در رسانه‌ها بیشتر از «عدالت» بایستی به دنبال «انصاف» بود

استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه امروزه انصاف در رسانه‌های ما گم شده است، گفت: شاید با رعایت انصاف بتوانیم عدالت را در رسانه‌ها ترویج دهیم، اگر انصاف در رسانه‌ها و در انتشار و جستجوی اطلاعات به وجود آید تا حدودی مسائل بین‌المللی که منجر به جنگ و مواردی از این قبیل می‌شود، کاهش می‌یابد.

به گزارش خبرنگار عطنا، نشست «فناوری‌های نوین و عدالت بین‌المللی کیفری» از سلسله نشست‌های تخصصی دیوان بین‌المللی کیفری با حضور رویا معتمدنژاد، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، عباس اسدی، استاد روزنامه‌نگاری، هیبت‌اله نژندی‌منش، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، امیر بی‌پروا، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری و وحید بذار، پژوهشگر دوره دکتری در رشته حقوق بین‌الملل عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، دوشنبه، 10 اردیبهشت در تالار دفاع دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه برگزار شد.

در این نشست، عباس اسدی، استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی به تقسیم‌بندی رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها را در دو دسته سنتی (سینما، مطبوعات، رادیو و تلویزیون) و اجتماعی (فناوری‌های نوین ارتباطی) تقسیم می‌کنند که هر کدام از این رسانه‌ها فلسفه و حقوق خاص خود را می‌طلبند.

او ادامه داد: آن چیزی که مهم است این است که آیا رسانه‌های سنتی و به خصوص رسانه‌های نوین اطلاعاتی توانسته‌اند عدالت را در سطح ملی و بین‌المللی برقرار کنند یا خیر؟ از نظر من امروزه علی‌رغم اینکه فناوری‌های نوین ارتباطی گسترش پیدا کرده‌‌اند اما متاسفانه عدالت همچنان برقرار نیست.

امروزه رسانه‌ها یک واقعیت اجتماعی هستند و نمی‌توان آنها را فراموش کرد، امروزه رسانه‌ها مانند شمشیر دولبه‌ای هستند که هم می‌توانند مورد استفاده اجرای عدالت و هم اجرای بی‌عدالتی باشند.

اسدی افزود: در بسیاری از مواقع و در بسیاری از جاها فناوری‌های نوین ارتباطی علی‌رغم اینکه ظرفیت برقراری عدالت را داشته‌اند اما منجر به بی‌عدالتی و نابرابری شده‌اند، بسیاری از حکومت‌ها، دولت‌ها و شخصیت‌ها از ابزارهای ارتباطی و به عبارتی از رسانه‌ها برای گریز از عدالت استفاده کرده‌اند و سعی می‌کنند خود را پشت آن پنهان کنند.

وی تصریح کرد: تروریست‌ها از فناوری‌های نوین ارتباطی برای اشاعه تنفرات، تبعیض‌ها و ابعاد مختلف تروریستی سوءاستفاده می‌کنند و به هیچ کس هم پاسخگو نیستند، متاسفانه امروز در جهانی زندگی می‌کنیم که عدالت، دموکراسی، حقوق بشر از منظر کشورهای ابرقدرت تعریف می‌شود و دیگر صحبت از عدالت جهانی یا حقوق بشر جهانی طنزآمیز است.

رسانه‌ها در راستای منافع کشورهای غربی هستند

استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه یادآور شد: زمانی که صحبت از عدالت بر طبق منافع کشورهای غربی نیست، از وسایل ارتباطی و رسانه‌ها در راستای مفاهیم موردنظر آنها استفاده می‌شود و نه تنها عدالت را برقرار نمی‌کنند بلکه به بی‌عدالتی هم دامن می‌زنند.

او با بیان اینکه در بسیاری از کشورهای جهان مانند کشورهای آفریقایی، کشورهای آمریکای لاتین و سایر کشورها شاخص‌ها و مولفه‌های بی‌عدالتی را شاهد هستیم، اظهار کرد: امروزه عدالت یکی از نیازهای گمشده بشری است؛ عدالت آنقدر در سرنوشت بشری، دولت‌ها و ملت‌ها اهمیت دارد که بسیاری از حکومت‌های ظالم به صورت ریاکارانه نشان می‌دهند که به دنبال عدالت هستند اما در عمل اینگونه نیست و بسیاری از جنگ‌های اتفاق افتاده در ظاهر به دنبال عدالت بودند ولی در باطن منافع شخصی خود را دنبال می‌کردند.

اسدی ادامه داد: به طور کلی امروزه رسانه‌ها یک واقعیت اجتماعی هستند و نمی‌توان آنها را فراموش کرد، امروزه رسانه‌ها مانند شمشیر دولبه‌ای هستند که هم می‌توانند مورد استفاده اجرای عدالت و هم اجرای بی‌عدالتی باشند

وی افزود: متاسفانه در بسیاری از کشورهای امروز فضا به گونه‌ای پیش رفته که هیچ دولت و حکومتی حاضر نیست از رسانه برای گسترش عدالت در همه اقشار وسیع جامعه استفاده کند و این یک معضلی است که منجر به گسترش بی‌عدالتی‌ها در جامعه می‌شود.

استاد روزنامه‌نگاری، سازمان‌های بین‌المللی یا سازمان‌های بزرگ جهانی را یکی از عاملان بی‌عدالتی دانست و گفت: نمونه این سازمان‌ها بانک جهانی یا صندوق بین‌المللی پول است که در بسیاری از کشورهای فقیر آفریقایی یا کشورهای آمریکای لاتین با دولت‌ها وارد مذاکره می‌شوند و از آنها می‌خواهند که برخی از سازمان‌های خودشان را خصوصی کنند و در قبال آن وام بگیرند که بعد از آن به یک طریق دیگر این کشورها را چپاول می‌کنند.

امروزه فناوری‌های ارتباطی نه تنها متعادل نیستند بلکه حتی به تبعیض هم پایان نداده‌اند به عبارت دیگر حتی تبعیض و عدم تساوی به شدت تقویت شده و استفهام پیدا کرده است و روزبه‌روز شاهد این تبعیض‌ها در جوامع مختلف هستیم.

او ادامه داد: خصوصی شدن سازمان‌ها باعث می‌شود که دیگر شهروندان بومی نتوانند به آنجا مراجعه کنند، همچنین گرفتن وام تعیین زیرساخت‌های ارتباطی توسط آن کشورها را موجب می‌شود که این یک معضل است. به این ترتیب این صندوق بین‌المللی و امثال آن دلالی می‌شوند برای غارت کردن و گسترش بی‌عدالتی‌ها به نفع یک شرکت‌های خاص که در واقع قبلاً لابی کرده‌اند.

اسدی خاطرنشان کرد: امروز فناوری‌های ارتباطی نتوانسته‌اند آن شکاف را پر کنند اگر در گذشته‌های دور مثلاً در یونسکو بحث‌های فراوانی پیرامون بی‌عدالتی بود و به دنبال برقراری عدالت و برابری بودند اما متاسفانه از آن زمان تا به امروز نه تنها این اتفاق نیفتاده است بلکه برعکس هم شده است.

استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه افزود: امروزه فناوری‌های ارتباطی نه تنها متعادل نیستند بلکه حتی به تبعیض هم پایان نداده‌اند به عبارت دیگر حتی تبعیض و عدم تساوی به شدت تقویت شده و استفهام پیدا کرده است و روزبه‌روز شاهد این تبعیض‌ها در جوامع مختلف هستیم ضمن اینکه حقوق افراد هم رعایت نمی‌شود.

وی با بیان اینکه در رسانه‌ها بیشتر از عدالت بایستی به دنبال انصاف باشیم، گفت: شاید رعایت انصاف توسط رسانه‌ها و فناوری‌ها ما را به یک جایی ببرد، امروزه انصاف در رسانه‌های ما گم شده است بنابراین ما باید بیشتر از آنکه به دنبال عدالت باشیم باید به دنبال انصاف باشیم که بتوانیم این را در رسانه‌ها ترویج دهیم.

اسدی در پایان اضافه کرد: اگر انصاف در رسانه‌ها، در انتشار و جستجوی اطلاعات به وجود آید شاید بتوانیم تا حدودی مسائل بین‌المللی را که منجر به جنگ و مواردی از این قبیل می‌شود، کاهش دهیم.