نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل حاصل تجربۀ تاریخی این کشورهاست

به مناسبت یکصدمین سال تاسیس رشته روابط بین‌الملل، اولین همایش ملی وضعیت روابط بین‌الملل در ایران: الزامات و بایسته‌ها در تاریخ پنجم اسفند ماه 98 در دانشگاه علامه‌طباطبائی برگزار می‌شود. دبیرخانه این همایش در نظر دارد تا فرارسیدن زمان برگزاری در قالب مجموعه مصاحبه‌هایی با استادان این حوزه نظر آنها را درباره محورهای این همایش از جمله وضعیت آموزش روابط بین‌الملل در ایران، وضعیت پژوهش روابط بین‌الملل در ایران و اهداف غایی از ایجاد این رشته و نظریه پردازی بومی در قالب گفت‌وگو منتشر کند. از این رو در اولین گام در گفت‌وگو با دکتر حسین دهشیار استاد تمام رشته روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی اهمیت این همایش و محورهای آن مورد بررسی قرار گرفت.

همایش ملی روابط‌ بین‌الملل گامی رو به پیشرفت است

دکتر حسین دهشیار در ابتدا با پرداختن به دلایل و اهمیت برگزاری همایش رشته روابط بین‌الملل‌ گفت:‌ به نظرم حرکت رو به جلویی است که اگر منجر به بهبود شرایط کنونی شود مفید خواهد بود. این همایش هم نشان دهنده جایگاه فعلی ما و هم بیانگر بهترین جایگاه برای ما در رشته روابط بین‌الملل است و حرکتی به جلو محسوب می‌شود.

وی با پرداختن به تاثیرات این همایش ملی بر آموزش و پژوهش در ایران اظهار کرد: پیامد این همایش‌ها در کشور ما تاثیرات شگرفی بر تغییر وضعیت موجود ندارد اما برای شروع و تداوم آن در ادامه بسیار مهم است. علت تاثیرگذاری حداقلی همایش­ ها محدودیت های فرهنگی، شخصیتی و ساختاری است.

او ادامه داد: این محدودیت ها باعث کاهش دستاوردهای علمی در جامعه می‌شود. در نهایت خروجی همایش ­ها با خواسته‌های مطلوب فاصله زیادی دارد اما امیدوارم این همایش روال همایش های قبلی را از بین ببرد. علت امیدواری من حضور افراد خواهان تغییر در  وضعیت رشته روابط بین الملل در کمیته علمی همایش است و بنا بر همین مسئله نسبت به رسیدن به اهداف همایش و دستاوردهای قابل اتکا امیدوارم.

تمایز نظریات رشته روابط بین‌الملل به شرقی و غربی صحیح نیست

استاد تمام رشته روابط بین الملل درباره تفاوت نگاه ایرانی و شرقی با نگاه غربی در رشته روابط بین الملل گفت: مهم نظریات است و شرقی و غربی اهمیتی ندارد. مهم آن است که افراد و بازیگران اصول و قواعد را بدانند. رعایت این نکته باعث از بین رفتن تمایز غربی شرقی است.

او تاکید کرد: مشکل نظریه پردازان شرقی نداشتن اعتماد به نفس است. مشکل دیگر در تقابل قرار دادن شرق و غرب است هر دو طرف باید از دستاوردهای یکدیگر بهره‌مند شوند نه این که مقابل یکدیگر قرار گیرند.

دهشیار افزود: ضعف امروز نظریات شرقی به خاطر عدم آگاهی شرق یا باهوش بودن غرب نیست بلکه به خاطر شرایط متفاوت و تجارب مختلف کشورها بوده است. بعضی از کشورها مثل چین و هند متوجه این مشکل شده­اند و گام‌های مهمی مثل ترجمه اندیشمندان غربی و تطبیق آن با شرایط بومی خود را اجرایی کرده اند.

هدف محصلان رشته روابط بین‌الملل در آمریکا اقناع خود و بهره‌مندی جامعه است

دهشیار درباره تفاوت بین آموزش و پژوهش در ایران و آمریکا گفت: اعتقاد اندیشمندان و محصلین رشته روابط بین‌الملل در آمریکا اقناع خود و بهره مندی جامعه است. برای اندیشمندان آمریکایی اقناع مادی و اقناع معنوی در کنار یکدیگر مهم است.

او ادامه داد: هر دو مورد گام به گام و پیوسته پیش خواهد رفت. مشکل کشورهای مشابه ما عدم اعتقاد به بعد معنوی و اقناع خود فرد برای اهداف مادی است. نتیجه این موضوع توجه کمتر به توسعه اجتماعی است و فرد تنها به منافع مادی و فرد خود می اندیشد.

وی تصریح کرد: در امتداد این روند ما هیچگاه نمی توانیم به نوآوری و پیشگامی در رشته روابط بین الملل برسیم. از سویی دیگر پژوهش‌ها در رشته روابط بین‌الملل در راستای کمک به سیستم سیاسی ایران نیست و کمکی به کشور انجام نمی شود تا در عرصه روابط بین الملل بهبودی انجام شود.

او افزود: بعضی از پژوهشگران ایرانی حرف غربی‌ها را تکرار می ­کنند و در نتیجه پیشرفت در زمینه روابط بین الملل وجود ندارد.

دهشیار درباره تفاوت سیاست خارجی ما با آموزه های دانشگاهی در این رشته گفت: علت نگاه حزبی و کوتاه مدت و بی توجهی به ملی گرایی واقعی در این زمینه است. نتیجه این موضوع تکرار کلیشه های صاحبان قدرت و ثروت و از بین رفتن خلاقیت است.

عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل در انتها درباره چگونگی دستیابی به کیفیت مطلوب رشته روابط بین الملل در عرصه آکادمیک گفت: باید از تقلید دست برداریم و با اتکا به تاریخ خود به نشر افکار و ایده ­های خود بپردازیم.