احمد نقیب زاده*
ترامپ متوجه این نکته شده که به دلایل مختلف و به خصوص پس از اتفاقاتی که پیرامون قتل جورج فلوید در آمریکا رخ داد، با کاهش محبوبیت مواجه شده و به همین دلیل به ایران و توافق با جمهوری اسلامی ایران بهعنوان یک فتحالفتوح نگاه میکند. این در حالی است که ما تغییراتی در رویکرد کشور در عرصه بینالمللی مشاهده نمیکنیم.
ما همواره بیش از آنکه بهدنبال فرصت باشیم فرصتسوزی کردهایم. بنده معتقدم اگر ارادهای برای تغییر در روابط وجود داشته باشد شرایط کنونی فرصت مناسبی است. البته نباید این نکته را فراموش کرد که آزاد کردن زندانی آمریکایی پاسخ مثبتی به آمریکا بود. به همین دلیل بهنظر میرسد ابتکار عمل خاصی برای استفاده از فرصت ایجاد شده مشاهده نخواهد شد و نباید هم چنین انتظاری داشت.
اینکه ترامپ از ایران تشکر کرده نشان میدهد ظاهراً میتوان اقدامات موثری در زمینه ترمیم روابط انجام شود، البته آمریکا باید درک کند که باید به ایران بیش از اینها احترام بگذارد.
ایران پاسخ برخی اقدامات را به بازگشت آمریکا به برجام منوط کرده است. آمریکا مدعی است که دوباره نمیتواند به برجام بازگردد و حتی تحریمهای ایران را بردارد. بدون شک آمریکا درخواستهای غیرمنطقی از ایران طلب میکند که ایران نمیتواند مطابق میل آنها اقدامات موثری انجام دهد.
بایدن عنوان کرده که اگر به ریاست جمهوری آمریکا برسد به برجام بازخواهد گشت. با این وجود وی در انتخابات آینده پیروز نخواهد شد و به احتمال ۹۰ درصد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا پیروز خواهد شد.
وی (ترامپ) نیز بهدلیل اینکه یک بار از برجام خارج شده نمیتواند به راحتی تصمیم گذشته خود را نقض کند و دوباره به برجام بازگردد. تنها در صورتی ترامپ در انتخابات آینده آمریکا به پیروزی دست نخواهد یافت که اتفاقات جدید و مهمی در جامعه آمریکا رخ بدهد که ترامپ را از صحنه خارج کند.
برخی به شکست ترامپ در انتخابات خوشبین هستند و ترامپ نیز به خوبی به این نکته آگاهی دارد. به همین دلیل نیز در موضعگیری اخیر خود به این نکته اشاره کرده است. با این وجود برخی به این مسئله بهعنوان یک فرصت نگاه میکنند. تجربه تاریخی نیز نشان داده ما کمتر از فرصتها استفاده می کنیم.
در سیاست خارجی دو مسئله اختفا و سرعت دارای اهمیت است. به هر حال تا قبل از کرونا وضعیت اقتصادی مردم حال خوبی نداشت و بهنظر میرسد پس از بحران کرونا نابسامانتر شود. در نتیجه شمار تهیدستان افزایش پیدا میکند و این مسائل باید مدنظر تصمیمگیران قرار گیرد.
*استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران