نظریه‌پردازی را باید به حیات جریان دانشگاهی کشور تبدیل کرد/ کارکرد اصلی دانشگاه معرفت‌محوری است نه فن‌محوری

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه صرفاً برگزاری کرسی‌های نظریه‌پردازی ملاک توجه و حرکت در این حوزه نیست، اظهار کرد: باید نظریه‌پردازی در قالب کرسی‌ها را به حیات جریان دانشگاهی کشور به خصوص حوزه آموزش و پژوهش تبدیل کرد.

به گزارش عطنا، حسین سلیمی صبح امروز در نخستین اجلاس کشوری ملی کمیته‌های دستگاهی کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره در تالار آمفی‌تئاتر دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی، گفت: از این فرصت بدست آمده در برای صحبت درمورد دو حوزه نظریه‌پردازی در دانشگاه‌ها و ارائه گزارش عمکرد دانشگاه علامه در این زمینه استفاده می‌کنم.

وی با بیان اینکه چگونگی پرداخت به مقوله نظریه‌پردازی در دانشگاه‌های کشور بسیار مهم است، افزود:کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، نه تنها می‌تواند معنای دانشگاه را در کشور ما تغییر دهد بلکه جریان دانشگاهی را نیز متحول می‌کند.

سلیمی در همین رابطه تصریح کرد: جریان کرسی‌های نظریه‌پردازی در دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان دانشگاه تخصصی علوم انسانی جاری شده است که می‌تواند موجب یک بازاندیشی در جایگاه دانشگاه در سطح کشور شود.

وی گفت: نوعی خلط مبحث در کشور ما به عنوان جامعه‌ای که دیرهنگام به مفهوم دانشگاه به معنای واقعی خود رسیده‌ است، وجود دارد و آن اینکه به دانشگاه‌ها به عنوان محلی برای تربیت افراد حرفه‌آموز نگاه می‌کنیم.

دانشگاه باید تربیت‌محور باشد نه حرفه‌پرور

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی افزود: در ابتدای شکل گرفتن نهاد دانشگاه در تمدن ایرانی، دوران اسلامی و حتی در زمان قرون وسطی که دانشگاه‌های بزرگی در سطح اروپا ایجاد شد، دانشگاه نهادی تربیت‌محور و نه حرفه‌پرور بود.

وی به دوران انقلاب صنعتی در اروپا و به وجود آمدن پلی‌تکنیک‌ها در جامعه اشاره کرد و گفت: هدف دانشگاه در این دوران تربیت افراد حرفه‌محور و کارآموز با هدف کسب درآمد بود.

سلیمی بیان کرد: وقتی دانشگاه‌های بزرگ دنیا از پذیرش پلی‌تکنیک‌ها منع شده و یا به نوعی تعداد آنها کاهش پیدا کرد این نهادها به سمت منزل واقعی خود یعنی همان معرفت یا تربیت در کنار حرفه‌آموزی و کارآفرینی حرکت کردند.

وی با بیان اینکه در همین دوران و در دید ایرانیان و عالم اسلام دانشگاه تبدیل به دارالفنون و مرکز یادگیری فن‌ها و حرفه‌های مختلف شد، گفت: دانشگاه‌های ما به سمت خلق‌کننده یا تربیت‌کننده افراد برای تولید ثروت و درآمد حرکت کردند که با وظیفه اصلی دانشگاه که همان پایگاه اصلی کسب دانش است، سازگار نبود.

سلیمی بنیان اصلی دانشگاه را بر معرفت‌محوری و تربیت‌محوری دانست و افزود: دانشگاه می‌تواند کارآفرین باشد به شرط اینکه از وظیفه اصلی خود که حرکت به سمت وظایفی است که به نوعی گره از مشکلات معرفتی کشور می‌گشاید، باز نمانند.

گره‌گشایی معرفتی از وظایف دانشگاه است

وی اضافه کرد: گشودن گره‌ها و مشکلات معرفتی در کشور بسیار مهم است و دانشگاه‌ها نباید از این امر مغفول بمانند. ضمن‌آنکه در کنار حرفه‌آموزی و کارآموزش از معرفت‌شناسی و هویت‌ملی نیز نیاید غافل شوند.

سلیمی امکان یافتن چشمه‌های معرفت و تربیت در جامعه را از جمله کارکردهای دانشگاه برشمرد و گفت: مهم‌ترین حوزه‌ای که می‌تواند ما را به کارکرد اصلی دانشگاه بازگرداند، جریان کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره است.

وی با بیان اینکه دانشگاه‌های ما برای ایفای نقش تربیت‌محوری باید به سمت کرسی‌های نظریه‌پردازی حرکت کنند، افزود: اگر این کار را نکنیم 60 درصد از مجموعه دانشگاهی ما که شامل استادان، دانشجویان و محققان علوم انسانی و اجتماعی است به سمت تکرار سخن و کسب ترجمه ناقص از فهم دیگران حرکت می‌کنند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی خاطرنشان کرد: تداوم حیات دانشگاهی ما بستگی به احیای جریان نظریه‌پردازی در دانشگاه‌ها دارد. ضمن‌آنکه دیگر حوزه‌های علم مثل پزشکی و علوم پایه نیز نیاز دارند تا علوم انسانی و اجتماعی به سمت نظریه‌پردازی حرکت کند.

وی تأکید کرد: در صورت عدم پرداختن به نظریه‌پردازی نه تنها دانشجویان هنر اندیشیدن و اندیشه‌ورزی را در دانشگاه‌ها کسب نمی‌کنند بلکه در کلاس‌های درس به فهم ناقص و صرفا ترجمه‌ای از نظریات دیگران می‌پردازند. ضمن‌آنکه به همین دلیل است که دانشجویان ما در حوزه علوم انسانی از طرح یک پرسش ساده درمورد جامعه علمی خود ناتوان هستند.

سلیمی در همین رابطه تصریح کرد: وقتی استادان ما در حوزه علوم انسانی نتوانند، نظریه‌پردازی کنند، دانشجویان ما نیز به رغم آنکه نظریه‌ها را به خوبی بیان می‌کنند ولی از طرح یک پرسش جدی برای یافتن راهی جهت برطرف کردن گره‌ها و مشکلات جامعه، ناتوان هستند؛ چون فهم ناقص و پرتکراری از نظریه‌های ترجمه شده دارند.

حیات و ممات دانشگاه‌ها در گرو فهم و پرداخت اندیشه‌ها در قالب کرسی‌های نظریه‌پردازی است

وی با بیان اینکه توجه به نظریه‌پردازی می‌تواند عرصه تفکر، جایگاه اندیشه و ماهیت آن در دانشگاه را به کلی دگرگون کند، گفت: از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگ، روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها، پژوهشگاه‌ها و استادان علوم انسانی تقاضا دارم که روی مسئله نظریه‌پردازی تأمل و تفکری جدی داشته باشند.

سلیمی با اشاره به اینکه حیات و ممات دانشگاه‌ها در چگونکی فهم و پرداختن به اندیشه‌ها و تربیت افراد اهل تفکر در قالب کرسی‌های نظریه‌پردازی است، گفت: در دوران جدید فعالیت‌های دانشگاه علامه طباطبائی به موضوع نظریه‌پردازی توجه جدی شد و نه فقط اینکه یکی از اولویت‌های ما بود بلکه در حوزه آموزش و پژوهش نیز مورد توجه قرار گرفت.

وی اذعان کرد: هر سال که سیاست‌های جدید دانشگاه علامه طباطبائی را به معاونت‌های مختلف این دانشگاه ابلاغ می‌کنم، بحث کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره در صدر آن قرار دارد. ضمن‌آنکه اگر استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به فکر این مقوله مهم نباشند، فهم آنها از مطالب دیگران ناقص و به نوعی کلاس رفتن آنها نیز بی‌فایده است.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی به تشکیل شورای مرکزی یا اصلی کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره در این دانشگاه برای سامان دادن به فعالیت‌های نظریه‌پردازی به صورت جدی اشاره کرد و گفت: در هر دانشکده نیز یک استاد عضو هیئت علمی که خود اهل فکر، اندیشه و نظریه‌پردازی است نیز برای موضوع کرسی‌های نظریه‌پردازی مشخص کردیم.

6 کرسی از مجموع 16 کرسی نظریه‌پردازی کل کشور در دانشگاه علامه برگزار شده است

وی با بیان اینکه در طول سال‌های گذشته 192 کرسی ترویجی در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شده است، افزود: از 16 کرسی تخصصی یا علمی نظریه‌پردازی در کشور نیز 6 مورد مربوط به دانشگاه علامه بوده است.

سلیمی بیان کرد: برگزاری این کرسی‌ها اگر چه در نشان دادن میزان تأثیرگذاری آنها بسیار ناچیز است ولی نشان دادن توجه به این حوزه در سطح دانشگاه بسیار مهم است به خصوص اینکه این نظریه‌ها در زمینه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و نوعی فعالیت علمی جدید و تازه است.

وی به یکی از نظریه‌های تخصصی کرسی‌های نظریه‌پردازی در دانشگاه علامه طباطبائی اشاره کرد و گفت: مثلا نمونه این نظریه‌ها، فرانظریه اسلامی روابط بین‌الملل است که توسط سیدجلال دهقانی‌فیروزآبادی، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی مطرح شد.

سلیمی با بیان اینکه تولید نظریه توسط استادان ما موجب تقویت بنیان‌های فکری و دگرگون شدن زوایه دید دیگران نسب به جامعه دانشگاهی ما می‎‌شود، افزود: با اینگونه نظریه‌پردازی‌ها دانشگاهیان ما در کنار دیگران قرار گرفته و اندیشه و تفکر آنان مطرح می‌شود.

وی اظهار کرد: اگر چه دانشگاه علامه طباطبائی در زمینه کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره بارها توسط هیئت برگزاری مورد تشویق قرار گرفته است ولی تا نقطه مطلوب فاصله بسیاری داریم.

سلیمی با بیان اینکه برای تبدیل کردن کرسی‌های نظریه‌پردازی به حیات جریان دانشگاهی کشور به کمک استادان حوزه علوم انسانی و شورای انقلاب فرهنگی نیاز داریم، گفت: امیدواریم بتوانیم با همکاری آقای مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی حرکت‌های جدی‌تری در این زمینه انجام دهیم.