دانشجویان حقوق برای موفقیت به چه مهارت‌هایی نیاز دارند؟

برای بسیاری از دانشجویان حقوق، مسابقات شبیه‌سازی جلسۀ دادگاه اولین فرصت برای تمرین استدلال درمورد یک پروندۀ قضایی است. شرکت در دادگاه تمرینی مهارتی ‌تخصصی است که طی آن هر گروه تلاش می‌کند با استفاده از استدلال‌ها و مهارت‌های بلاغی و زبانی قاضی را مجاب ‌کند به‌نفع آن‌ها رأی دهد. اما علاوه‌براین دانشجویان حقوق برای موفقیت به چه مهارت‌های دیگری نیاز دارند؟

به گزارش عطنا، روزنامه گاردین در مقاله ای در باب سبک زندگی دانشجویی دانشجویان حقوق از زندگی این دانشجویان در بیرون از کلاس های درس می نویسد که این سبک زندگی در برخی جهات شباهت های زیادی به سبک زندگی دانشجویان این رشته در ایران و دانشگاهی مثل دانشگاه علامه طباطبائی دارد. با خواندن متن زیر از روزنامه گاردین نه تنها می توان تا حدی به این شباهت ها و تفاوت ها پی برد بلکه با نحوه تحصیل این رشته در آنجا نیز آشنا می شویم:

اولین تفاوت میان شاگرد اول‌ بودن و تحصیل در رشتۀ حقوق میزان پژوهش مستقلی است که مورد نیاز است. تنها مشغلۀ شما، به‌عنوان محصل رشتۀ حقوق، صرفاً خواندن مطالب کتاب‌های درسی نخواهد بود، بلکه باید به تحلیل پرونده‌های حقیقی بپردازید، قوانین را بیاموزید و مقالات علمی استادان را بررسی کنید. باید در کنار جمع‌آوری واقعیات و نظرات از منابع گوناگونْ، دیدگاه شخصی خودتان را شکل دهید و مشخصاً بی‌نظر نباشید.

فهرست مطالعه‌ای که از منابع مختلف تشکیل شده ممکن است ابتدا کمی دلهره‌آور به نظر برسد، اما نوع پژوهشی که در مقطع کارشناسی حقوق درگیر آن هستید به‌واقع مهارتی انتقال‌پذیر است. شما مدت‌زمان زیادی را برای یافتن منابع آنلاین در کتابخانه یا پشت لپ‌تاپتان سپری می‌کنید.

بااین‌همه، حقوقْ رشته‌ای است که درمورد آن کمک چندانی از گوگل برنمی‌آید. اطلاعات حقوقی گران‌قیمت هستند و دانشگاه‌ها سالانه ده‌هاهزار پوند هزینه می‌کنند که دسترسی دانشجویان حقوق به پایگاه‌های کلیدیِ داده، مانند وست‌لا و لکسیس‌لایبرری را تضمین کنند. کتابدار حقوقی دانشگاهتان به شما کمک می‌کند به پژوهشگری ماهر مبدل شوید. شما می‌آموزید که بهترین منابع برای این کار کدام‌اند، چگونه بر هزینه‌ها و منابع مسلط باشید و سوابق سیر تحقیقاتتان را برای خودتان نگه دارید.

این مهارت‌ها آنگاه اهمیت بسزای خود را بازمی‌نمایند که شما در مواجهه با فعالیت فوق‌برنامه اما کلیدیِ بعدی، یعنی موت کورت (شبیه‌سازی جلسۀ دادگاه)، قرار بگیرید. برای بسیاری از دانشجویان، در طول دوران تحصیل، این تنها راهی است که می‌توانند عملکردی حقوق‌دان‌گونه داشته باشند. موت کورت اولین فرصت برای تمرین استدلال درمورد یک پرونده در برابر قاضی است.

این تمرین را دو گروه در مقابل هم به‌عنوان خواهان و خوانده انجام می‌دهند و هریک زمینۀ متمایزی از دادخواهی را پوشش می‌دهند. شرکت در دادگاه تمرینی مهارتی تخصصی است که طی آن هر گروه تلاش می‌کند آن دفاعیه‌ای را بیابد که ساده به چنگ نمی‌آید اما درنهایت قاضی را مجاب می‌کند به‌نفع آن‌ها رأی دهد.

ایفای نقش در مورت کورت احتمالاً یکی از سریع‌ترین و مؤثرترین روش‌های کسب مهارت‌های حقوقی است. این مهارت نیازمند استفاده از زبانی به‌غایت رسمی است؛ هر شخص باید، باتوجه‌به جایگاهش، به‌درستی مورد خطاب واقع شود، برای مثال مخالفت با قاضی باید محتاطانه صورت گیرد. ولی این تمرین برای بهبود آن دسته از مهارت‌ها نیز سودمند است که می‌توانند در هر قدم از زندگی قابل‌اِعمال باشند، مهارت‌هایی نظیر تحلیل و تفسیر وقایع، ارائۀ استدلال درست در دفاع از مواضع شخصی و داشتن اعتمادبه‌نفس در سخن‌گفتن در برابر عموم.

درحالی‌که این تمرین به‌طور عمده در دانشکدۀ حقوق اتفاق می‌افتد، ممکن است بتوانید فرصت تجربۀ رقابتیِ آن را بیابید و نیز نمایندۀ دانشکده‌تان در سطح ملی شوید. این فرصت، به‌خصوص وقتی در موقعیتی نادر و در برابر یکی از قضات عالی‌‌رتبه دست می‌دهد، می‌تواند تجربه‌ای کاملاً هیجان‌انگیز باشد، مثلاً خود را در حال استدلال‌کردن در دفاع از یک دعوی در برابر یک لرد در دیوان عالی تصور کنید.

مکنزی کامن برندۀ جایزۀ امسال سیتی اسکالرز موت این خیال را به واقعیت رسانده است: «موت کورت وادار کرد که آموخته‌های کلاسِ درس را لمس کنم و به آن بیندیشم، در موضوع غرق شوم و قصد واقعیِ پژوهشگران و قضات از آن را درک کنم. دانشی که من درمورد موضوعات خاصی داشتم در آزمون‌های میان‌ترم نیز به من کمک کرد: در این آزمون‌ها می‌توانستم به قضیه‌ها و مقالات علمیِ بیشتری ارجاع دهم تا به استدلال‌هایم جذابیت بیشتری دهم.»

فعالیت آخری که نقطۀ اتصال مهارت‌های پژوهشِ حقوقی و موت کورت است کار حقوقی داوطلبانه است. این فرصتی برای دانشجویان است که، به‌جای ایفای نقش فردی هیچ‌کاره، می توانند به موکلینِ حقیقی مشاوره‌ای واقعی ارائه دهند. دانشگاه‌ها اغلب با برنامه‌های تجاری یا خیریه در سطوح محلی، ملی یا بین‌المللی مشارکت می‌کنند تا چنین فرصتی برای دانشجویان فراهم شود.

با پیش‌روی در مطالعات حقوقی‌تان، درهای بیشتری از کار داوطلبانه به‌روی شما باز می‌شود. مثلاً «پروژۀ بی‌گناهی» دانشجویان را قادر می‌سازد درمورد بی‌عدالتی در دادگاه‌ها بیاموزند و درمورد پرونده‌های واقعیِ محکومانی مطالعه کنند که معتقدند به‌ناحق در زندان هستند. علاوه‌براین، «مرکز ملی خشونت خانگی»، به قربانیان جرم که به‌دنبال احکام فوری هستند اما برای استخدام وکیلْ توانایی مالی ندارند، کمک رایگان ارائه می‌دهد.

دانشجویان شرکت‌کننده، در کنار مأمورین پلیس و متخصصین حقوق خانواده، کار می‌کنند تا چیزهایی درمورد آرای دادگاه‌ها و آماده‌کردن مدارک پرونده بیاموزند. این فرصت‌ها تجربه‌ای کاری از زندگی واقعی را پیشِ روی دانشجویان می‌گذارد. این کار نه‌تنها رزومۀ آن‌ها را تقویت می‌کند، بلکه اعتمادبه‌نفسِ آنان را ‌افزایش می‌دهد و تأثیری ملموس بر اجتماع دارد.

بنابراین نباید تحصیل در مقطع کارشناسی حقوق را به کابوسی از مدفون‌شدن زیر کتاب‌ها تبدیل کرد؛ دانشکدۀ حقوق جایی است که فرصت‌های فوق‌برنامۀ فراوانی را فراهم می‌آورد، به شما امکان افزایش مهارت‌هایی را می‌دهد که با مجموعی از مشاغل ارتباط دارد و همچنین این فرصت را به شما می‌دهد که به نظریات جامۀ عمل بپوشانید و یادم نیست گفتم یا نه: حجم عظیمی از خواندنی‌ها همچنان در انتظار شماست!

پی‌نوشت‌‌ها:

* این مطلب در تاریخ ۱۲ اکتبر ۲۰۱۲ با عنوان Is there a life outside the lecture theatre for law students در وب‌سایت گاردین منتشر شده است و وب‌سایت ترجمان در تاریخ ۱۳ دی ۱۳۹۵ این مطلب را با عنوان دانشجویان حقوق برای موفقیت به چه مهارت‌هایی نیاز دارند؟ ترجمه و منتشر کرده است.