سلاح‌های اتوماتیک با سلاح‌های هوشمند از لحاظ حقوقی تفاوت دارند

استاد دانشگاه علامه طباطبائی با بیان تفاوت‌های سلاح‌های مدرن مورد استفاده در نزاع‌های بین‌المللی، عدم آگاهی حقوق‌دانان از این تفاوت‌ها را عامل پیچیده شدن حل مسائل مربوط به آن دانست.

به گزارش عطنا، نشست مشترک گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی با دانشکده حقوق و علوم اجتماعی پواتیه فرانسه در روز دوشنبه، 4  اردیبهشت‌ماه در سالن شهید بهشتی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

درابتدای این نشست دکتر پوریا عسکری، عضو هیئت علمی حقوق بین‌المللی عمومی دانشگاه علامه طباطبائی در خصوص «هواپیماهای بدون سرنشین مسلح و سامانه‌‌های مرگبار» به ایراد سخنرانی پرداخت.

عسکری در ابتدا در مورد سلاح‌های مدرن در سخنانی اظهار کرد: ماشین‌هایی که برای جنگ‌های آینده طراحی می‌شوند اصل ماجرا است و جای تأمل بسیار دارد. ما در مورد جنگ‌های آینده صحبت می‌کنیم، بنابراین مهمترین نکته این است که ما درباره ماشین‌آلاتی صحبت می‌‌کنیم که به طور خاص،کسانی که در حوزه حقوق بین‌الملل کار می‌کنند اطلاعات‌شان درباره این حوزه نزدیک به صفر است، میزان آشنایی افراد با تکنیک‌هایی که در این ماشین‌آلات مورد استفاده قرار می‌گیرد بسیار اندک است این مسئله اول یا چالش اول در حقوق بین الملل است.

تفاوت  بین سلاح اتوماتیک و سلاح هوشمند در این است که سلاح اتوماتیک سلاحی خودکار که برنامه‌ریزی شده و طبق برنامه خاص خود عمل می‌کند، اما سلاح هوشمند سلاحی است که از هوش مصنوعی برای یادگیری استفاده می‌کند. اما دعوای اصلی بین دولت‌ها بر سر سلاح‌های خودمختار بین کشورهای دارنده و کشورهای که از داشتن این سلاح ها محروم هستند.

عسکری در ادامه افزود: تفاوت  بین سلاح اتوماتیک و سلاح هوشمند در این است که سلاح اتوماتیک سلاحی است خودکار که برنامه‌ریزی شده است و طبق برنامه خاص خود عمل می‌کند، اما سلاح هوشمندسلاحی است که از هوش مصنوعی برای یادگیری استفاده می‌کند. اما دعوای اصلی بین دولت‌ها بر سر سلاح‌های خودمختار بین کشورهای دارنده و کشورهای که از داشتن این سلاح ها محروم هستند. سوال اصلی این است که آیا سلاحی که خودمختار است را می توانیم وارد جنگ کنیم یا نه؟ مسئله اصلی این است.

او گفت: نکته دیگر در حوزه حقوق بین الملل این است که هیچ تردیدی نباید در این حوزه انجام داد. کا رخانه‌هایی که این سلاح‌ها را تولید می‌کنند با پیچیده کردن بحث ما را از فضای اصلی بحث دور می‌کنند ما اگر در مورد هوشمند‌ترین انسانها صحبت کنیم می توانیم در آنها مقوله  حقوقدانها را قرار دهیم. در این مورد هیچ شکی نیست ما هیچ تعریفی در مورد تناسب که بین حقوقدان‌ها که مورد پذیرش باشد را نداریم و حالا تجسم کنید که زمانی که بین حقوقدانها هیچ گونه توافقی وجود ندارد و این اصل تفکر را به یک برنامه نویس منتقل کرد و آن برنامه نویس هم به هوش مصنوعی سلاح منتقل کند  این دسته از اصول قابل آموزش دادن به سلاح ها نیست.

عسکری تصریح کرد: ما گرفتار در ورطه‌ی چون این دسته از مسائل که هوش مصنوعی می‌تواند منتقل شود یا نه قدرت تشخیص و تمیز دادن افراد بیگناه با افراد مجرم ازعهده این دستگاه‌ها خارج است در واقع اگر ما از زبده‌ترین فرمانده‌هان نظامی ناتو بخواهیم یک فرد نظامی را در افغانستان تشخیص دهد که آیا عضو ناتو یا طالبان است فرمانده ناتو است پس دیگر سایر دستگاه ها جای خود را دارند. این سلاح نمی‌تواند قواعد را رعایت کند در این مورد تردید نباید کرد.

وی در پایان در خصوص مجازات افرادی که از این سلاح ها استفاده می‌کنند گفت: فرمانده‌ی که از این سلاح و فردی که این سلاح را درست کرده است و در سطح  کلان کشوری که از این نوع سلاح ها استفاده می‌کند این دسته از افراد مسئول هستند نه دستگاه‌ها. نکته قابل ذکر دیگر بحث اخلاقی ماجرا است جنگ پدیده  است که خیلی از افراد به آن اعتقاد دارند به عنوان دفاع، دفاع از جان، مال، ناموس و.. کسانی که وارد جنگ می شوند با اعتقاد وارد شده و با اعتقاد کشته می‌شوند جنگ یک پدیده‌ی انسانی است چه مضمون و غیر مضمون و با انسان سروکار دارد  در جنگ انسانیت  عطوفت موج می زند و این دسته را نمی توان پروگرام کرد در اینجاست که نمی توان اصل تفکیک و تمایز را مراعات کرد. چنین چیزی را نمی توان پروگرام کرد و سوال جدی این است که‌آیا ما حاضر هستیم توسط این سلاح‌ها کشته شویم؟.