مشوق های مادی برای فرزندآوری کافی نیست/ باید به جوانان مهارت‌های زندگی و مسئولیت‌پذیری یاد داد

عطنا - یک جامعه‌شناس معتقد است: «مشوق‌هایی که در طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت گنجانده شده، مربوط به مدت‌ها قبل است و این طرح باید با واقعیت‌های اقتصادی جامعه تنظیم و اجرا شود.»
 
در چند سال گذشته نرخ ازدواج و فرزندآوری به طور چشمگیری کاهش یافته و این مشکل تبدیل به چالشی مهم و اساسی شده است. به همین دلیل مجلس شواری اسلامی طرحی با عنوان «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» تصویب کرد که هفته گذشته به تایید شورای نگهبان هم رسید. در این طرح به زوجین جوان (زوج زیر ۲۵ سال و زوجه زیر ۲۳ سال) وام ۲۰۰ میلیونی و به زوجین با سنین بالاتر وام ۱۴۰ میلیونی با ضمانت‌های آسان تعلق می‌گیرد. همچنین حق عائله‌مندی به مدت ۵ سال، هفت و نیم برابر خواهد شد. در این طرح تسهیلات دیگری همچون فروش بدون نوبت و بدون قرعه‌کشی خودروی ایرانی به قیمت کارخانه پس از تولد فرزند دوم به بعد به مادران، تسهیلات جدیدی برای وام‌ها و تسهیلات مسکن، مشوق‌های اقتصادی، تسهیلات شغلی، خدمات اجتماعی، تسهیلات آموزشی، برنامه‌های آموزشی عمومی، برنامه‌های آموزشی بهداشت و درمان و بهبود کیفیت زایمان طبیعی در نظر گرفته ‌شده است.
 
آیا طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت می‌تواند با این مشوق ها به اهداف خود نائل شود؟
 
در این باره دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس و رفتارشناس اجتماعی در گفتگو با رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا) با بیان اینکه سالمندی جمعیت یکی از مشکلات و چالش‌های اساسی برای دولت و مردم است، گفت: «تا 20 سال آینده با این روند حرکتی که به‌سوی سالمندی وجود دارد نیاز خواهیم داشت نیروی کار خود را از کشورهای دیگر وارد کنیم، در این باره باید راهکارهای اساسی انجام داد.»
 
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مواردی مانند مسکن، اشتغال، وسایل بهداشتی و غذایی نوزاد تا 2 سالگی بسیار سنگین بوده و از عهده والدین شاغل و کارمند خارج است، افزود: «در بسیاری از کشورها برای تشویق فرزندآوری و جوان سازی جمعیت، تا 2 سالگی کودک اقلام بهداشتی، درمانی و تغذیه او رایگان است و این کمک‌ها از سوی سازمان‌های حمایتی و رفاهی دولتی به والدین انجام می‌گیرد.»
 
باید به جوانان مهارت‌های زندگی و مسئولیت‌پذیری یاد داد
ابهری با تأکید بر اینکه برای تشویق فرزندآوری و جوان‌سازی جمعیت تنها مشوق‌های مادی کافی نیست، عنوان کرد: «برخی از خانواده‌ها که دارای وضعیت مالی مناسبی نیز هستند برای آوردن فرزند دوم یا بیشتر تأمل می‌کنند، علت این موضوع مسئولیت گریزی و ترس از دست دادن آزادی‌های تفریحی برای والدین جوان است.»
 
این جامعه‌شناس ادامه داد: «برای برطرف سازی این‌گونه چالش‌ها باید فرهنگ‌سازی و آموزش‌های لازم از سوی دولت و نهادهای رفاهی و حمایتی از قبیل سازمان بهزیستی و کمیته امداد صورت بگیرد.»
 
وی با اشاره به اینکه بدون آموزش‌های فرهنگی و مهارت‌های زندگی نمی‌توان به این‌گونه طرح‌ها امید چندانی داشت، گفت: «برقراری تفاهم، همسان گزینی، ساده‌سازی زندگی، ساده زیستی، مسئولیت‌پذیر ساختن جوانان و بالا بردن تاب‌آوری زوجین جوان برای ادامه زندگی از قدم‌های اساسی در فرزندآوری و جوان‌سازی جمعیت است.»
 
جوان‌سازی جمعیت و حمایت از خانواده باید بر اساس واقعیت‌های اقتصادی جامعه باشد
ابهری با بیان اینکه طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت باید با واقعیت‌های اقتصادی جامعه پیش‌بینی و اجرا شود، عنوان کرد: «مشوق‌هایی که در این طرح گنجانده شده، متعلق به مدت‌ها قبل است، به عنوان مثال مبلغ وامی که برای خرید مسکن تعیین شده نه‌تنها کافی نیست، بلکه برای رهن خانه نیز ممکن است کم باشد.»
 
این جامعه‌شناس اظهار کرد: «تخصیص خودرو بدون قرعه‌کشی به حل مشکل والدین کمک نمی‌کند چون عده‌ای از خانواده‌ها خودرو دارند؛ اجرای این حرکت بدون مطالعه فقط باعث افزایش ترافیک، آلودگی هوا و مشکلات شهری خواهد شد. مشوق‌ها و انگیزه‌هایی که ایجاد می‌شود باید به مسائل و چالش‌های مهم جامعه توجه کند.»
 
اجرا سازی این طرح بدون بررسی‌های اقتصادی و زیرساختی باعث تورم می‌شود
وی با بیان اینکه اگر این‌گونه طرح‌ها بدون بررسی‌های اقتصادی و زیرساختی اجرا شود باعث به وجود آمدن تورم خواهد شد، تصریح کرد: «تورمی که توسط این طرح‌ها ایجاد می‌شود، نه‌تنها بر دوش جوانان است بلکه کل جامعه را در بر می‌گیرد.»
 
ابهری با اشاره به اینکه اگر طرح‌های فرزندآوری و ازدواج با بررسی دقیق و به درستی اجرا شود، کمک بزرگی به جوان‌سازی جمعیت خواهد کرد، تصریح کرد: «باید این‌گونه طرح‌ها با مطالعات دقیق و آینده‌نگری تنظیم و تدوین شود وگرنه باعث بروز مشکلاتی برای اکثریت جامعه می‌شود و باری از دوش جوانان برداشته نخواهد شد.»
 
در طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به اشتغال‌زایی توجه کافی نشده است
وی با اشاره به اینکه این طرح باید در چند استان کشور به صورت آزمون‌وخطا اجرا و سپس با بررسی نتایج آن به سراسر کشور تعمیم داده شود، گفت: «با توجه به روند جمعیتی کشور اگر این طرح‌ با توجه به واقعیت‌های جامعه بررسی کامل شود، سپس اجرای استانی و در نهایت در سطح کشوری به صورت دقیق و درست اجرا شود، آینده خوبی برای جامعه در موضوع جوان‌سازی رقم خواهد خورد.»
 
این جامعه‌شناس در پایان خاطرنشان کرد: «در این طرح به اشتغال‌زایی توجه کافی نشده و این مسئله یکی از حفره‌های موجود اجرایی در این طرح است. توجه به اشتغال‌زایی و کارآفرینی و همچنین از نظر رفتاری، بالا بردن مسئولیت‌پذیری و آموزش مهارت‌های فرزندآوری برای جوانان می‌تواند این طرح‌ را موفق کند.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام