مالکان، متقاضی نوسازی هستند تا ایمن سازی

عطنا -«پنجمین همایش و نمایشگاه بین‌المللی آتش نشانی و ایمنی شهری در سالن همایش های بین المللی هتل المپیک تهران ۲۰ الی ۲۲ تیرماه ۱۴۰۱ با حضور فرهیختگان در این زمینه برگزار شد.»

دکتر غلامرضا لطیفی، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی در این همایش در رابطه با مفهوم ایمنی گفت: «ایمنی واژه ای است که امروزه تقریبا در همه کارها مورد توجه فراوانی قرار می گیرد. برای کلمه ایمنی می توان تعاریف متعددی را ارائه کرد، از جمله محافظت در برابر وقوع خطر است و این خطر می تواند با توجه به شرايط، تعابیر مختلفی داشته باشد از قبیل: ایمنی در برابر سقوط، ایمنی در برابر تصادف ایمنی در برابر آتش سوزی و... به طوری که امروزه واژه ایمنی جزء واژه های کلیدی امور اقتصادی نیز شده است.»

وی افزود: «ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطرها. در تعریف علمی ایمنی آمده است که خطر در واقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن صدمه به کارکنان، تجهیزات و ساختمان ها و از بین بردن مواد با کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده است. ایمنی به طور صد در صد و مطلق وجود ندارد و عملا هیچ گاه حاصل نخواهد شد. از این روست که گفته می شود ایمنی، حفاظت نسبی در برابر خطرها است. فرهنگ ایمنی محصول ارزش ها، گرایش ها، ادراكات، صلاحیت ها و الگو های رفتاری فردی و گروهی کارکنان است، که بوسیله آن میزان تبعیت کارکنان از سبک و شیوه مدیریت ايمنی و بهداشت سازمان مشخص می‌شود.»

وی در رابطه با دیدگاه‌های رایج در فرهنگ ایمنی گفت: «سه دیدگاه در این رابطه وجود دارد؛ دیدگاه سخت افزاری که تا چند دهه قبل دانشمندان برای کنترل زیان و کاهش آمار حوادث معتقد بودند که باید موانع و حفاظت‌های بيشتری را برای دستگاه ها ساخت و یا ابزار و ماشین آلات ایمن تری را بوجود آورد ولی باز هم آمار حوادث پایین نیامد. دیدگاه دوم دیدگاه نرم افزاری است که در این دیدگاه کنترل حوادث، كاهش ضایعات، آموزش بهتر تهيه رويه ها procedure، خط مشي ها، برنامه ريزي، مورد توجه قرار می گیرد ولی باز هم تاثیر چشمگیری در کاهش آمار حوادث نداشته است. و دیدگاه آخر، دیدگاه زیست افزاری است. در این دیدگاه انسان به عنوان عامل اصلی و تاثير گذار بر حوادث مورد توجه محققین قرار گرفته و پژوهشگران روی سيستم های ايمنی - ايمنی فرایند و مديريت های نوین ایمنی کار کردند تا بلکه بتوانند از احتمال و شدت بروز حوادث بکاهند. با توجه به این که انسان موجود پیچیده ای از لحاظ روانی و رفتاريست هنوز نکات مبهم زيادی وجود دارد که در مورد اثر بخشی این روش قضاوت کرد.»

ویژگی های ایمنی در شهرسازی

لطیفی گفت: «برنامه ریزی و طراحی شهرها برای مردم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که باید به دقت مورد توجه مدیران شهری قرار گیرد؛ ساکنان یک شهر باید بتوانند در ایمنی کامل تردد کنند چرا که امروزه یکی از جلوه های بارز زندگی اجتماعی شهروندان، ایجاد و داشتن ایمنی و ارامش است. هر ساله هزینه های زیادی صرف ایمنی می شود ،لیکن باز شاهد اسیب های جدی در این خصوص بوده و هستيم. کشور ایران در کمربند حوادث گوناگون است و به همین دلیل پیوسته شاهد خسارت‌های بسیار زیادی می باشیم.»

وی در رابطه با مولفه های ایمنی در شهر گفت: «رعایت دستورالعمل ها و آیین نامه های فنی در ساخت و سازها استانداردسازی، دسترسی های امن و مطمئن در شهر و محله های شهری، رعايت حد مناسب رشد و اشباع تراکمی، مکانیابی های مناسب تاسیسات و تجهیزات شهری، شناسایی و شناسنامه کردن ابنیه های اسیب زا، اولویت به فرایند مقاوم سازی بناها و ساماندهی صنایع و فعاليت‌ها از مولفه هایی است که باید برای ایمنی شهر رعایت شوند.»

وی افزود: «همچنین رعایت دستورالعمل ها و آیین نامه های فنی در ساخت و سازها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به کارگیری آیین نامه ۲۸۰۰، مجموعه قوانین سازه ای برای طراحی لرزه ای سازه در برابر زلزله است. این مقررات در دهه چهل، که بعدها در فصلی از استاندارد ۵۱۹ ایران قرار گرفت، گامی در مسیر مقاوم سازی سازه ها در برابر زلزله های مخرب در ایران بود. تصویب و اجرای اجباری آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله( استاندارد ۲۸۰۰) در سالهای ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ نیز عزم ملی و برنامه دولت ایران را با وجهه علمی، رسمیت قانونی بخشید. اما ضرورت نظارت بر دستورالعمل ها را باید جدی گرفت چرا که مشکل اصلی کشور در مواجهه با مخاطرات آن است که جمع بندی های دقیقی از تبعات ارائه نمی شود و همواره این سوال اساسی مطرح است که کارشناسان و بخش های فنی در زمان رخدادهای زلزله چه نقشی دارند؟ و جابجایی بسیاری از مدیران تخصصی بسیاری از حساسیت ها را به محاق برده است.»

استانداردسازی

لطیفی بیان کرد: «میانگین عمر ساختمان ها در کشور ما ۳۰ سال و میانگین جهانی ۷۰ سال است که این تفاوت به خاطر بی دقتیها در احداث است. طبق دو ماده ۱۵۵ و ۱۶۸ قانون برنامه پنجم توسعه کشور، هرنوع ساخت و ساز باید با مصالح استاندارد و کاربرد آن توسط سازندگان ذیصلاح انجام و هر ساختمان باید ۱۰ سال بیمه شود.»

وی افزود: «برای دسترسی امن و مطمئن در شهر و محله های شهری؛ شهر به تناسب اندازه اش از مناطق مختلف و هر منطقه نیز از چند محله تشکیل شده است. به عبارتی سلول واحد شهری محله می باشد و اگر این سلول از امنیت و ایمنی کافی برخوردار باشد، شهر نیز در برابر انواع تهديدات محتمل، امن و پایدار خواهد. کشور ایران به دلیل تاریخ بالای شهرنشینی از محله های بسیار با ارزش در شهرها شکل گرفته است که ضروری است به تاب آوری و ماندگاری آن توجه ویژه شود.»

او گفت: «نکته مهم دیگر در این زمینه رعایت حد مناسب رشد و اشباع تراکمی است که نیازمند مکانیابی های مناسب تاسیسات و تجهیزات شهری با رویکرد پدافند غیر عامل می‌باشد. با افزایش جمعیت و تراکم آن در شهر، خدمات رسانی در زمینه های مختلف به دلیل کمبودهای موجود دچار نارسایی در مکان یابی مراکز خدماتی می شود و از میان مراکز خدمات شهری، سازمان آتش نشانی وظیفه تأمین امنیت در جهت پیشگیری و مقابله با آتش را انجام میدهد. در مکانیابی باید: فاصله مناسب از مراکز آموزشی، اداری، درمانی، انبارداری، کارگاهی، تجاری، فاصله مناسب از معابر اصلی، تأسيسات و تجهیزات شهری و فاصله مناسب از تراکم بالای جمعیتی رعایت شود.»

وی در رابطه با کارکرد های پدافند غیرعامل بیان کرد: «حفاظت از جان مردم، حفاظت از زیر ساختهای حیاتی، استمرار خدمات ضروری، حفاظت از تاسیسات و تجهیزات، پایدار سازی مدیریت عالی کشور، حفاظت سایبری از کشور، تامین نیاز های مردم، حفاظت شهر در جنگ ها، تداوم شبکه های اطلاع رسانی، تداوم اداره و مدیریت مردم کارکردهای پدافند غیر عامل است.»

شناسایی و شناسنامه کردن ابنیه های اسیب زا

او گفت: «آسیب های سازه ای موجب تغييرات نامطلوب در کارایی و عملکرد سازه ها می شوند. این آسيبها به علت فرسایش سازه ناشی از عمر زیاد آن، عوامل محیطی شدید (زلزله و باد) ایجاد می شوند. وجود آسيب در سازه موجب تغييرات نامطلوب در عملکرد آن شده و ممکن است سبب به وجود آمدن انواع خسارات مالی و جانی گردد. از این رو روش های پایش سلامت سازه ای نقش مهمی در بهسازی و جلوگیری از ایجاد خسارات احتمالی در سازه ایفا می نمایند.»

وی با در نظر گرفتن روند كند " ایمن سازی ساختمان ها" گفت: «مالکان متقاضی نوسازی هستند تا ایمن سازی، پرونده ساختمان های قدیمی تهران ناقص است، اطلاعات مناسبی از بیش از ۲۳۰ برج در پایتخت در اختيار نیست، ساخت ۲۶۷ برج در تهران از سال ۹۰ تا ۹۵ در تهران و تعداد قابل توجهی برج در کوچه های کمتر از ۱۲ متر ساخته شده است، بر این اساس سه برج در تهران در گذر زیر ۶ متر و ۲۷۵ برج در گذر بین ۶ تا ۱۲ متر ساخته شده اند.»

لطیفی در رابطه با اولویت به فرایند مقاوم سازی بناها افزود: «این اولیت به ترتیب شامل: شناسایی بافت های شهری از نظر ایستایی و مقاومت، اولویت بخشی به بافت های فرسوده در فرایند نوسازی شهری، ایجاد شناسنامه مقاومت بنا برای املاک شهری، ایجاد بانک اطلاعات اجتماعی (جمعیتی) و اقتصادی محله شهری، ضرورت شناسایی مکانهای جانشین در مواقع بحران (پارکها و زمین های خالی شهری)، امکان سنجی تخلیه و جابجایی جمعت اماكن غير امن و آسيب زا، ملاحظات لازم برای استانه های جمعیتی قابل پذیرش در شهرها است.»

وی در آخر گفت: «همچنین باید به ساماندهی صنایع و فعاليت‌ها توجه شود. ضرورت ساماندهی صنایع و فعالیت‌ها در شهرها ضروری است. مکان یابی علمی و بهینه در قالب نوع صنایع و جایگیری مناسب آنها در مناطق مختلف، ساماندهی بازارها به عنوان مراكز متراکم شهری و حتى المقدور جابجایی انبارها و درجه بندی فعالیت‌های مجاز در داخل و خارج شهرها با توجه به ضرایب ایمنی از جمله این موارد می‌باشد.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام