آماده ایجاد پل ارتباطی بین دانشگاه علامه و حوزه هستیم/ از مستندسازی 360 هزار اصطلاح تا تدوین دایره‌المعارف قرآنی

حجت‌الاسلام نجف لک‌زایی با اشاره به برخی از فعالیت‌های پژوهشکده‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از جمله کتابخوان همراه‌ پژوهان، تهیه و تنظیم فرهنگ‌نامه سبک زندگی بر اساس قرآن، تدوین دایره‌المعارف قرآنی و اظهار کرد: تفکر ایرانی باید در وهله اول متکی به منابع و مبانی خودش باشد.

به گزارش عطنا، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سه‌شنبه 19 اردیبهشت‌ماه در مراسم انعقاد تفاهم‌نامه همکاری‌های علمی بین دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در سالن شورای ریاست این دانشگاه، اظهار کرد: دکتر سلیمی از استادان خوب ما در مجموعه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل است که باید به دلیل توجه به سبک و نظریه‌های ایرانی که در سخنان‌اش نیز متجلی است، افتخار کرد.

وی با اشاره به اینکه تفکر ایرانی باید در وهله اول متکی به منابع و مبانی خودش باشد، افزود: استفاده از تجارب و میراث مشترک بشری که هیچ گریزی از آن نیست، مورد توجه قرار گیرد، ضمن‌آنکه حتماً باید پنجره‌های گشاده رو به جهان، تبادل و تعامل با اهل علم نیز داشته باشیم.

لک‌زایی تصریح کرد: فلسفه حضور در دانشگاه علامه و علاقمندی به ارتباط به این دانشگاه برای استفاده از تجارب و پیشرفت‌های اخیر این دانشگاه به خصوص در دوران حضور ریاست فعلی، حسین سلیمی است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه سابقه این پژوهشگاه نسبت به دانشگاه علامه طباطبائی خیلی کمتر است، گفت: این پژوهشگاه در سال 83 و از تجمیع واحدهای پژوهشی دفتر تبغلیات اسلامی حوزه علمیه در شهرهای قم، اصفهان و مشهد تأسیس شد.

وی با اشاره به اینکه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بعد از صدور مجوز‌های لازم توسط وزارت علوم در سال 84 به صورت رسمی فعالیت خود را آغاز کرد، افزود: این پژوهشگاه دارای 10 پژوهشکده و دو مرکز است که از این تعداد هشت پژوهشکده و هر دو مرکز در شهر قم قرار داشته و دو پژوهشکده اسلام تمدنی در مشهد و پژوهشکده الهیات و خانواده در اصفهان واقع شده است.

لک‌زایی با اشاره به اینکه سوابق برخی از این پژوهشکده‌ها بسیار زیاد است که بعد از ملحق شدن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در همان زمینه‌های تخصصی خود به فعالیت ادامه دادند، اظهار کرد: پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن یکی از پژوهشکده‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است.

وی درباره همین پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، خاطرنشان کرد: از بزرگترین کارهای این پژوهشکده، دایره‌‌المعارف است که تنها دایره‌المعارف قرآنی است که توسط مسلمانان در حال تدوین است و تا کنون 14 جلد آن منتشر شده و پیش‌بینی می‌شود تا 30 مجلد ادامه پیدا کند.

لک‌زایی با بیان اینکه این دایره‌المعارف می‌تواند مبنای هر حرکتی در حوزه علوم انسانی و علوم اسلامی برای استفاده از قرآن باشد، گفت: فرهنگ قرآن نیز قبلاً توسط همین پژوهشکده در 33 مجلد منتشر شده که در حوزه علوم انسانی نیز پرکاربرد است.

وی با اشاره به اینکه پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، تفسیر راهنما که کار قرآنی ایام زندان آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی است را نیز انجام داده است، افزود: این پژوهشکده نزدیک به 100 پروژه در دست اجرا دارد که فرهنگ‌نامه سبک زندگی بر اساس قرآن کریم یکی از آن‌ها است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه شعبه دیگر پژوهشکده ما در شهر قم در رابطه با فقه و حقوق است، بیان کرد: دیگر پژوهشکده ما تاریخ و سیره اهل‌بیت بوده که دانش‌نامه اهل‌بیت و تاریخ تشیع از کلان پروژه‌ها همین مجموعه است.

وی گفت: پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی نیز تلاش‌های خوبی در حوزه تأمین منابع اسلامی برای مباحث سیاسی به خصوص در حوزه اندیشه سیاسی اسلام انجام می‌دهد.

لک‌زایی با بیان اینکه پژوهشکده اخلاق و معنویت نیز از دیگر پژوهشکده‌های ما است که کلان پروژه‌ آن به صورت بین‌المللی در زمینه نفس و بدن است، گفت: پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی نیز از پژوهشکده‌های مهم ما است و رسالت اصلی این پژوهشکده فراهم کردن (Thesaurus) اصطلاحنامه است.

وی درباره همین موضوع افزود:‌ پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی تاکنون اصطلاح‌نامه در 10 رشته علوم اسلامی را جمع‌آوری کرده است یعنی نقشه 10 رشته اسلامی را تهیه کرده که در این زمینه مورد تشویق یونسکو قرار گرفته است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به اینکه مجموعه فعالیت‌های پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی در قالب پایگاه تحت وب و مجازی در دسترس علاقمندان است، گفت: در این بخش 360 هزار اصطلاح مستندسازی شده است و به عنوان مثال در رشته فقه کل اصطلاحات که دوستان تنظیم کرده‌اند، حدود 60 هزار اصطلاح است.

وی با برشمردن پژوهشکده‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تحت عنوان مهدویت و آینده‌پژوهشی، اذعان کرد: البته هنوز بخش آینده‌پژوهشی پژوهشگاه به دلیل مشکلات در حوزه منابع انسانی و افراد واجد شرایط برای جذب فعال نیست.

لک‌زایی افزود: مرکزی با عنوان احیای آثار نیز داریم که برخی از علمای بزرگ و شاخص را منتشر می‌کند که از جمله آن انجام پروژه‌هایی برای تثبیت هویت شیعی لبنان با آثاری از شهید اول، شهید ثانی و علامه شرف‌الدین است، ضمن‌آنکه در همین زمینه آثار شیخ بهایی در 22 مجلد آماده شده که به زودی منتشر می‌شود.

وی با بیان اینکه دومین مرکز ما، مطالعات اجتماعی و تمدنی است، گفت: گروه مطالعات تمدنی، مباحث نظری تمدن را پیگیری می‌کند و گروه مطالعات اجتماعی نیز مباحث دینداری را با رویکردهای جامعه‌‌شناختی در سه سطح ایران، جهان اسلام و جهان مورد مطالعات قرار می‌دهند و فعلاً پروژه آنها روی دینداری متمرکز شده است.

لک‌زایی با اشاره به اینکه 12 مجله در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعال است،‌ افزود: از جمله آن‌ها نقد و نظر در حوزه فلسفه و کلام، کاوشی نو در فقه، حوزه فقه، آینه‌پژوهش در حوزه اطلاع‌رسانی، نقد کتاب و اسلام و مطالعات اجتماعی در حوزه مطالعات اجتماعی است.

وی در ادامه به راه‌اندازی «کتابخوان همراه‌پژوهان» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اشاره کرد و گفت: در دو سال اخیر در حوزه فناوری کاری که در پژوهشگاه انجام شده و نسبتاً موفقیت‌آمیز بوده است، ارائه همزمان آثار در فضای الکترونیکی و مجازی با عنوان کتابخوان همراه پژوهان است، ضمن‌آنکه بسیاری از آثار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشگاه باقر‌العلوم در این کتابخانه ارائه می‌شود.

لک‌زایی اضافه کرد: مزیت نسبی و ویژگی منحصر به فردی که این کتابخوان همراه دارد این است که فرد علاوه بر مطالعه اثر به (Thesaurus) اصطلاح‌نامه نیز دسترسی دارد و در صورتی که اطلاعات بیشتری نیز بخواهد می‌تواند به صورت آنلاین به پایگاه اطلاعات علوم اسلامی متصل شده و سابقه و پیشنه آن را بر اساس مدارک و مستنداتی که در پایگاه است، ببیند.

وی با بیان اینکه این آثار در فضای نرم‌افزاری مثل اندروید و نظایر آن قابل استفاده است و در صورت لزوم می‌توانیم این بستر و فضا را در اختیار دانشگاه علامه طباطبائی قرار دهیم، گفت: امکانات ما اگر چه نسبت به دانشگاه علامه طباطبائی کمتر است اما اگر کاری از دست‌مان بربیاید حتماً انجام می‌دهیم.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه این پژوهشگاه در حوزه کرسی‌های ترویجی و تخصصی نیز فعال است، اظهار کرد: عدل شبکه‌ای اولین کرسی تخصصی پژوهشگاه بود که البته نه به عنوان نظریه بلکه با عنوان نوآوری، پذیرفته شد.

لک‌زایی با بیان اینکه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی آمادگی لازم برای ایجاد ارتباط بین دانشگاه علامه طباطبائی و حوزه به خصوص علما و فضلا را دارد، گفت: چون رسالت ما و دانشگاه علامه طباطبائی هر دو یکسان و این است که به کشورمان خدمت کنیم، پس این آمادگی را داریم.