چالش‌های آموزش حضوری برای دانش‌آموزان

عطنا - یک استاد دانشگاه معتقد است: «پس از بازگشایی مدارس، اضطرابِ ابتلا به بیماری کرونا و انتقال آن به والدین و معلمان و مواردی نظیر دشواری تغییر عادت‌ها، برای دانش‌آموزان چالش‌هایی جدی را به همراه خواهد داشت.»
 
پس از حدود یک سال و هشت ماه آموزش مجازی، امسال همه چشم بر روند سرعت واکسیناسیون و فروکش کردن تندبادهای کرونایی داشتند؛ بلکه تغییری در روند آموزش ایجاد شود. انتظارها برای بازگشایی مدارس تقریبا به سر آمد و از آبان و به صورت تدریجی آموزش حضوری احیا خواهد شد. البته در برخی مناطق از همین ابتدای مهر مدارس بازگشایی شدند. با این وجود ممکن است چالش‌های احتمالی برای دانش‌آموزانی که مدتی طولانی از حضور در مدارس فاصله گرفته بودند مورد غفلت قرار بگیرد. در این راستا، عطنا گفتگویی با دکتر زهرا رحیمی، استادیار گروه آموزش و پرورش دانشگاه علامه طباطبائی داشته است.
 
رحیمی معتقد است باید پذیرفت که برای تعداد زیادی از دانش‌آموزان، بازگشت به مدارس و دیدار دوباره معلمان و دوستان تجربه هیجان‌انگیز و لذت‌بخشی است؛ اما برای برخی از کودکان، علی‌الخصوص دانش‌آموزان دوره اول ابتدایی، که تجربه عمیقی از آموزش حضوری ندارند اضطراب جدایی از والدین و معلم هراسی، مسئله‌ای جدی است.
 
او در تبیین گفته‌هایش افزود: «پیش از کرونا، نوازش و در آغوش کشیدن کودکان توسط معلمان می‌توانست از تنش‌های درونی کودکان بکاهد؛ اما کاربرد این ابزار در دوران حاضر محل تردید است. علاوه بر این اغلب والدین و کادر آموزشی نگران رعایت صددرصدی پروتکل‌های بهداشتی و سلامت کودکان هستند و این فضای کنترلی ناگزیر که آمیخته با این دست نگرانی‌ها نیز است، از احساس امنیت کودکان خواهد کاست.»
 
وی ادامه داد: «اضطرابِ ابتلا به بیماری کرونا و انتقال آن به والدین و معلمان و مواردی نظیر دشواری تغییر عادت‌ها، برای دانش‌آموزان چالش‌هایی جدی را به همراه خواهد داشت.»
 
تزلزل تعامل با همسالان در آموزش مجازی
رحیمی با اشاره به اینکه سلامت جسمی و روانی معلمانِ این دوره با توجه به لزوم برقراری ارتباط نزدیک با کودکان در معرض آسیب جدی است، گفت: «واکسینه کردن کامل و مطمئن معلمان و کادر اجرایی مدارس، ضرورتی انکارناپذیر است؛ اما به‌ هر حال قرار گرفتن دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی غنی‌تر از منازل، تعامل با همسالان و جامعه‌پذیری، تحرک جسمی، مدیریت زمان و حتی اصلاح و بهبود الگوی خواب، در آموزش مجازی کمابیش دستخوش تزلزل شده‌اند و در پرتو آموزش حضوری، شانس بیشتری برای اصلاح پیدا می‌کنند.»
 
این استاد دانشگاه معتقد است: «آموزش صحیح و آگاهی‌بخشی مستمر به دانش‌آموزان، می‌تواند عادات صحیح را در دانش‌آموزان تقویت کند؛ اما این امر نباید در سایه ایجاد ترس و اضطراب باشد. این مهم باید در محیطی توأم با حفظ آرامش خاطر و ترجیحاً نه در قالب هشدارهای مکرر، بلکه در قالب بازی، اشعار کودکانه، نمایش و ... اتفاق بیفتد.»
 
در آموزش حضوری گام به گام پیش برویم
زهرا رحیمی، گریزی به اهمیت گفتگو با کودکان و صحبت در مورد نگرانی‌هایشان زد و افزود: «این کار به آن‌ها کمک می‌کند که احساساسات منفی خود را با به زبان آوردن و دریافت بازخورد مناسب از سوی والدین و اولیای مدرسه تخلیه کنند. یادآوری ابعاد مثبت بازگشایی مجدد مدارس، نظیر دیدار همکلاسی‌ها، تسهیل یادگیری عمیق‌تر و تجربه دوباره محیط فیزیکی متفاوت می‌تواند شوق کودکان را به پذیرش آموزش حضوری افزایش دهد. به هر حال پایش وضعیت روانی دانش‌آموزان و دقت نظر والدین و کادر آموزشی و اجرایی مدارس در این خصوص امری شایسته و بایسته است.»

این مطلب را هم بخوانید

♦ الزامات بازگشایی مدارس و آموزش حضوری

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبائی افزود: «در چنین شرایطی، تقویت جو نشاط در مدارس اهمیتی ویژه می‌یابد. تجربه جهانی حاکی از آن است که بازگشایی مدارس بهتر است به شکل تدریجی و مرحله به مرحله اتفاق بیفتد تا با پایش وضعیت سلامتی افراد و جامعه، هم از امکان رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی توسط دانش‌آموزان اطمینان حاصل شود و هم کودکان بتوانند به مرور خود را با شرایط جدید آموزش سازگار کنند.»

در عصر پساکرونا، تلفیق و ترکیبی از آموزش مجازی و حضوری تداوم خواهد یافت
وی با اشاره به اینکه افزایش تدریجی ساعت‌های آموزشی، شروع آموزش به شکل منعطف و در محیط‌های غیر رسمی نظیر فضای باز و حرکت با شیب آهسته به سمت آموزش رسمی می‌تواند در روند سازگاری کودکان مؤثر باشد، گفت: «این نکته نیز شایان توجه است که تجربه قابلیت‌های مثبت آموزش مجازی توسط جامعه آموزشی و استفاده مؤثر از تکنولوژی در آموزش، به احتمال زیاد سد راه بازگشت کامل آموزش به شیوه پیش از کرونا خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود در عصر پساکرونا، تلفیق و ترکیبی از آموزش مجازی و حضوری تداوم یابد.»
 
رحیمی با بیان اینکه در دنیا مطالعات بسیاری در خصوص ایجاد مشکلات روانی، اضطراب و استرس دانش‌آموزانی که ماه‌ها تجربه محدودیت اجتماعی داشتند انجام شده است، در خصوص راهکارهایی برای به حداقل رساندن این‌گونه اضطراب‌ها گفت: «به هرحال باید اذعان داشت که در سراسر دنیا کودکان قشری آسیب‌پذیرند و در نقاط بحرانی و دوره‌های گذار بیش از سایر اقشار جامعه دچار لطمات روانی می‌شوند. ضمن آنکه به جهت وجود تفاوت‌های فردی، الگوهای رفتاری همه دانش‌آموزان یکسان نیست. برخی از کودکان در آموزش مجازی دچار آسیب شده‌اند و برخی دیگر در بازگشت به آموزش حضوری در معرض آسیب خواهند بود. مهم این است که متولیان تربیت در مواجهه‌ با انواع آسیب‌های روانی از پیش اندیشیده باشند و برای گذر از ناملایمات، تدابیری مدبرانه اتخاذ کنند.»
 
احتمال عدم موفقیت در رعایت پروتکل‌های بهداشتی
هر قدر سن دانش‌آموزان کمتر باشد، ریسک عدم موفقیت کادر آموزشی در کنترل رعایت پروتکل‌ها بیشتر می‌شود. این‌ها را رحیمی گفت و افزود: «حتی اگر در زمان آموزش کلاسی، حداکثر کنترل توسط معلمان اعمال شود، خارج از ساعت‌های آموزشی و زمانی که فرصت دلپذیر بازی و تعامل با همسالان برای کودکان مهیاست، به مراتب بر دشواری‌های فرایند کنترل افزوده خواهد شد. حتی در پایه‌های بالاتر تحصیلی هم نمی‌توان از ریسک سرایت ویروس طی تعاملات دانش‌آموزان با یکدیگر چشم پوشید.»
 
وی در پایان گفت: «سیستم تهویه مناسب در کلاس‌های درس، تشکیل کلاس‌های کوچکتر، رعایت فاصله اجتماعی، آزمایش مکرر کودکان و کارکنان مدارس، افزایش نیروی انسانی در عرصه آموزش، پایش سلامت جسمی، مشاوره روانی و امور اجرایی، ارتباط مستمر با اولیا، تجهیز مدارس به اقلام بهداشتی نظیر الکل و مواد ضد عفونی کننده، ماسک و ... ضرورت‌های بایسته و غیر قابل اغماضی است که به سادگی و در مدارس تمام نقاط کشور دست‌یافتنی نیست.»

عطنا را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:

اینستاگرام                                              تلگرام