صدا و سیما به دنبال تضعیف سینما است/ سینمای ایران در آینده دچار بحران خواهد شد

عطنا - یک منتقد و کارشناس سینما معتقد است: «در ایران سینما رفتن در سبد تفریحی و فرهنگی مردم قرار ندارد و به دلیل شیوع ویروس کرونا شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که درصدد از دست دادن سینمای ایران هستیم.»
 
اگر اين سؤال كه آخرین بار چه زماني به سینما رفته‌ايد را از اطرافیان خود بپرسید، به ‌احتمال ‌زیاد به یاد نخواهند آورد. سالن‌های سینما اين روزها بدون تماشاگر روزگار می گذرانند و خیلی‌ها امید چندانی به بهبود اوضاع ندارند. سینما از اسفند 1398 از سبد تفریح مردم حذف شد و صنعت سینمای ایران در سال ۹۹ بیشترین لطمه را دید. فاصله مخاطبان با سینما روزبه‌روز بیشتر می‌شود و در حال حاضر تخریب و تغییر کاربری سالن‌های سینما هم سرعت گرفته است؛ چنانکه اخیرا سینما قدس مشهد برای همیشه تخریب شد که واکنش بسیاری از هنرمندان را هم به دنبال داشت. آیا ویروس کرونا فرصت دوباره‌ای را به سینما و مخاطبانش برای تفریح، لذت و خاطره سازی می‌دهد؟
 
در این باره محمود گبرلو منتقد و کارشناس سینما در گفتگو با رسانه تحلیلی دانشگاه علامه طباطبائی (عطنا)، با بیان اینکه ویروس کرونا جدا از اتفاقات تلخی که برای مردم جهان داشت، آغازگر پدیده‌های جدیدی در دنیای امروز بود، گفت: «شیوع ویروس کرونا باعث شد که مردم دیگر دست جمعی به سینما نروند و مجبور به استفاده از شبکه‌های تلویزیونی، ماهواره‌ای و خانگی شوند و این تبدیل به عادت شده است.»
 
وی با اشاره به اینکه دیگر از لحاظ اقتصادی هم برای بیشتر خانواده‌ها سینما رفتن به‌صرفه نیست، افزود: «اینکه چرا مردم کمتر به سینما می‌روند باید توسط کارشناسان بررسی و آسیب‌شناسی شود.»
 
گبرلو با تأکید بر اینکه شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که درصدد از دست دادن سینمای ایران هستیم، تصریح کرد: «طبیعتاً تماشاگر منتظر نمی‌ماند تا سینمایی جدید اختراع کنیم، بنابراین نیاز خود را از طرق مختلف دیگر باید رفع کند که حتی ممکن است این روش‌ها پسندیده نباشد.»
 
فیلم‌ها فاقد محتواي جذاب هستند
این کارشناس و منتقد سینما افزود: «یکی از دلایل مهمی که باعث کاهش آمار جذب مخاطب در سينما شده، اين است که فیلم‌ها فاقد محتواي جذاب هستند.»
 
وی با بیان اینکه آنانی که متولی سینما، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریز در ایران هستند حتماً باید تغییر نگرشی در برنامه‌ها، سیاست‌ها و مسیر تولید در سینمای ایران ایجاد کنند، عنوان کرد: «متأسفانه گردش اقتصادی سینما نابسامان است و هزینه‌ها افزایش پیداکرده. فروش فیلم‌ها به سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگانی که به سینما نگاه سودآوری دارند کمک نمی‌کند؛ همین امر باعث شده تولیدات خوب سینمایی کاهش پیدا کند.»
 
سینمای ایران به‌شدت در آینده دچار بحران خواهد شد
گبرلو با اشاره به اینکه باید از سال‌ها پیش این تحول را در سینما ایجاد می‌کردیم، افزود: «پیش‌بینی‌های لازم انجام ‌نشده و سیاست‌گذاری‌ها کهنه بوده و ناگهان سینما با یک موجی از اتفاقات در ایام کرونا مواجه شده‌ است؛ البته که حتی اگر کرونا هم نبود سینما به ‌نوعی دچار ورشکستگی می‌شد.»
 
این منتقد سینما با بیان اینکه وقتی یک حادثه‌ای برای جامعه پیش می‌آید مسئولان باید به مدیریت بحران بپردازند، گفت: «در این مدت شاهد برنامه‌ی شاخصی از طرف مسئولین سینمایی نبودیم؛ البته کمی سعی کردند به اقتصاد سینمای ایران کمک کنند اما این کمک بسیار اندک بود و در مقابل خسارت‌های زیادی که به وجود آمد قابل جبران نبود.»
 
وی با اشاره به اینکه بی‌تدبیری مسئولین سینمایی باعث شده که تهیه‌کنندگان، سرمایه‌داران و حتی سینماداران به فکر چاره جدیدی برای جبران خسارت‌های وارده باشند، تصریح کرد: «اگر دولت می‌توانست برنامه‌ریزی درست و حمایت‌های لازم را انجام دهد تا جلوی ورشکستگی اقتصاد سینما را بگیرد، می‌توانستیم امیدوار باشیم که مردم بعد از پایان کرونا سینما را در سبد تفریحی و فرهنگی خودشان قرار دهند؛ اما پیش‌بینی‌ها نشان‌دهنده این است که سینمای ایران به ‌شدت در آینده دچار بحران خواهد شد.»
 
گبرلو با بیان اینکه روال تولید و فیلم‌نامه‌نویسی در ایران باید تغییر کند، افزود: «فیلم‌نامه‌ها باید متناسب با نیاز مردم و جامعه باشند تا تماشاگر راغب شود و مشتاقانه به سالن سینما بیاید.»
 
آمار پایین سینما رفتن همیشه معضل بوده
این کارشناس و منتقد سینما با اشاره به اینکه تعداد اندکی از مردم به سینما می‌روند و این مشکل ارتباطی زیادی با کرونا ندارد، عنوان کرد: «قبل از ورود این ویروس هم استقبال از سينما در ایران کم بود و معضل جدی به شمار می‌آمد.»
 
وی ادامه داد: «فیلم‌سازها و علاقه‌مندان به سینما مسیر تولیدهای خود را ادامه می‌دهند اما جای خالی یک ستاد برای تحلیل جدی و تخصصی در این روند بسیار حس می‌شود.»
 
گبرلو با بیان اینکه وجود این ستاد می‌تواند تغییر و تحول اساسی در روند تولید فیلم ایجاد کند، گفت: «باید مبنا را بر این بگذارند که یک اثر باید از لحاظ حرفه‌ای درست و خوب باشد و بتواند تماشاگر متناسبی را جذب خودش کند.»
 
این کارشناس و منتقد سینما با تأکید بر اینکه باید فرهنگ سینما رفتن و نگاه مثبت به سینما را تقویت کنیم، تصریح کرد: «اگر معتقد هستیم که سینما می‌تواند یک رسانه تأثیرگذار برای نسل آینده باشد و می‌تواند حرف‌های بسیار مفید و فرهنگی را به جامعه منتقل کند، باید جنبه‌های حمایتی از سینما بیشتر شود.»
 
صدا و سیما به دنبال تضعیف سینما است
وی با بیان اینکه در حال حاضر جنبه‌های نقادی غیرمنصفانه در سینما خیلی زیاد است، افزود: «در صداوسیما بیشتر برنامه‌های مرتبط با سینما در جهت تضعیف سینما است؛ یعنی منتقدها و تحلیلگران نقاط ضعف را خیلی برجسته می‌کنند اما به نقاط قوت توجه کافی را ندارند.»
 
گبرلو با اشاره به اینکه افراط‌ و تفریط در محکوم کردن یک جریان فکری و فرهنگی بدون تدبیر و تعقل به جریان فرهنگی جامعه ضربه میزند، گفت: «آقای اصغر فرهادی در مقطعی جهانی شد و فیلم‌های خوبی ساخت اما به یک‌دفعه یک موجی در جامعه ایجاد شد که فیلم‌های این کارگردان و اندیشه‌اش بد، غلط و وابسته به خارج است.»
 
وی افزود: «همین موضوع باعث شد که اصغر فرهادی و فیلم‌های وی در تلویزیون ایران تحریم شود و در آن زمان کسی جرئت نمی‌کرد در تلويزيون با اصغر فرهادی صحبت کند.»
 
گبرلو ادامه داد: «بعد از گذشت آن زمان‌ها به این نتیجه رسیدیم اصغر فرهادی یک فیلم‌ساز آبرومندی است که در جهان دارد می‌درخشد، البته به‌طور طبیعی ضعف و نقدی‌هایی وجود دارد اما در مجموع یک نقطه قوت برای سینمای ایران محسوب می‌شود.»
 
باید برای وضع موجود چاره‌ای اندیشید
این کارشناس و منتقد سینما با بیان اینکه در جامعه غربی سینما بر پایه اصول است، گفت: «در جامعه غربی معمولاً فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان و تهیه‌کننده زمانی کاری را شروع می‌کنند که از پخش فیلم پیش‌بینی‌های دقیقی کرده باشند تا بتوانند بازگشت سرمایه داشته باشند؛ البته تولیدات متفاوت دیگری هم وجود دارد.»
 
گبرلو با اشاره به اینکه در خارج از ایران تماشاگر اگر بخواهد فیلمی را ببیند باید مراحل قانونی را طی کند، افزود: «در خارج نمی‌توان فیلم روی پرده را به‌ راحتی و با قیمت کم در اینترنت و سی دی پیدا کرد و فرد مجبور می‌شود به سینما برود یا هزینه خیلی زیادی بپردازد اما در ایران با پایین‌ترین قیمت، جدیدترین فیلم‌های روز دنیا را می‌شود دید.»
 
وی ادامه داد: «در حال حاضر شرایط به‌گونه‌ای است که سینمادار، پخش‌کننده، تهیه‌کننده و سیاست‌گذار باید باهم متحد باشند تا شاید بشود چاره‌ای اندیشید.»