سلیمی: نظریه‌پردازی برای حیات جامعه دانشگاهی ضروری است

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با تاکید بر لزوم نوآوری در نظریات انسانی گفت: هنر اندیشیدن نیازی است که اگر نتوانیم گام بلندی در زمینه آن برداریم، علوم انسانی در جامعه ما تبدیل به یک جریان وسیع ولی بی‌فایده خواهد شد.

به گزارش عطنا، حسین سلیمی در نشست مطبوعاتی «اجلاس سراسری کمیته‌های دستگاهی کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره» که ظهر امروز در سالن شورای حوزه ریاست دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد، گفت: برگزاری این اجلاسیه برای دانشگاه‌های کشور بسیار مهم و حیاتی است.

وی بیان کرد: باید یک ابهامی را به عنوان رئیس دانشگاه علوم انسانی و تنها دانشگاه علوم انسانی و تخصصی در کشور روشن کنم که نظریه‌پردازی، نقد و نوآوری اصلاً یک الزام اداری و یک ظاهر یا صورت اداری و بورکراتیک نیست.

سلیمی در همین رابطه تصریح کرد: برگزاری  این کرسی‌ها یک زمین‌های برای تجدید حیات دانشگاه‌ها و بنیادی برای تداوم علوم انسانی است. ضمن‌آنکه نگاه ما به نظریه‌پردازی نقد و نوآوری نیز همین است.

وی گفت: درواقع اینطور نیست که در کرسی‌های نظریه‌پردازی چند نفر کرسی را برگزار کرده و گزارشی دهند تا ثبت شود و سپس بگوییم که ما داریم فعالیت فکری می‌کنیم. این یک ضرورت حیاتی است که بدون آن امکان تدوام علوم انسانی و جریان اندیشه‌ورزی در جامعه ما وجود ندارد.

رئیس دانشگاه با بیان اینکه دانشگاه جایگاه تولید فکر است، اضافه کرد: دانشگاه نهادی است که با راه‌حل‌هایی که ارائه می‌کند در جهت برطرف کردن مشکلات جامعه حرکت می‌کند. دانشگاه می‌خواهد کسانی را تربیت کند که هنر اندیشیدن و حل مشکل را آموخته باشند و این با تکرار و تقلید سخنان دیگران امکان‌پذیر نیست.

وی با بیان اینکه علوم انسانی بدون نقد، نوآوری و ارائه نظرات جدید معنا ندارد، گفت: متأسفانه این موضوع در بسیاری از حوزه‌های دانشگاهی ما به خصوص علوم انسانی فقط تبدیل به ترجمه ناقص و تکرار سخنی در تاریخ تفکر که تولیدی در نقاط مختلف دنیا بوده، تبدیل شده است.

سلیمی افزود: دانستن آن سخنان و سپس تحلیل و بررسی کردن در آن سخنان لازم است ولی کار دانشگاه فقط این نیست. همه آن‌ها برای این است که هنر اندیشیدن را بیاموزیم و برای همین است که باید خودمان نظریه‌ای که مشکلات جامعه‌مان را برطرف کند، ارائه دهیم. ما با ایجاد نوآوری و نقد اندیشه‌های دیگران به ارائه نظریه‌های نوین خود بپردازیم.

وی تأکید کرد: این ضرورت، نیازی است که اگر نتوانیم گام بلندی در زمینه آن برداریم، علوم انسانی در جامعه ما تبدیل به یک جریان وسیع ولی بی‌فایده خواهد شد. دانشگاه‌ها در این عرصه به حوزه‌های تولید مدرک اما مدرک‌های تهی تبدیل می‌شود.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه ما فقط به نظریه‌پردازی، نقد و نوآوری به عنوان یک بستر جدید و یک راهی برای ارتقا و انجام وظیفه نگاه نمی‌کنیم، گفت: نظریه‌پردازی، نقد و نوآوری را به عنوان مبنای بازتولید نهاد دانشگاه مخصوصا در حوزه علوم انسانی می‌دانیم.

وی تنها راه احیای علوم انسانی در جامعه ایران را توجه به نظریه‌پردازی دانست و افزود: علوم انسانی که در شرایط فعلی بیش از 54 درصد از جریان دانشگاهی ما را به خود اختصاص داده است. علوم انسانی که حتی تعیین تکلیف برای حوزه‌های دیگر مثل رشته‌های فنی، علوم پایه و پزشکی را نیز بر عهده دارد، باید مورد توجه قرار گیرد.

سلیمی اذعان کرد: نظریه‌پردازی، نقد و نوآوری نه تنها در احیای دانشگاه‌هایی که به علوم انسانی ارتباط دارند، مؤثر است بلکه می‌تواند به کل حیات دانشگاهی در جامعه ایران نیز کمک کند. به همین دلیل است که تلاش می‌کنیم با کمک مرکز هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و نوآوری در شورای عالی انقلاب فرهنگی یک جریان جدید که بر ساختار دانشگاه تأثیرگذار باشد را آغاز کنیم.

وی گفت: به عنوان نمونه در سه سال گذشته ما در دانشگاه علامه طباطبائی این فرآیند را آغاز کردیم. برگزاری حدود 180 کرسی ترویجی و شش کرسی مصوب (یک کرسی نقد و 5 کرسی تخصصی) از نظریه تخصصی، نشان دهنده جایگاه رفیع دانشگاه علامه در فرآیند برگزاری اینگونه کرسی‌ها است. اما آیا این کافی است؟ به هیچ عنوان.

سلیمی در همین رابطه افزود: ما در دانشگاه علامه طباطبائی این را گام کوچک اولیه‌ای می‌دانیم که باید به یک جریان بزرگی در اندیشه‌ورزی تبدیل شود. جریانی که باید وارد ساختار اندیشه‌ورزی دانشگاهیان شود. افراد دانشگاهی باید درک کنند که این نهایت دانش آنها نیست بلکه خلاقیت اندیشه خودشان است.

وی به تفاوت‌های کرسی‌های ترویجی و تخصصی اشاره و اظهار کرد: در طول سه سال گذشته 180 کرسی ترویجی در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شده است که این کرسی‌ها دارای نگاه تازه از سوی استادان بوده که یک یا دو نفر از اعضای هیئت علمی به نقد آنها می‌پردازند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به «حمایت دانشگاه‌ها از کرسی‌های نظریه‌پردازی» افزود: حمایت و تشویق‌های مالی از بودجه پژوهشی دانشگاه به کسانی که کرسی برگزار کرده‌ و کسانی که در نقد آن شرکت می‌کنند،  استادان برتر علوم انسانی که بر اساس آیین‌نامه جدید نظریه‌های مصوب آنها جایگزین اختراع برای آنان می‌شود، چاپ کتاب از نظریه‌های آنها و همچنین استفاده از آنها به عنوان سرفصل‌های درسی تعلق می‌گیرد.

وی افزود: استادانی که به ارائه آنها در کرسی‌های نظریه‌پردازی تخصصی مصوب شده و تبدیل به نظریه می‌شود و کسانی که به صورت ترویجی نیز فعالیت می‌کنند، امتیازاتی در حوزه پژوهشی کسب می‌کنند. برای مثال در سال گذشته یکی از استادان دانشگاه علامه که نظریه او در زمینه کرسی‌های نظریه‌پردازی مصوب شده بود به عنوان استاد نمونه دانشگاه معرفی شد.

سلیمی بیان کرد: دانشگاه از استادانی که بخواهند نظریه‌های خود را در خارج از کشور ارائه کنند و همچنین از آنها در مجامع علمی دفاع کنند، حمایت و تمام هزینه‌های آن را پرداخت می‌کند.

وی افزود: همچنین ضمن احترام به تمام استادان، استاد صاحب نظریه به عنوان یک مؤلف واقعی در جامعه شناخته می‌شود به کسی نیست که آرای دیگران را در جایگاه متفاوتی مورد استفاده قرار دهد. ضمن‌آنکه می‌تواند بگوید من این سخن جدید را به جامعه علمی ارائه کردم.

سلیمی در پاسخ به این سوال که دانشگاه چه حمایت‌هایی را به صورت رقم‌های اعتباری از کرسی‌های نظریه‌پردازی انجام می‌دهد، بیان کرد: در زمینه کرسی‌های ترویجی خود دانشگاه‌ها حمایت می‌کنند اما در زمینه کرسی‌های تخصصی و مصوب علاوه بر هیئت حمایت، دانشگاه‌ها نیز امتیازاتی اختصاص می‌دهند. البته اجازه دهید به دلیل اینکه اعتبارات دانشگاه‌ها دائماً در حال تغییر و دارای فراز و نشیب هستند، پس حمایت مالی به صورت متغییر است ترجیح می‌دهم رقمی را بیان نکنم.