شماره جدید فصلنامه علوم خبری منتشر شد

هفدهمین شماره فصلنامه علمی ـ تخصصی «علوم خبری»، توسط پژوهشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی منتشر شد.

به گزارش عطنا، شماره هفدهم فصل‌نامه علمی تخصصی روزنامه نگاری و ارتباطات، وابسته به دانشگاه علامه طباطبائی با مدیر مسئولی و سردبیری دكتر عباس اسدي، به دو زبان فارسی و فرانسه منتشر شد.

بنابراین گزارش، این شماره از فصل‌نامه که مربوط به بهار ۹5 است، حاوی هفت عنوان مقاله از محققان و استادان دانشگاهی است که به ترتیب با عناوین زیر انتشار یافته است:

«بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی در جنبش های اجتماعی تهران/ محمدرضا رسولی و آزاده غفوریان تبریزی»، «فضای مجازی و طبقه اجتماعی بر میزان استفاده افراد از وبلاگ ها/ علی اصغر کیا»، «نقدی بر روش نشانه شناسی و تحلیل روایت «رولان بارت»/ امیدعلی مسعودی»، «محیط زیست و رسانه در برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حمهوری اسلامی ایران/ حسینعلی کلهر و حسنعلی کلهر»، «بررسی مفهوم جماعت بر اساس نظریه کمونیتاریانیسم/ حسن صادقیان کمارعلیا»، «تلویزیون و بزهکاری اطفال/ امیر بی پروا و سید محمدرضا ولیعهدی»، «پالایش (فیلترینگ) اینترنت دراروپا/ ترجمه حامد بابازاده و عمار اسلام خواه»

خلاصه این مقالات به شرح زیر است:

1- بررسي نقش شبكه هاي اجتماعي در جنبش‌هاي اجتماعي جهان

استفاده از تكنولوژي هاي جديد ارتباطي، به يكي از مهمترين جنبه هاي زندگي اجتماعي- انساني تبديل شده است. شبكه هاي اجتماعي انسان‌ها را قادر مي سازند به راحتي و با هزينه كمتري با يكديگر ارتباط برقرار نموده و نيز شانس آشنايي با افراد بيشتر در سراسر دنيا را فراهم مي آورند. درباره نقش شبكه ها و نرم افزارهاي ارتباطي بر روند نا آرامي هاي اجتماعي و سياسي، مطالعات زيادي انجام گرفته و با رويكردهاي مختلفي تبيين شده است. در اين مقاله سعي شده است به دو جنبش اجتماعي نسبتاً تازه كه در حال حاضر يكي در اروپا و ديگري در آسيا در جريان است پرداخته و نقش شبكه هاي فيسبوك و تويتر در اوكراين و نيز نرم افزار جديدي به نام فايرچت در هنگ كنگ تبيين شود.

2- فضاي مجازي و طبقه اجتماعي؛ نقش طبقه اجتماعي بر ميزان استفاده افراد از وبلاگ ها

نقش طبقه اجتماعي افراد بر ميزان بهره وري آنان از اينترنت يكي از سوالات مناقشه برانگيزي است كه پاسخ به آن در يك سر طيف به كمتر شدن شكاف طبقاتي به وسيله تكنولوژي هاي نوين ميرسد و در طيف ديگر عميقتر شدن شكاف طبقاتي منتهي مي شود.

وبلاگ ها به عنوان يكي از پر نفوذترين رسانه هاي گروهي، نقشي عمده در فضاي مجازي ايفا كردهاند. اطلاعات جا به جا شده در اين رسانه پرحجم بوده است. وبلاگ ها يكي از منابع مهم براي كسب اطلاعات و همچنين ايجاد شناخت محسوب ميشوند به طوري كه ميتوان گفت وبلاگ‌ها توانسته اند بازار انحصاري ديگر رسانه هاي جمعي را بشكنند و خود را به عنوان يك منبع شناختي معرفي كنند. شناخت مخاطبان وبلاگ ها و آگهي از طبقه اجتماعي آنان ميتواند تلاشي در جهت كشف وجود يا عدم وجود شكاف آگاهي ديجيتال در فضاي مجازي باشد.

در اين مقاله تلاش شده است تا با پيمايشي با حجم نمونه 815 نفر، روابط حاكم بر فضاي مجازي ايراني از حيث طبقه اجتماعي كشف و بررسي شود.

3- نقدي برروش نشانه شناسي وتحليل روايت «رولان بارت»

روش نشانه شناسي وتحليل روايت رولان بارت نظريه پرداز فرانسوي درمطالعات رسانه اي وتحليل خبردستمايه تحقيق بسياري ازمحققان دردانشگاههاي ايران است، پذيرش اين روش بدون نقد و بررسي آن يكي ازمشكلات دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي است. اين مقاله درصدد بررسي و نقد اين روش ها است.

بازنگري درآرا و اقوال انديشمندان غربي كه بدون نقد وبررسي عالمانه به محيط هاي علمي و آكادميك ايران اسلامي وارد و مورد استقبال بي شائبه برخي دانشگاهيان قرار مي گيرد، از اهداف اصلي اين مقاله است و در همين جهت هم به بررسي و نقد آراي مهم رولان بارت فرانسوي به عنوان منتقد ادبي مي پردازد. انديشه هاي بارت در حوزه هايي چون: نشانه شناسي، ساختارگرايي، تحليل روايت ونقد ادبي بردانشگاهيان ايران تاثيرگذار بوده است. زبان پيچيده و پست مدرني بارت، آرا و اقوال او را غيرقابل درك كرده و او را از نقد و بررسي در امان گذاشته است. در اين بررسي مشخص مي شود كه دوران سخت كودكي و بيماري بارت درشكل گيري شخصيت همجنس گراي او موثر بوده است. او درنقد آثار نويسنده، به مرگ مولف باور دارد و خواننده را تنها مفسر متن مي داند.

بارت، مخالف شيوه هاي علمي در دانشگاه هاست. در نشانه شناسي به ساختارگرايي مي رسد و پس از آن با نفي رابطه ميان دال و مدلول، همچون دريدا به نفي متافيزيك حضور مي رسد. بنابراين سيرتحولي بارت از ساختگرايي به پسا ساختگرايي كاملاً قابل درك و فهم است.

يكي ديگر از حوزه هاي كاري بارت، تحليل روايت است. انحراف او از مبادي و مباني تحليل روايت كلاسيك ولاديمير پراپ و ديگران روش تحليلي بارت را پيچيده و غير قابل استفاده كرده است به نحوي كه هر تحليلگري مي تواند برداشت هايش را از كنش شخصيت هاي روايت به عنوان تحليل بنويسد.

4- محيط زيست و رسانه در برنامه پنج ساله چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران

امروزه اهميت حفظ محيط زيست به دغدغه بسياري از دولت ها و سازمان هاي بين المللي و همچنين به يكي از مسايل مهم و نگران كننده به ويژه در كشور جمهوري اسلامي ايران تبديل گشته است. به منظور حمايت كارآمدتر در جهت نيل به توسعه پايدار شهروندان بايد آموزش و اطلاعات لازم را در اين مقوله از رسانه كسب نمايند. در اين زمينه قوانين برنامه هاي پنج گانه توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي از جمله برنامه چهارم بر آن هستند تا حفظ محيط زيست و نقش رسانه را در خصوص اطلاع رساني زيست محيطي به عنوان حق مردم نهادينه كنند كه مردم بتوانند از مشاركت فعال در چنين زمينه هايي برخوردار باشند. در اين پژوهش ابتدا به جايگاه محيط زيست در قانون برنامه چهارم توسعه اشاره شده در ادامه به بررسي ماهيت رسانه و نقش آن در آموزش پرداخته شده، بعلاوه تكاليف رسانه ها در قبال محيط زيست از منظر برنامه چهارم مورد توجه قرار گرفته است. در واقع نتايج اين نوشتار نشان مي دهد كه در قانون برنامه چهارم به توسعه و حفظ محيط زيست و رسانه به عنوان ابزار تخصصي آموزشي به نحو مطلوبي نگريسته شده است.

5- بررسي مفهوم جماعت بر اساس نظريه كمونيتاريانيسم

تاكيد همزمان بر فرد - جامعه، جمع – فرد و سنت – عقلانيت رويكرد كمونيتاريانيسم را متفاوت از رويكرد ليبراليسم و سوسياليسم كرده است.رويكرد ليبراليسم بر فردگرايي تمركز دارد و رويكرد سوسياليستي برجمع گرايي، اما رويكرد كمونيتاريانيسم به عنوان راه سوم به دنبال رفع افراط و تفريط دو رويكرد مذكور است. با توجه به اين كه جامعه ما درگير مسائل و بحران هايي از جمله نقصان در همبستگي اجتماعي و بحران هويت، بروز شكاف هاي بالقوه و بالفعل متعدد، در معرض تهديد بودن فرد، خانواده، افول سرمايه اجتماعي و ... است، رويكرد كمونيتاريانيسم با تاكيد بر عملكرد متوازن و متعادل در مسائل اجتماعي و ساختاري جامعه از ظرفيت و توانايي لازم جهت بهبود مسائل ذكر شده و بازتعريف مفهوم جماعت برخوردار مي باشد. لذا در اين مقاله نظريات ليبراليسم و سوسياليسم معرفي و نقد گرديده و در نهايت نظريه كمونيتاريانيسم و نقش آن در جامعه ايران مورد بررسي قرار مي گيرد.

6- تلويزيون و بزهكاري اطفال

تلويزيون امروزه با رشد تكنولوژي هاي ارتباطي گسترش چشم گيري پيدا كرده است و با كاركرد هاي مختلفي كه دارد داراي نقش هاي كليدي در ارائه اخبار و سرگرمي و اموزش دارد. نقش تلويزيون در سرگرمي واموزش سبب اين مي شود كه افراد ساعاتي طولاني از روز را صرف تماشاي آن كنند و اطفال بيش از ساير گروههاي سني جذب آن شده و از آن متاثر مي شوند. تلويزيون با توجه به تاثيرپذيري اطفال از آن در بزهكاري آن ها نيز نقش داشته است كه تاثير تلويزيون بر بزهكاري اطفال را در دو بعد تشديد بزهكاري و پيشگيري از آن از طريق تلويزيون مي توان بررسي نمود كه با توجه به اسناد بين المللي چون كنوانسيون حقوق كودك و اسناد يونسكو و حقوق موضوعه ايران كه بيانگر كاركرد تلويزيون در پيشگيري از بزهكاري اطفال هستند، به بررسي راهكارهاي حقوقي در حقوق بين الملل و داخلي بر كاهش ميزان تاثير تلويزيون بر تشديد بزهكاري اطفال و نقش آن در پيشگيري از بزهكاري پرداخته شده است.

7- پالایش اینترنت دراروپا

این مقاله درباره فیلترینگ در اروپاست که توسط حامد بابازاده و عمار اسلام خواه ترجمه شده است.