چشم‌انداز برجام در سال‌ سوم

توافق هسته‌ای ایران و 1+5 در حالی وارد سومین سال خود شده‌ است که عملکرد آمریکا در دو سال گذشته و مواضع کاخ سفید درباره این قرارداد چشم‌انداز چندان روشنی را پیش‌ روی این توافق ترسیم نمی‌کند.

به گزارش عطنا به نقل از جام جم؛ جمهوری اسلامی ایران از زمان اجرای برجام تا کنون تمام تعهدات خود را اجرایی کرده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سایر کشورها حتی آمریکا نیز پایبندی ایران را به توافق هسته‌ای تائید می‌کنند اما در سوی دیگر این توافق، عملکرد قابل دفاعی در زمینه اجرایی کردن تعهدات دیده نمی‌شود.

آمریکا در مدت زمانی که از امضا و سپس اجرای برجام گذشته، تلاش کرده است تا ایران را از بهره‌مندی از منافع برجام محروم کند که در این زمینه‌ می‌توان به کارشکنی‌های آمریکا در خصوص همکاری شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ بین‌المللی با ایران اشاره کرد.

از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا نیز شرایط سخت‌تر از گذشته شده و این کشور در حال بازبینی‌ توافق هسته‌ای است و حجم مواضع ضدبرجامی در این کشور نیز بسیار بیشتر از قبل شده است.

در تازه‌ترین این مواضع، رئیس‌جمهور آمریکا در نشست خبری مشترک با همتای فرانسوی خود از جمهوری اسلامی ایران به عنوان تهدیدی برای آمریکا و فرانسه یاد کرد و آن‌طور که دیپلمات‌ها گفته‌اند در نشست اخیر گروه 20 نیز تلاش زیادی از سوی ترامپ و تیم آمریکایی برای ممانعت از همکاری کشورهای عضو این گروه با ایران انجام شده است.

در داخل آمریکا نیز تلاش زیادی برای هر چه کمتر کردن بهره‌گیری ایران از منافع برجام در جریان است و به عنوان مثال، «پیتر رسکام»، عضو مجلس نمایندگان آمریکا با بیان این‌که پس از گذشت دو سال از امضای برجام، ایران برای آسیب زدن به منافع آمریکا و متحدانش مصمم‌تر از قبل شده است، گفت: فروش هواپیما به ایران باید به صورت یکجانبه متوقف شود.

ظریف: آمریکا به روح برجام عمل نکرده است

چنین اقداماتی از سوی مقامات آمریکا واکنش جمهوری اسلامی ایران را به همراه داشته است و محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که به نیویورک رفته در تازه‌ترین واکنش گفت: آمریکا با اجازه ندادن به ایران در بهره بردن از منافع کامل برجام در عمل کردن به روح این توافق شکست خورده است.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، ظریف تصریح کرد: توافق هسته‌ای یا همان برجام یک توافق چندجانبه است که در نتیجه سال‌ها مذاکره و همچنین فشار و البته شکست در دستیابی به نتیجه دلخواه از سوی کسانی که اعمال کننده آن فشارها بر مردم ایران بودند، حاصل شده است و فکر می‌کنم در آخر کار همه مشاهده خواهند کرد که این توافق بهترین نتیجه ممکن را برای تمام طرف‌ها خواهد داشت.

وی افزود: قطعا هیچ‌یک از طرفین در این توافق به هر آنچه می‌خواسته به طور کامل دست نیافته و این ماهیت یک توافق چندجانبه است. در نتیجه ما انتظار داریم همه طرفین به این توافق عمل کنند.

ظریف اظهار کرد: متاسفانه آمریکا ضمن این که حداقل ماندگاری را در این توافق داشته است ولی با اجازه ندادن به ایران در بهره بردن از منافع کامل این توافق در عمل کردن به روح این توافق شکست خورده است و ما بر این باوریم که آنان در موضع خودشان بازنگری کنند، زیرا این به سود پایداری این توافق نیست.

ظریف در پاسخ به این‌که آیا طی این سفر با نمایندگان کنگره یا احتمالا با همتای آمریکایی خود دیداری خواهید داشت، گفت: هیچ دیداری بین من و همتای آمریکایی ام برنامه ریزی نشده است. ما در گذشته و البته نه با وزیر خارجه تیلرسون بلکه با وزیر خارجه سابق آمریکا درباره موضوعات هسته‌ای دیدارهایی داشتیم و مذاکرات ما بر موضوعات اتمی محدود می‌شد، ولی در این سفر هیچ دیداری برنامه ریزی نشده است. در نظر دارم البته نه با مقام‌های آمریکایی بلکه با جامعه خردمندان که در سیاستگذاری آمریکا تاثیرگذار هستند، دیدارهایی داشته باشم.

ظریف اعلام کرد در این سفر با دبیرکل سازمان ملل و دیگر مقاماتی که در نیویورک هستند، گفت‌وگوهایی خواهد داشت.

وزارت امور خارجه، راهبرد اقتصادی طراحی کند

در همین حال حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به دو سالگی برجام و شناسایی نقاط ضعف و قوت و طرف‌های مکلف و عهدشکن گفت: اگر به شکل آماری نگاهی به برداشتن تحریم‌ها داشته باشیم باید بگوییم در کل 915 نوع تحریم ایران در زمینه‌های کمی و کیفی برداشته شد و چیزی حدود 245 نوع تحریم باقی ماند و نتیجه دو سالگی برجام این شد که آمریکایی‌ها در یک جبهه و بقیه دنیا در جبهه دیگری قرار گرفتند.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید کرد: آمریکایی‌ها در این مدت تلاش کردند با احیای پرونده‌‌های گذشته و نبش قبر مواردی که در گذشته وجود داشت دوباره علیه ایران بهانه‌تراشی کنند و تحریم‌های جدیدی را شکل دهند اما ایران نیز تلاش کرد در زمینی که آمریکایی‌ها برایشان طراحی کرده بودند، بازی نکند تا بهانه‌ای به دست کسی ندهد تا برجام شکسته شود. وی با اشاره به کمک دنیا به ایران و عقد قراردادهای بزرگ سرمایه‌گذاری در کشور گفت: در این مدت 80 میلیارد دلار قرارداد فایناس منعقد شد و بزرگ‌ترین قرارداد پنج میلیارد دلاری کشور با توتال و شرکت چینی بسته شد که این برگ برنده‌ای بعد از برداشته شدن تحریم‌هاست.

فلاحت‌پیشه افزود: به‌نظر می‌رسد که پس از دو سالگی برجام وزارت امور خارجه باید از ظرفیت تمام سفیران خود استفاده کند تا راهبرد اقتصادی را برای استفاده شرایط پسابرجامی فراهم و سعی کنند هر کدام در هر کشوری، ظرفیت متناسب اقتصادی را فراهم کنند.

دولت به ابهامات پاسخ دهد

از سوی دیگر یک کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با جام‌جم‌آنلاین، با تاکید بر این‌که دولت باید به ابهامات برجام پاسخ دهد، عنوان کرد: در ارتباط با بحث برجام اولین مساله این است که در تنظیم این سند، آیا ضمانت اجرایی برای آن پیش‌بینی شده است؟

جواد منصوری اظهار کرد: از سوی دیگر باید در نظر گرفت در تنظیم سند برجام آیا به ویژگی‌های انقلاب اسلامی و تعارض آشتی‌ناپذیر جمهوری اسلامی با سیاست‌های استکباری آمریکا توجه شده است؟ اینها مسائلی است که مقامات دولتی ما هنوز به آن پاسخ روشنی نداده‌اند.

وی با اشاره به مصوبه سنای آمریکا مبنی بر اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران با وجود پایبندی تهران به برجام گفت: هرچقدر هم ما خود را ملزم به پایبندی به برجام بدانیم، آمریکا به بهانه‌های واهی اقدامات ضدایرانی خود را ادامه می‌دهد و مشکلات و تهدیدات جدیدی برای ما ایجاد می‌کند، لذا دولتمردان ما باید تصمیمات قاطع در دفاع از منافع ملی و مقابله با دشمنی‌های آمریکا اتخاذ کنند.

منتقدان برجام چه دلایلی برای انتقادات خود می‌آورند:

حامیان برجام در دفاع از این توافق چه می‌گویند: