کرونا مجاز را بر فیزیک ترجیح داد/ افزایش میل به گفت‌وگو، نتیجۀ شیوع کرونا است

اولین نشست از سلسله نشست های مجازی گفت و گوهای آزاد علامه با حضور دکتر هادی خانیکی (رئیس کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو و رئیس خوشه مشورتی ارتباطات و رسانه در دانشگاه های کشور) با موضوع «روایت «ویروس» و «وب»؛ تصویری از ظرفیت ها و مسائل رسانه ای کرونا در ایران» به همت معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

به گزارش عطنا، خانیکی در این نشست مجازی گفت: با توجه به موضوع بحث که در شرایط کرونا قرار داریم، دانشگاه و دانشگاهیان باید در قبال کرونا مسئولیت و نقش خود را ایفا کنند و از نظر بنده این بحث را با دو موضوع مطرح می کنم. اول از منظر کرسی ارتباطات و علم و فناوری که عهده دار تهیه متون آموزشی و پژوهشی است که در آن به دفتر تهران مرکز بهداشت جهانی کمک می کند و دوم خوشه مشورتی در حوزه ارتباطات که بنده مسئول آن هستم مربوط می شود. در کل پنج خوشه مشورتی از سوی ریاست جمهوری برای کرونا با وضعیت به وجود آمده تعریف شده که دو خوشه آن برای  دانشگاه علامه طباطبائی است.

وی در ادامه افزود: دانشگاه‌های برتر برای کمک به دولت در زمینه حل مشکلات و مسائل مالی، اقتصادی و اجتماعی اقدام به تشکیل خوشه‌های مشورتی کرده اند که پنج خوشه مشورتی تشکیل شده است. استادان دانشگاه، اعضای تشکیل‌دهندۀ این خوشه‌‌ها هستند و این خوشه‌ها بین ۶ تا ۲۰ نفر عضو دارد. استادان متخصص در کنار نمایندگان سازمان‌های دولتی همکاری می‌کنند. اقتصاد کلان توسط دانشگاه تهران، خوشه پولی و بانکی و ارتباطات و رسانه توسط دانشگاه علامه طباطبائی، خوشه سرمایه اجتماعی، توسط دانشگاه اصفهان و خوشه حقوق شهروندی، توسط دانشگاه شهید بهشتی تشکیل شده است. در حوزۀ مالی و بانکی دکتر بت شکن، مسئول آن هستند و این جای افتخار برای دانشگاه علامه طباطبائی است که از میان دانشگاه های کشور دو کرسی مهم به آن واگذار کرده اند.

او در بخش دیگری از سخنان خود در مورد تهدیدها و فرصت های کرونا گفت: روایت ویروس و وب یعنی اینکه این پدیده نیاز به روایت دارد و نیاز به فهم و توصیف عمومی دارد که کرونا چه بر سر ما آورده است. ولی یک چیز مشترک که کرونا داشت انجام کارهای خیر مشترک و نحوه دسترسی به وب و... بود. کرونا به ما یاد داد  که در این بحران باید به فکر افراد محروم بود. کرونا به ما عادت داد که به جای حضور فیزیکی باید حضوری مجازی داشته باشیم و مجاز را بر فیزیک غلبه داد، اما از سوی دیگر میل به گفت و گو را در کنار آن برای ما بیشتر کرد.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در این زمینه مهم این است که با عقلانیت در برابر همه این موانع به قانون و اخلاق تمکین کردیم و در واقع یک نوع مدنیت شکل گرفت. همه اینها شاید در قبال تهدیدها، به نوعی سرمایه اجتماعی به حساب آید و فرصت های بیشتری به ما داد و باید گفت تهدیدها را به فرصت تبدیل کردیم و این برای تقویت بنیان های جامعه خوب بود.

خانیکی تصریح کرد: همیشه نسبتی بین فناوری و فرهنگ وجود دارد و در دوران کرونایی ما مجبور شدیم با قرنطینه و فاصله اجتماعی این نسبت را بهبود دهیم. مسئله مهم ارتباطات یک نفر برای خارج کردن از تنهایی و تدارک دیدن یک نوع از روابط جمعی و شکل جدیدی از کنش ها و نهادهای مدنی از دیگر مواردی است که در این دوران به وجود آمد.

به گفته خانیکی، رشد سلبریتی در ضعف شکل نگرفتن نهادهای اجتماعی گسترش پیدا می کند و در این وضعیت کرونایی پدیده‌های مثبت و منفی وجود دارد؛ مثلاً میل به اخلاق، حقوق، مدنی تر شدن و این در جامعۀ در معرض خطر رشد یافت. رشد جامعۀ مدنی به سود دولت، مردم، جامعۀ دانشگاهی و... است.

او تصریح کرد: هرچه نهادهای مردمی شکل بگیرند و به جامعه کمک کنند ما نباید از آنها بترسیم و فاصله بگیریم. برشت می گوید: بدبخت، ملتی است که نیازمند قهرمان باشد و من می گویم بدبخت تر ملتی که قهرمان آن قهرمان واقعی نباشد.

مدیر گروه ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی در خصوص هجمه، توهین و خشونت در ارتباطات بیان کرد: هر میدانی که جمع های کمتری دارد، احتمال خشونت در آن بیشتر است و قسمت مهم آن به فضای سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی پنهان جامعه برمی گردد. به قول سعدی وقتی دلیل قوی نباشد، رگ های گردن بزرگ می شود و این ضعف است و از آسیب های فضای رسانه و مجازی است. از طرف دیگر در جامعه هرگاه نابرابری زیاد باشد، ناسزا در آن بیشتر است و باید بگویم که آزادی نسبت زیادی با نقد دارد، اما هرگز نسبتی با خشونت ندارد.

گفتنی است، سلسله نشست های گفت و گوهای آزاد علامه با شعار «مردمی سازی دانش»، «گفت و گوهای علمی درباره مسائل روز» و «فضایی برای پرسشگری» سه شنبه ها ساعت ۲۱ در صفحه نیمکت به آدرس (https://www.instagram.com/atu_nimkat) پخش خواهد شد.