فرصت‌ها و تهديدهاي روزنامه‌نگاري در عرصه انتخابات، در ميان ديگر رسانه‌ها

علي ‌اصغر كيا٭

روزنامه‌ها ابزاري هستند كه از زماني كه روي كار آمده‌اند هميشه وظيفه تحليل و تفسير را بر عهده داشته‌اند و همواره نقش مهمي در حوزه‌هاي سياسي- اجتماعي جامعه ايفا كرده‌اند. اين رسانه هميشه مخاطبان خاص خودش را داشته است، به‌خصوص قشر تحصيلكرده و روشنفكران هر جامعه‌اي براي تحليل و تفسير اتفاقات جامعه به سراغ اين رسانه مي‌آيند. در كشور ما اما به دلايل تاريخي بسياري روزنامه‌ها نتوانسته‌اند وظيفه اصلي خود را به‌درستي انجام دهند و بيشتر حجم آن را اخباري كه امروزه ديگر از ليست وظايف روزنامه‌ها خارج‌شده است و آگهي‌ها پر مي‌كند.

هنگامي كه روزنامه‌ها در انجام‌ وظيفه آگاهي‌رساني درباره اتفاقات سياسي- اجتماعي در اشكال مختلف خود يعني هنگامي كه اطلاع‌رساني درست انجام نمي‌شود و صحت رويداد و منبع آن موردتوجه نيست و نسبت به آن كوتاهي مي‌شود، مخاطب به سوي ديگر رسانه‌ها كشيده مي‌شود.

با همه‌گير شدن شبكه‌هاي اجتماعي و شكل‌گيري فضاي جديدي در عالم رسانه‌ها با عنوان فضاي مجازي، كار رسانه‌هاي قديمي همچون روزنامه، تلويزيون و نيز شبكه‌هاي ماهواره‌اي سخت‌تر از قبل شده است.

با ورود رسانه‌هاي جديد، روزنامه‌ها بايد خلاقيت بيشتري در نوع انعكاس مطالب خود داشته باشند تا بتوانند در دنياي شتاب‌زده امروز از لحاظ خبري، جايگاه خود در جامعه را حفظ كنند.

يكي از اين خلاقيت‌ها مي‌تواند در برهه‌هاي زماني خاص مانند انتخابات نمود داشته باشد و روزنامه‌ها در اين برهه‌هاي زماني مي‌توانند با تحليل‌ها و تفسيرهاي مناسب، معرفي درست جناح‌بندي‌هاي سياسي كشور و ارايه پرونده‌ها و گزارش‌هاي دقيق براي معرفي شخصيت‌ها و گروه‌ها وظيفه‌اي كه رسانه‌هاي مجازي به دليل ماهيت خبري بودن آن و تلويزيون به دليلي برخي محدوديت‌هاي پوششي از بر عهده گرفتن آن عاجز هستند را متقبل شوند.

رسانه‌هاي جديدالورود مي‌توانند در فضاي انتخابات پيش رو با استفاده از امكانات خود به معرفي كانديداهاي انتخابات، از طريق ارايه گزارش‌ها و مقالاتي درباره سابقه آنها بپردازند و از طريق اين رسانه‌ها دسترسي به اطلاعات مختلف درباره اين نماينده‌ها آسان‌تر شده است اما تشخيص اينكه اين اطلاعات درست و موثق است يا نه خود مساله جداگانه‌اي است.

در رسانه‌هايي مثل راديو، تلويزيون و روزنامه‌ها دقت بيشتري به خرج داده مي‌شد تا اطلاعاتي كه منبع موثقي دارند منتشر شود اما در فضاي سايبر به‌راحتي ممكن است اصالت خبر يا پيام مشكل داشته باشد و اطلاعات نادرستي به خورد مخاطب داده شود و اين اطلاعات نادرست قدرت تصميم‌گيري مخاطب را در فضاي انتخاباتي دشوارتر كند.

درمجموع مي‌توان ادعا كرد باوجود ورود همه رسانه‌هاي جديد ازجمله روزنامه‌نگاري آنلاين و شبكه‌هاي اجتماعي و موبايلي در عرصه سياسي- اجتماعي، هنوز رسانه‌هايي همچون روزنامه‌ها جايگاه خود در تصميم‌گيري افراد را حفظ كرده‌اند و در اين ميان روزنامه‌هايي موفق هستند كه بتوانند با كمك ديگر رسانه‌ها و درواقع با بهره‌گيري از امكانات آنها مطالب خلاقانه‌تري را در اختيار مخاطبان قرار دهند.

٭مدير گروه رشته روزنامه‌نگاري دانشگاه علامه طباطبايي