هادی خانیکی

دکتر هادی خانیکی در نشست نقد و بررسی کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای» که ۲۴مهر۹۵ در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد به بیان دیدگاه خویش درباره این کتاب پرداخت.

رئیس انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با بیان اینکه آموزش و پرورش به مسئله نو و مهمی توجه کرده است، گفت: از آموزش و پرورش تشکر می‌کنیم که به مخاطب توجه کرده است، چرا که اساس مسئله سواد رسانه‌ای این است که باید مخاطب را جدی گرفت. حال اینکه موفق است یا نه باید کارشناسان کار بررسی کنند اما از سویی نگران این هستم که توجه به سواد رسانه‌ای در ایران دچار عوام‌زدگی بشود و یا اینکه دچار عوام‌زدگی شده است بنابراین مسئله‌ای که شاید بیش از همه مقوله‌های ارتباطای امروز بر سر آن بحث است، این است که آیا این بحث سواد رسانه‌ای به سمت رسانه‌شناسی می‌رود یا به سمت رسانه‌هراسی.
مقوله‌ای که شاید بیش از همه مقوله‌های ارتباطی امروز بر سر آن بحث است این است که نه تنها هر نهاد دولتی بلکه هر شرکتی به مسئله سواد رسانه‌ای می‌پردازد اما اینکه آیا در این بحث به سمت رسانه‌شناسی می‌رویم یا به سمت رسانه هراسی، دو مسئله متفاوت است.

مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به نشستی که پیرامون کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای» پیش از این برگزار شده است و آنچه که از آن استنباط کرده است، توضیح داد: دو دیدگاه در برابر هم قرار دارد؛ یک دیدگاه به متن کتاب «تفکر و سواد رسانه‌ای» برمی‌گردد که در آن بعضی از مولفان معتقد بودند که منتقدان وارد بحث خود کتاب نمی‌شوند و صرفا به پیرامون و حواشی آن می‌پردازند. البته برخی دیگر هم به این اشاره کرده‌اند که در تهیه کتاب همه تمهیدات لازم دیده شده است و افرادی که لازم بوده است از آن‌ها استفاده شده است. در حالی که استفاده نشدن از صاحب‌نظران سواد رسانه‌ای در دانشگاه‌ها به معنای اینکه آن‌ها هم می‌توانستند تأثیرگذار باشند، نبوده است و بعضا هم مطرح شده بود منتقدان این کار بیشتر خلط مبحث بین نظام آموزشی و حتی نقد قدرت سیاسی با نقد کتاب و یا نقد خود موضوع سواد رسانه‌ای داشته‌اند.‌ این بدان معنا نیست که کسانی که بر روی فرآیندها تمرکز پیدا می‌کنند، متن کتاب را نخوانده‌اند یا ندیده‌اند بلکه معتقد هستند که دلیل آنچه به متن درسی تبدیل می‌شود و آموزش داده می‌شود و در نهایت نتایج‌اش دنبال می‌شود، تألیف کتاب یکی از حلقه‌های آن است. در واقع حلقه‌های دیگری هم وجود دارد که پیش از تألیف چگونگی مشارکت جامعه یا چگونگی مشارکت آموزش، دانش‌آموزان و معلمان را هم دربرمی‌گیرد، بنابراین هنوز زود است برای اینکه قضاوت کنیم کدام یک از دو دیدگاه را انتخاب کنیم.