در شورای شهر قبلی، افشا و انتشار اطلاعات بیشتر بود

این روزنامه‌نگار و فعال مدنی با بیان اینکه رقابت در سیاست یکی از عوامل شفاف‌سازی و انتشار اطلاعات است گفت: شواری شهر فعلی تماما در دست اصلاح‌طلبان و یکدست است اما در شورای شهر گذشته رقابت بین جناح‌ها باعث می‌شد افشا و انتشار اطلاعات بیشتر باشد.

به گزارش عطنا، نشست «چگونه شورای شهر را نظارت‌پذیر کنیم؟» به همت شهر دیگر با همکاری انجمن علمی-دانشجویی جامعه‌شناسی دانشگاه علامه‌طباطبائی با حضور الهام فخاری، عضو و رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران، آمنه شیرافکن، روزنامه‌نگار و فعال مدنی و مهسا اسداله‌نژاد، نماینده «دیده‌بان تهران» شهر دیگر یکشنبه، 13 اسفند در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار شد.

آمنه شیرافکن، روزنامه‌نگار و فعال مدنی، صحبت‌های خود را با موضوع ناتوانی رسانه‌های کشور در نقد اصحاب قدرت آغاز کرد که بخصوص در سال‌های اخیر بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.

وی با زیر سوال بردن استقلال واقعی رسانه‌ها از غیرخصوصی بودن و در نتیجه غیرمستقل بودن رسانه‌هایی که به جای تامین بودجه از طریق فعالیت اقتصادی با تزریق پول از طرف نهادهای مختلف اداره می‌شوند گفت: نتیجه عدم استقلال و این وامداری مالی تبدیل شدن رسانه‌ها به بلندگوهای جریان‌های سیاسی است.

این فعال مدنی با اشاره به ضعف جامعه مطبوعاتی ایران در روزنامه‌نگاری تحقیقی، گزارشات اکتشافی و میدانی از روزمرگی و عافیت‌طلبی در فضای روزنامه‌نگاری کشور گله کرد و گفت: دانشگاه‌های کشور نقش زیادی در عدم تربیت روزنامه‌نگاران محقق و حرفه‌ای دارند.

شیرافکن معتقد است روزنامه‌نگاری جدی نیازمند صرف وقت فراوان بر روی یک سوژه است، با این حال اگر هم چنین اتفاقی بیفتد، محافظه‌کاری مسئولان ارشد روزنامه‌ها و مدیران کشور، سبب می‌شود که تلاش‌های چندماهه روزنامه‌نگار به ثمر نشیند و گزارشی چاپ نشود.

وی در مثالی با اشاره به فساد مالی یکی از مسئولان ارشد شهرداری سابق، از تحقیقات چند روزنامه‌نگار پیش از بازداشت رسمی فرد مزبور خبر داد و اضافه کرد که در نهایت، این گزارش‌ها به دلیل نگرانی مسئولان روزنامه‌ها و یا ملاحضات حقوقی منتشر نشد و از آنجایی که «معما چو حل گردد آسان شود» انتشار چنین گزارش‌هایی بعد از وقوع امر(بازداشت فرد مذکور) نوشداروی بعد از مرگ سهراب است و هیجانی در فضای خبری کشور ایجاد نمی‌کند.

این روزنامه‌نگار با تاکید بر اینکه «خبرنگار به اطلاعات احتیاج دارد»، عدم دسترسی روزنامه‌نگاران به اطلاعات که مهمترین ابزار کار آنهاست را مایه ضعف روزنامه‌نگاری دانست و گفت: مسئولیت آن نه با روزنامه‌نگاران که با مسئولینی است که باید بدون دغدغه اطلاعات را در اختیار روزنامه‌نگاران و از این طریق، در اختیار مردم قرار دهند.

شیرافکن در ادامه گفت: قول‌هایی برای دریافت اطلاعات از بخش اصلاح‌طلب حاکمیت دریافت می‌کنیم اما آنچه اتفاق افتاده نه یک عملکرد ساختار‌یافته بلکه تنها رفاقت عده‌ای از خبرنگاران با مسئولین و رانت اطلاعاتی آنها است که زمینه‌ساز درز مسائل و خبرسازي‌هایی می‌شود که این به کل با معنا و منظور روزنامه‌نگاری تحقیقی متفاوت است.

این فعال مدنی به سر و صدای خبری این روزها که پیرامون «تهیه خودروی مزدا۳» برای مدیرمسئول روزنامه همشهری ایجاد شده این سوال را مطرح کرد که آیا در خود روزنامه همشهری یا سایر روزنامه‌های دیگر، گزارشی از چون و چرای داستان و مثلا فرآیند خرید این ماشین، نکات قانونی و نظارتی یا نقاط ابهام مسئله تهیه شده است؟

وی به اینکه اخیرا، پسر آقای موسوی‌لاری به جایگاه مدیر کل هماهنگی امور مناطق شهری منصوب شده است اشاره کرد و گفت: آیا هیچ روزنامه‌نگاری راجع به این موضوع تحقیق کرد و گزارشی نوشت که چرا ایشان انتخاب شده و یا مثلا دیگران انتخاب شده‌اند؟ روزنامه‌نگاری تحقیقی در اینجا باعث می‌شود که با سند و مدرک صحبت کنیم و متهم به غرض‌ورزی نشویم، یعنی به جای آنکه به یک مطلب طنزآمیز نظیر «خب فلانی ژن خوب دارد!» بسنده کنیم، ته و توی مسئله را درآورده و روشنگری کنیم تا گزارش ما تاثیر و تحکم بیشتری داشته و از این طریق بیشتر اثر کند تا شاهد تکرار اتفاقات این‌چنینی نباشیم.

این روزنامه‌نگار با بیان اینکه در روزنامه‌‌نگاری و بخصوص در روزنامه‌نگاری تحقیقی اطلاعات بسیار اهمیت دارد گفت: نکات حساس اطلاعات که موجب شفاف‌سازی و روشنگری می‌شود در جزئیات است و در همین جزئیات است که نقاط تاریک و روشن یک مسئله روشن و ماجرا قابل قضاوت می‌شود. مثلا صرف انتشار خبر اینکه یک پروژه سدسازی به یک نهاد نظامی واگذار شده خوب است ولی کافی نیست، در این خبر جزئیات باید مشخص شود.

مثلا رقم قرارداد، نحوه انتخاب این نهاد و دلیل ارجحیت آن، دیگرانی که می‌توانستند این پروژه را بگیرند، مدت زمان آن، تعهدات و مسئولان اصلی و استدلال‌های منتقدان در این پروژه، همه جزئیاتی هستند که خبر را از ورطه کلی‌گویی و گمانه‌زنی خارج کرده و مطلب را برای خواننده قابل ارزیابی می‌کنند.

شیرافکن سیاست‌‌زدگی و تلقی محرمانه داشتن از اطلاعات و اسناد در دسترس را زمینه‌ساز فساد‌ دانست و گفت: زمانی آقای حمزه شکیب، عضو سابق شورای شهر که فرد سالمی هم است اسناد بسیاری از تخلفات، رانت‌ها و فسادهای اقتصادی در پروژه‌های شهری داشت اما هر چه کردم به دلیل اصلاح‌طلب بودن روزنامه من و محرمانه دانستن اسناد، آنها را در اختیار من قرار نداد؛ این موارد نوعی مصلحت‌سنجی یا سیاست‌زدگی است که مانعی برای مبارزه با فساد محسوب می‌شود.

آمنه شیرافکن، روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب و فعال مدنی در پایان رقابت در سیاست را یکی از عوامل شفاف‌سازی و انتشار اطلاعات دانست و با اشاره به یکدستی شواری شهر فعلی که تماما در ید‌ قدرت اصلاح‌طلبان گفت: در شورای شهر گذشته، افشا و انتشار اطلاعات بیشتر بود، چرا که رقابت بین جناح‌ها باعث می‌شد که یک گروه اخبار مربوط به گروه دیگر را در اختیار رسانه‌ها قرار دهد، اتفاقی که در کشوری همچون آمریکا به وفور رخ می‌دهد و بعضا مایه افشای بسیاری از حقایق در جهت منافع مردم می‌شود.