«نهادینه شدن صلح»، عامل اصلی پایداری/ «علامه»، بهترین دانشگاه در پیشبرد مطالعات صلح است

لزوم ایجاد واحد درسی به نام صلح، همکاری منطقه‌ای در ایجاد تفاهم، اهمیت حضور دانشگاه علامه طباطبائی در ایجاد صلح در خاورمیانه و لزوم ایجاد کارگاه فهم سیاست براساس صلح از جمله راهبردهایی برای رسیدن به صلح و پایداری آن است.

به گزارش عطنا، «نشست تخصصی گروه صلح‌طلب MOST»، با حضور خانم «شیزوکو تسویا»، رئیس انجمن صلح هیروشیما و فعال صلح از کشور ژاپن و جمعی از استادان علوم سیاسی در روز سه‌شنبه 26 بهمن‌ماه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

در ابتدای نشست، سید منصور میرسعیدی، رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی ضمن تشکر از حمید صالحی، عضو هیئت علمی دانشگاه برای برگزاری این نشست، گفت: این نشست، طلیعه مبارکی است برای اینکه این امر از حوزه عمومی به حوزه دانشگاهی کشیده شود، همچنین این دانشکده می‌تواند نهایت همکاری را با دوستان ژاپنی در پیشبرد این اهداف مبارک در حوزه صلح انجام دهد.

میرسعیدی تصریح کرد: این همکاری می‌تواند در قالب همایش‌های مشترک و کارگاه‌های آموزشی و همچنین اعزام گروه‌های علاقه‌مند از دو کشور به صورت متقابل صورت گیرد.

«نهادینه شدن صلح»، عامل اصلی پایداری آن است

در ادامه محمدباقر خرمشاد، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، به سه نکته اشاره کرد و گفت: نکته اول، به نظر ما در خلقت و هستی، اصالت با صلح است و نه جنگ؛ چرا‌ که صلح منطبق با فطرت الهی انسان بوده و جنگ مخالف و مغایر با این فطرت است.

وی افزود: نکته دوم این است که اگر این صلح بخواهد در جامعه بشری پایدار و مستمر باشد، باید حداقل سه ویژگی، برخورداری از پشتوانه اخلاقی، عادلانه بودن و نهادینه شدن صلح از طریق نهادهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و آموزشی را داشته باشد.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تلاش ما این است از طریق آموزش، صلح را در نهاد دانشگاه به ویژه در مقطع دکترا به عنوان واحدی درسی وارد کنیم و امید است این مسئله زمینه‌ای برای تاسیس مرکز مطالعات صلح در دانشگاه علامه طباطبائی باشد.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان دلایل خود برای سخنرانی در این نشست، اظهار کرد: قربانی بودن خانواده‌ام در جنگ شیمیایی، عضویت در گروه «دوستی ایران و ژاپن در پارلمان جمهوری اسلامی» و پیش‌قدم نشدن ایران در هیچ جنگی در منطقه، علت حضور من در این نشست است.

او به عنوان عضوی از کیمیسیون تلفیق بودجه، افزود: میزان بودجه نظامی ما از همه کشورهای منطقه، کمتر است و از هر گونه اقدام برای کمک به حوزه آموزش و پژوهش در حوزه دانشگاهی، حمایت می‌کنم.

«دانشگاه علامه» بهترین دانشگاه در پیش بردن مطالعات صلح

در ادامه محمد‌جواد غلامرضا کاشی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، عنوان کرد: مطالعات صلح، مطالعاتی میان‌ رشته‌ای است و دانشگاه علامه به عنوان تنها دانشگاه مختص علوم انسانی کشور یکی از بهترین دانشگاه‌هایی است که می‌تواند، مطالعات صلح را پیش ببرد.

غلامرضا کاشی با بیان وضعیت ویژه رشته «مطالعات صلح» در ایران و خاورمیانه ادامه داد: علاوه بر نیاز به پیگیری دانش‌های مربوط به مطالعات صلح در دنیا، وضعیت ویژه ما در خاورمیانه و ایران مستلزم این است که نگاهی ویژه به خود و مفهوم صلح داشته باشیم.

وی افزود: وضعیت ویژه ما در این زمینه نشئت گرفته از این است که شاید خیلی از نظریه‌های شایع در عرصه‌های جهانی در این منطقه پاسخگو نباشد و در دنیا فرض بر این است که نسبتی بین دموکراسی‌خواهی و گسترش صلح وجود دارد اما گاهی در این منطقه، گسترش مناسبات دموکراتیک به صلح کمک کرده و گاهی وضع را بدتر می‌کند.

ما همواره از «صلح‌خواهی» و «صلح‌طلبی» حمایت کرده‌ایم

مصطفی کواکبیان، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در ادامه گفت: اعتقادات و آموزه‌های دینی، آیات، روایات و سیره عملی امامان معصوم از جمله آیه قرآن«الصلحو خیر»، صلح در هر حال بالاتر است و«صلح حدیبیه» در سیره پیامبر، یکی از عوامل صلح در کشور ما است. 

کواکبیان خاطرنشان کرد: تاریخ و فرهنگ ایران از جمله منشور کورش کبیر در مورد صلح، بی‌طرفی در دو جنگ جهانی، صلح‌خواهی انقلاب اسلامی، اصول قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی در مورد صلح، طرفداری امام راحل و مقام معظم رهبری از صلح‌خواهی و صلح‌دوستی نیز از دیگر عوامل وجود صلح در ایران است.

وی افزود: هشت سال جنگ تحمیلی، گواه بر این است که ما همواره از صلح‌خواهی و صلح‌طلبی حمایت کرده‌ایم و همچنین مجلس و دولت فعلی نیز همواره از صلح حمایت کرده و برجام نیز نمونه بارز آن است لذا برگزاری این نشست نشان‌دهنده تاکید بر صلح‌طلبی و صلح‌خواهی بوده و این‌که ما باید درصدد تنظیم واحد‌های درسی  برای صلح باشیم.

کواکبیان در پایان با بیان اینکه به روند گسترش صلح کمک می‌کنم، گفت: بنده عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، رئیس بین‌المجالس مجلس و رئیس فراکسیون دیپلماسی و منافع ملی هستم که 28 گروه دوستی زیر مجموعه آن است، بنابراین هر کاری از دستم برآید برای کمک به این روند انجام انجام می‌دهم.

لزوم گسترش و نهادینه کردن «فرهنگ سازی صلح»

در ادامه نشست، شیزوکو تسویا، رئیس انجمن صلح هیروشیما و فعال صلح از کشور ژاپن با اشاره به سفر خود به کرمانشاه، اظهار کرد: افتتاح پارک صلح در کرمانشاه به عنوان یکی از شهرهای مرزی و مظلوم که مورد حملات زیادی واقع شده است، اقدام بسیار خوبی بود.

تسویا ادامه داد: در نمایشگاه «موزه جنگ» کرمانشاه، یک «کرسی» را مشاهده کردیم، به دلیل ارتباطات فرهنگی بین ایران و ژاپن از دیرباز، کرسی در فرهنگ دو کشور وجود دارد لذا این تشابه‌های فرهنگی می‌تواند بیشتر و بیشتر شود.

 وی افزود: به طور قطع، کشورها و فرهنگ‌هایی که دارای تشابه‌هات نسبت به هم هستند با هم کمتر به مشکل برمی‌خورند و آنهایی که تفاوت‌های زیادی دارند، مشکلات خاص خود را با یکدیگر پیدا می‌کنند.

رئیس انجمن صلح هیروشیما با اشاره به گفته‌های دکتر کاشی، خاطرنشان کرد: در صحبت‌های دکتر کاشی، حرف‌های خیلی جالبی در مورد رابطه میان دموکراسی و صلح مطرح شد که واقعاً یک حقیقت است و شاید این رابطه در همه جای دنیا و از جمله در منطقه خاورمیانه این‌گونه نباشد.

تسویا تصریح کرد: امروزه منطقه خاورمیانه، نقش مهمی در صلح جهانی دارد لذا ما باید ارتباط متفاوتی را در این‌جا تجربه کنیم، همچنین نقش ایران در جایگاه صلح جهانی مهم بوده و این مسئله‌ای است که علاوه بر ما، تمام سیاست‌مداران دنیا نیز بر آن واقف هستند و این کار ما را سخت‌تر و مهم‌تر می‌کند.

او با بیان این‌که ما باید بیشتر در مورد خود صلح و چگونگی برقراری آن صحبت کنیم، گفت: ما باید فرهنگ صلح را در ذهن انسان‌ها، نهادینه کنیم و دانشگاه که در این امر نقش مهمی دارد، می‌تواند این کار را انجام دهد.

تسویا عنوان کرد: پژوهش‌های بسیاری در مورد مسائلی مثل جمع‌آوری سلاح‌ها یا عدم صدور مجوز برای تولید آنها انجام شده و به این علت که دنیا روز‌به‌روز بیش‌تر به سمت جنگ پیش می‌رود، ضرورت دارد که هرچه سریع‌تر، نهادینه کردن فرهنگ‌سازی صلح را شروع کرده و با آموزش به کشورهای همسایه، آن را گسترش دهیم.

رئیس انجمن صلح هیروشیما در مورد این‌که داشتن واحد صلح در دانشگاه مفید است، اظهار کرد: در ژاپن در بیش‌تر رشته‌ها از جمله پزشکی و رشته‌های تخصصی‌تر به خصوص در سال اول تحصیل، واحد صلح گذارنده می‌شود.

او ادامه داد: واحد صلح به عنوان یک واحد عمومی در سال اول همه رشته‌ها در ژاپن تدریس می‌شود تا برای دانشجوها مفید باشد و آن‌طور که به نظر می‌رسد دانشگاه علامه طباطبائی، می‌تواند به عنوان بهترین دانشگاه عهده‌دار این کار باشد و سپس به سایر دانشگاه‌ها انتقال پیدا کرده و به عنوان واحد اصلی درسی، ارائه شود.  

وجود رویکرد مبتنی بر«جنگ» در مسائل بین‌المللی

در پایان نشست، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه این دانشگاه یکی از ده دانشگاه بزرگ دولتی در کشور و قطب اصلی مطالعات علوم انسانی و علوم اجتماعی در کشور است، اظهار کرد: استادان این دانشگاه از جمله دانشکده حقوق و علوم سیاسی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین استادان کشور هستند که کتاب‌های آن‌ها تاثیر فکری بسیار گسترده‌ای در جامعه علمی ایران دارد.

سلیمی ادامه داد: از نظر من از آنجا که تقریبا بسیاری از جریانات فکری اساسی و عمده از درون دانشگاه علامه بیرون می‌آید، آغاز مطالعات در حوزه صلح و مطالعات معطوف به آن در جامعه دانشگاهی ایران، باید از دانشگاه علامه طباطبائی شروع شود.

وی افزود: با توجه به پتانسیلی که در دانشگاه علامه وجود دارد، تفکر درباره مسائل سیاسی و بین‌المللی در این دانشگاه شکل گرفته است و در دنیای امروز، عمدتا در زمینه مسائل بین‌المللی به دنیا براساس رویکرد مبتنی بر جنگ نگاه می‌شود و تمام نظریه‌ها و مطالعات در همین راستا است.

رئیس دانشگاه علامه در مورد اینکه همه مردم دنیا به دنبال صلح هستند ولی نگاهشان به روابط بین‌الملل براساس جنگ است، خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که آنها جنگ را ذات سیاست می‌دانند و به دنبال دستیابی به چیزی هستند به نام صلح که در ذات سیاست نیست در حالی که در دانشگاه ما، نوع دیگری از فهم سیاست در میان استادان در حال شکل‌گیری است.

او اضافه کرد: ما برای گسترش صلح در جامعه آکادمیک به رشد و گسترش این تفکر که انسان‌ها «گرگ انسان» نیستند، بلکه موجوداتی‌اند که به دنبال تبادل اندیشه و معنا هستند، نیاز داریم.

سلیمی در پایان با پیشنهاد برگزاری هر ساله «کارگاه فهم سیاست براساس صلح» در دانشگاه به صورت بین‌المللی، اظهار کرد: این کارگاه می‌تواند با حضور استادان علوم سیاسی و حقوق از کشورهای مختلف و فعالان صلح، هر ساله در این دانشگاه برگزار شود، همچنین امیداور هستیم که با برگزاری این کارگاه‌ها زمینه فهم صلح روابط بین‌الملل فراهم شده و آینده صلح‌آمیزتری داشته باشیم.