر روبه‌روي يك پيشنهاد براي رهبري كشورش قرار دارد. زيرا او يك كانديداي كامل سياسي به حساب مي‌آيد. او تجربه‌اي زياد هم در دولت و هم مجلس داشته است كه اين موضوع براي او يك مزيت جدي است. سليم سزاك، تحليلگر سياسي تركيه مي‌گويد: آكسنر، هيلاري كلينتون انتخابات رياست‌جمهوري تركيه است. وي مي‌افزايد: هركس به نوعي مي‌خواهد آكسنر قدرت بگيرد. او به مانند آب آلو است. براي سلامتي خوب است اما اشتهاآور نيست.

در حال حاضر نيز تعداد كمي از افراد هستند كه به طور بالقوه مي‌توانند با اردوغان رقابت كنند چرا كه برخي از آنها حتي با چالش‌هاي قانوني براي رويارويي با اردوغان برخوردار هستند. به عنوان مثال صلاح الدين دميرتاش، رهبر حزب دموكراتيك خلق كه طرفدار كردهاي تركيه است به همراه ١٠ تن از نمايندگان اين حزب به اتهامات تروريستي در زندان به سر مي‌برند. اين سركوب‌ها موجب شده حزب دموكراتيك خلق كه سومين حزب مجلس محسوب مي‌شود را در تضعيف قرار دهد. آكسنر پيشتر در مصاحبه‌اي با تايم نسبت به دستگيري قانونگذاران طرفدار كردها به‌شدت انتقاد كرد. او گفت: اردوغان در تلاش است تا جامعه كردي را تهديد كند، به همين دليل است كه او قبل از همه‌پرسي آنها را به زندان انداخته است.

یک مقام ارشد حزب دموکرات خلق: هركسي كه نامش به عنوان نامزد احتمالي رياست‌جمهوري تركيه مطرح شود، همه رسانه‌ها و افراد طرفدار دولت كمپيني را براي رد صلاحيت و كنار زدن آنها به كار خواهند گرفت.

اما آكسنر نيز از خشم دولت بي‌گزند نبوده است. رسانه‌هاي طرفدار دولت او را با ادعاهاي واهي درباره زندگي شخصي‌اش سعي در تحريك او كرده‌اند. او حتي تهديد به مرگ شده است. او اين اسمها و تهديدها را اما به عنوان اقدامي هماهنگ براي ترساندن خود مي‌بيند. او در اين خصوص مي‌گويد: آنها از آوريل ٢٠١٦ تلاش كرده‌اند تا من را به عقب برگردانند اما من اين كار را نكردم.

تايم در ادامه اين گزارش مي‌نويسد: چهره‌هاي مخالف ديگري كه در سركوب‌هاي اخير دستگير شده‌اند معتقدند كه دولت به سادگي راهي براي متوقف كردن آكسنر پيدا خواهد كرد. يكي از مقامات ارشد حزب دموكراتيك خلق كه نخواست نامش فاش شود، مي‌گويد: هركسي كه نامش به عنوان نامزد احتمالي رياست‌جمهوري تركيه مطرح شود، همه رسانه‌ها و افراد طرفدار دولت كمپيني را براي رد صلاحيت و كنار زدن آنها به كار خواهند گرفت.

آكسنر به نظر مي‌رسد تصميم خود را گرفته تا اردوغان را كنار بگذارد. از زمان برگزاري همه‌پرسي او زمان خود را صرف آشپزي و پياده‌روي طولاني با شوهرش در خارج از خانه خود در استانبول كرده است. او مي‌گويد پياده روي‌ها فرصتي براي بازتاب سخنان و ارزيابي هستند. او معتقد است وقتي در حال حركت هست بهتر تمركز مي‌كند.

او مي‌گويد كاري كه نمي‌خواهم انجام دهم فرار كردن است. آكسنر هيچ گذرنامه‌اي ندارد و اگر اردوغان قصد داشته باشد اورا دستگير كند وي در استانبول مستقر است، اما او بار ديگر كاري را كه قبلا انجام داده، انجام خواهد داد. او مي‌گويد: مهمان من باشيد و من اينجا هستم.