عباس شاکری: آقای سیف اگر نمی‌توانید معاملات سوداگرانه بازار را کنترل کنید، مقصر گرانی دلار شمایید!

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه 55 درصد واردات کشور کالای واسطه‌ای و مواد اولیه است، گفت: ارز گرانتر، افزایش بهای تمام شده تولید و افزایش فشار بر مصرف کننده را در پی دارد که منجر به تشدید رکود می‌شود.

به گزارش عطنا به نقل از فارس، عباس شاکری بعد از ظهر پنج شنبه در نشست ریشه یابی نوسان نرخ ارز در اقتصاد ایران، در موسسه مطالعات دین و اقتصاد با انتقاد از سخنان مشاور اقتصادی رئیس جمهوری مبنی بر واقعی شدن نرخ ارز در راستای افزایش صادرات، اظهار داشت: در کدام اقتصاد توسعه یافته تاکید می‌شود که برای گسترش صادرات نرخ ارز را افزایش دهیم؟ جز اینکه بگوییم این افراد که چنین مباحثی را مطرح می‌کنند، اشتراک منافع دارند و در منبع رانت فرو رفته اند. ما صد بار قیمت ارز را بالا بردیم،‌ آیا صادرات افزایش یافت؟

وی با اشاره به آسیب های افزایش نرخ ارز بر تولید داخلی، گفت: هم اکنون 40 درصد کالاهای وارداتی ما به کالاهای واسطه ای و حدود 15 درصد به نهاده ها و مابقی به کالاهای مورد نیاز اختصاص دارد؛ در این شرایط، ارز گران‌تر موجب افزایش قیمت تمام شده می شود و در نهایت علاوه بر اینکه رکود در بازار را تشدید می کند، به مصرف کننده نهایی نیز فشار وارد می کند.

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی ادامه داد: ادعای افزایش نرخ ارز و تاثیر آن بر افزایش صادرات،‌ فقط به سود صنایع به اصطلاح مادر منجر می شود.

وی با اشاره به آمارهای ارائه شده توسط دولت گفت: در این شرایط آمار مثبت می دهیم و احتمالا ماه بعد تورم را شش درصد اعلام می کنیم.

اولویت سیاست ها حمایت از غیرمولدها است

شاکری با بیان اینکه بخش عمده عمده صادرات کشور که از آن به عنوان صادرات غیرنفتی یاد می شود، شامل میعانات گازی، پتروشیمی و فولاد و دیگر محصولات صنایع مادر، گفت: این در حالی است که صنایع مادر ما برای صنایع دیگر کشورها صنایع مادر حساب می شوند و شاهدیم که هفته گذشته 14 تشکل صنعتی در نامه ای نسبت به تامین نکردن مواد اولیه و گرانفروشی صنایع مادر گلایه کردند.

وی افزود: به نظر می رسد سیاست های کشور به گونه ای است که ابتدا از غیرمولدها، خام فروش ها و مونتاژکاران و بعد از تولیدکنندگان حمایت کنند.

شاکری با بیان اینکه حجم زیادی از یارانه را به خام فروش ها می دهیم اما آنها برای صنایع پایین دستی مادری نمی کنند، تصریح کرد: آنها محصولات خود را به دیگر کشورها عرضه می کنند و به جای منافع داخلی، اشتغال و تولید دیگر کشورها را گسترش می دهند.

اگر بانک مرکزی نمی تواند معاملات سوداگرانه را کنترل کند، مقصر است

وی با اشاره به مسئولیت بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز، گفت: بانک مرکزی باید خریداران و فروشندگان ارز را شناسایی و سازوکاری به وجود بیاورد که همه معاملات ثبت شود تا جلوی تقاضای غیرمعاملاتی ارز گرفته شود. اگر نمی توانید معاملات سوداگرانه را کنترل کنید، مقصر شمایید.

این اقتصاددان ادامه داد: نباید بانک مرکزی بداند چه کسانی چه میزان ارز می خرند؟ وظیفه نظارت بر عهده شماست.

شاکری تاکید کرد: صادرات نیاز به نوآوری و تولید مستمر دارد نه افزایش نرخ ارز. در کدام کشور با این کارها صادرات تقویت شده است؟

وی با بیان اینکه یکی از مزایای افزایش جهانی بهای دلار افزایش قدرت خرید ایران از کشورهای اروپایی و آسیایی است، اظهارداشت: کاهش بهای یوان، یورو و لیر در برابر دلار به نفع ما است، زیرا درآمد حاصل از فروش نفت بر مبنای دلار محاسبه می شود و این نقش تعیین کننده ای در قدرت خرید دارد.

رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی در پاسخ به این سوال که راهکار شما برای کنترل بازار ارز چیست؟ گفت: باید ساختارهای مناسب برای بازار ارز ایجاد شود مانند پرتال ارزی و همچنین ثبت همه معاملات در سیستم. در این سیستم مشخص باشد که چه کسی چه میزان ارز دریافت کرده و چگونه آن را به مصرف رسانده است.

نباید بانک مرکزی بداند چه کسانی چه میزان ارز می خرند

وی ادامه داد: صادرکنندگان بزرگ مثل پتروشیمی ها را ملزم به عرضه ارز به بازار کنند چون این بنگاه ها سال هاست از دولت یارانه دریافت کرده اند.

شاکری در مورد پیش نیازهای تک نرخی شدن ارز، گفت: تک نرخی شدن ارز زمانی قابل تحقق است که طرف عرضه و طرف تقاضا در باازر ارز مشخص باشد؛ اگر می توانند انجام دهند.

وی در واکنش به اظهارات یکی از اعضای حاضر در جلسه مبنی بر اینکه افزایش سود دهی بنگاه های اقتصادی از نتایج افزایش نرخ ارز است، اظهار داشت: در سال 91 وقتی تحریم شدی، برخی بانک ها سودهای کلانی به دست آوردند که به گفته یکی از مسئولان این یکی از این بانک ها، بخشی از این سود با ورود به بازار ارز و خرید و فروش ارز به وجود آمده است.

این اقتصاددان افزود: می گویند تورم خودش را در نرخ ارز تخلیه می کند. ما این فرآیند باید خودش را در عرضه و تقاضا نشان دهد. منابع ارزی که به دلیل افزایش صادرات نفت و صادرات غیرنفتی افزایش یافته، بنابراین چرا باید نرخ ارز افزایش یابد؟ آیا صادرکنندگان غیرنفتی که البته غیرنفتی هم نیست، ارزهای شان را به بازار عرضه کرده اند یا خیر؟ باید در این چارچوب نظر دهید، زیرا به نظر من متغیرهای اصلی بازار ارز در بُعد کلان تغییری نداشته است.

باید جریان ورود و خروج پول و معاملات رصد و ثبت شود

وی در پاسخ به این سوال که گفته می شود آقای شاکری و آقای مومنی فقط انتقاد می کنند و راهکاری ارائه نمی‌دهند، گفت: ما همیشه راهکار ارائه کرده‌ایم. هم در کتاب هایی که منتشر کرده ایم و هم در این جلسات.

شاکری ادامه داد: باید جریان ورود و خروج پول و معاملات رصد و ثبت شود. این بسیار مهم است به طوری که در کشورهای سرمایه داری گمرکات نقش بسیار مهمی حائز اهمیتی دارند. در کتاب اقتصاد ایران مدام راهکار ارائه کرده‌ایم.

در شرایط افزایش نرخ ارز حاشیه سودی ایجاد می شود که ربطی به عملیات تولید ندارد و در واقع سود غیرعملیاتی به وجود می آید.