کودکان و کرونا؛ چهار چالش و دو چاره

نشست «دانش آموزان، مدرسه و کرونا» به صورت آنلاین برگزار شد. در این نشست وحید شالچی، دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی به سخرانی پرداخت. او در این نشست به مسائل و مشکلات کودکان در ایام کرونا، وضعیت تحصیلی دانش آموزان و راه حل هایی برای کاهش استرس آنها اشاره کرد.

به گزارش عطنا و به نقل از ایرنا، شالچی در خصوص وضعیت تحصیلی کودکان در دوران کرونا گفت: به نظر من مدرسه نرفتن کودکان در دوران کرونا را باید در یک کانتکست کلان‌تر نگریست و باید دید ترک مدرسه چه عواقبی برای آنها دارد. اگر در ایام کرونا کلاس‌ها به شکل حضوری برگزار شود، مطمئناً بسیاری از ما به دلیل خطراتی که دارد، علاقه‌مند به این موضوع نیستیم. اما نکته اینجا است که متوقف کردن فرایند آموزش نیز مشکلات بسیاری به دنبال دارد. مدرسه تنها کلاس و درس نیست بلکه محیطی است که کودکان در آن با یکدیگر تعامل برقرار می‌کنند و اجتماع‌پذیری هم رخ می دهد.

این استاد دانشگاه افزود: ما باید متوجه باشیم که در ایام کرونا رندگی کودکان ما با مشکلات بسیاری مواجه شده است. از این نظر که نه تنها مدارس برای مدتی تعطیل شدند بلکه از این روی که کودکان ما همواره ترس از دست دادن اطرافیان خود را نیز دارند. بنابراین اهمیت این موضوع در این است که به این نکته بپردازیم که کرونا چطور زندگی کودکان را تحت تاثیر قرار داده است. در سال ۲۰۲۰ آمارهای سازمان ملل نشان می دهد که حدود ۴۲ تا ۴۶ درصد به فقرا و کودکان فقیر افزوده شده است. لذا هر چند ما با چالش‌هایی در حوزه کودکان مواجه هستیم اما در مورد کودکان آسیب پذیر با چالش‌های بیشتری رو به روییم و وظیفه ما است که به این مسائل توجه کنیم و به دنبال راه حل برای آنها باشیم.

چالش‌هایی که کودکان در دوران کرونا با آن مواجهند

شالچی در خصوص چالش‌هایی که کودکان در دوران کرونا با آن مواجهند، گفت: این چالش‌ها در چهار دسته قرار می گیرند. ۱- فقیر شدن روز افزون کودکان به این معنا که بسیاری از والدین بر اثر کرونا جان خود را از دست دادند و بسیاری بیکار شدند و نتیجه این امر کودکان را تحت تاثیر قرار داد. دسته دوم از چالش ها به مدرسه و متوقف شدن آموزش برای مدتی برمی گردد. دسته سوم تهدید بقا و سلامت آنها است. درست است که کودکان کمتر دچار این بیماری می شوند اما این به معنای تحت تاثیر قرار نگرفتن زندگی کودکان نیست. مخاطرات بسیاری در این زمینه سلامت ذهنی کودکان را تهدید می کند.

او ادامه داد: دسته چهارم ایمنی کودکان است. به این معنا که ایمنی کودکان در معرض ریسک های بیشتری قرار خواهد گرفت. کودکان در محیط خانواده بنا به دلایل مختلف نظیر بیکاری والدین و مشکلات اقتصادی در ایام کرونا شاهد خشونت و یا قربانی خشونت ها قرار می‌گیرند و سلامت روح و روان خود را از دست می دهند.

چطور می‌توان به آموزش کودکان در ایام کرونا کمک کرد؟

شالچی در این خصوص که چگونه می‌توان به آموزش کودکان در ایام کرونا کمک کرد، بیان داشت: این امر در دو سطح فردی و خانوادگی و اجتماعی صورت می گیرد. در سطح فردی می‌توان کودکان خود را در ساعاتی از شبانه روز که تردد کم است بیرون از محیط خانه برد و از طرفی تلاش کرد تا آموزش آنها با تعطیلی مدارس متوقف نشود و آنچه از طریق مدرسه تحقق نمی یابد را خود فراهم کرد. همچنین می توانیم کمک کنیم روتین های زندگی انجام شوند. برای مثال اگر قرار است کودکان از صبح تا شب در خانه باشند باید با نظمی همراه باشد. چه زمانی مطالعه کند؟ چه زمانی اوقات فراغت داشته باشد؟

وی افزود: همچنین باید تلاش کرد تا نقش گروه دوستان و همالان را نیز برای او ایفا کرد. برای کودکان در این زمان باید بیش از پیش وقت گذاشت و نه تنها آموزش آنها را از طریق فضا مجازی برقرار کرد بلکه باید سعی کرد تا ارتباط کودکان و به عبارتی دانش آموزان با یکدیگر نیز قطع نشود. برای مثال آنها می‌توانند تصاویر نقاشی‌های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و یا با یکدیگر صحبت کنند. از طرفی می‌توانیم دستیابی کودکان را به هنر فراهم کنیم. چه بسا کودکان در بسیاری از موارد احساسات خود را از طریق هنر و نقاشی ابراز می کنند. در ایام کرونا می توان آموزش هنر را از طریق فضای مجازی فراهم کرد. بطور کلی روتین‌های منظم و  قاعده مند و نیز پیگیری آنها در دوران کرونا بسیار مهم هستند.

شالچی تصریح کرد: در سطح اجتماعی می توان سطح آموزش‌های عمومی را ارتقا داد. می‌توان دریایی از محصولات آموزشی را از طریق فضای مجازی یا شبکه‌های اجتماعی و در قالب کلیپ‌ها، پادکست‌ها و پلتفرم‌ها در اختیار کودکان قرار داد. نه تنها در زمینه دروس تخصصی بلکه حتی می‌توان در  رابطه با هنر، موسیقی و... نیز از این روش استفاده کرد. هنر و ادبیات نقش بسیار مهمی در کاهش استرس‌ها دارند، لذا می‌توان از طریق ارائه داستان‌هایی در قالب پلتفرم‌ها از میزان استرس و اضطراب آنها کاست. در این میان دانشجویان بهترین افراد در ارائه این خدمات اجتماعی هستند. به نظر من خلاقیت جامعه دانشجویی و احساس مسئولیت این قشر کم نظیر است و در نتیجه بسیار می‌توانند کمک کننده باشند. این قشر کمتر نگاه طبقاتی دارد و کارهای مختلف و متنوعی هم می‌تواند انجام دهد.

وی بیان کرد: همچنین همانطور که می‌دانیم با مجازی شدن آموزش‌ها بسیاری از دانش آموزان از امکانات لازم مانند موبایل و یا اینترنت برخوردار نیستند، لذا سازمان‌های مردم نهاد با فراهم کردن کمک‌های مالی و امکانات آموزشی لازم برای این دسته از کودکان می‌توانند بسیار موثر باشد. در سطح محلی نیز می توان NGO هایی داشت که عهده‌دار رسیدگی به کودکان و حتی والدین آنها در سطح محله باشند.