مدیریت زمان با نفوذ اینترنت به‌ صورت دقیقتری در خانواده‌ها انجام می‌شود

رسانه‌های نوین به گونه‌ای بازنمایی شده‌اند که گویی همواره تأثیرات مخرب و منفی بر ابعاد مختلف زندگی خانواده‌ها می‌گذارند. این امر در زمینه هر مبحثی بازتاب‌های منفی به‌دنبال دارد، هر چقدر منفی‌تر به مقوله‌ای نگاه شود ناخودآگاه اذهان عمومی هم روی منفی‌ها متمرکز می‌شوند. وقتی رسانه‌های نوین ارتباطی، روز به روز بیشتر با زندگی همه اقشار جامعه پیوند می‌خورند باید تمرکز روی مثبت‌ها باشد تا منفی‌ها به تدریج کمرنگ شوند.
به گزارش عطنا و به نقل از ایران، یک جامعه شناس در نشست بازنمایی آسیب شناسانه رسانه‌های نوین در مطالعات خانواده، که در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد به بررسی آماری در این خصوص پرداخت و گفت: بر اساس اطلاعات ثبت شده در پرتابل سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، افزایش ضریب نفوذ اینترنت از 9.17 درصد در سال 1392 به 86.8 درصد در نیمه اول سال 1397 رسیده است و بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده 66 درصد ایرانی‌ها عضو یکی از شبکه‌های اجتماعی هستند.
به گفته علی جنادله، بر اساس آمار اعلام شده در ماه سپتامبر 2018 ضریب نفوذ گوشی هوشمند در ایران 35.1درصد بوده و ایران با داشتن نزدیک به 29میلیون کاربر گوشی هوشمند به لحاظ کاربران رتبه 19 را در بین کشورهای دنیا به خود اختصاص داده است. بر این اساس، از طرفی با واقعیتی روبه‌رو هستیم و آن هم گسترش روزافزون رسانه‌های نوین ارتباطی است از طرف دیگر هم با معضلات پیش رو مواجه هستیم. این امر به لحاظ سیاستگذاری مسأله مهمی است و باید حضور و گسترش آن با مدیریت صحیح همراه باشد.
وی در ادامه افزود: باید ببینیم رویکرد جهانی به این موضوع چگونه است، در مطالعات خارجی به موضوعی تحت عنوان پارادوکس اینترنت برمی خوریم. در برخی مقالات و مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که اینترنت، موبایل و کلاً رسانه‌های نوین سبب تهی کردن بنیان خانواده‌ها از روابط اجتماعی می‌شود و در مقابل دسته دیگری از مطالعات، مثبت نگر بوده و معتقد است که رسانه‌ها خانواده‌ها را وادار می‌کنند که بر محدودیت‌های زمانی و مکانی فائق آمده و مدیریت زمان داشته باشند و در نهایت هم روابط داخل و بیرون خانواده با ورود رسانه‌های نوین گسترش پیدا می‌کند.
جنادله با اشاره به بحث تضادهای خانوادگی در خصوص مدیریت زمان استفاده از اینترنت توسط فرزندان بیان کرد: والدین دوست دارند در زمینه میزان استفاده و ساعاتی که فرزندان به استفاده از اینترنت و کلاً رسانه‌های نوین حتی گیم‌ها، اختصاص می‌دهند، مدیریت داشته باشند اما فرزندان این امر را نقض استقلال می‌دانند، از طرفی والدین برای اهداف خاصی رسانه‌ها را وارد خانه می‌کنند، مثلاً سرچ مطالب و مطالعات درسی مدنظر آنها است ولی فرزندان شاید بیشتر به فکر استفاده‌هایی که جنبه سرگرمی دارند، هستند.
وی در نهایت به رویکرد مثبت این مقوله اشاره و اضافه کرد: رسانه‌های نوین توانایی افراد را در مدیریت زمان بالا می‌برند و قابلیت‌های جدید ایجاد می‌کنند. این قبیل تعاملات سبب می‌شود مرزهای مکانی پشت سر گذاشته شده و در نهایت خانواده گسترش پیدا کند، یعنی خانواده‌ای ایجاد می‌شود که محدوده زمانی و مکانی بزرگتری دارد. این امر اتفاقاً نکته مهم استفاده از رسانه‌های نوین است. بر اساس تجربیات به‌دست آمده، تعاملات آنلاین حتی می‌تواند تقویت‌کننده تعاملات چهره به چهره باشد.
این جامعه شناس با تأکید بر اینکه مدیریت زمان با نفوذ اینترنت به‌صورت دقیقتری در خانواده‌ها انجام شده است، افزود: در گذشته بسیاری از فعالیت‌های روزانه به ناچار باید بیرون از خانه انجام می‌شد اما حالا همان کارها در محیط خانه و در کنار خانواده قابل انجام است. همین امر سبب می‌شود خانواده‌ها زمان بیشتری را نسبت به گذشته در کنار یکدیگر باشند. در نهایت می‌توان گفت که رسانه‌های نوین نه تنها باعث ارتباط مجازی و آنلاین به‌جای ارتباطات واقعی نمی‌شوند، بلکه برعکس باعث تقویت آنها می‌شوند و به نوعی مکمل ارتباطات واقعی هستند. البته باید توجه داشت که بیشتر مطالعاتی که در این حوزه انجام شده به‌صورت مقطعی بوده و استمرار نداشته، این در حالی است که برای کاهش مشکلات در این حوزه، مطالعات باید به‌صورت طولی و مستمر و همراه با تکنیک‌های آماری پیچیده‌تر انجام شوند.
محمدتقی کرمی نیز در این نشست با بیان اینکه باید بپذیریم رسانه‌های نوین ضرورت زندگی امروز هستند، بیان کرد: در بحث‌هایی که در این حوزه انجام می‌شود تکلیف رسانه‌های نوین به‌صورت خاص روشن نیست. این حوزه اینترنت، ماهواره، اپلیکیشن‌های فضای مجازی، فیس بوک، واتس آپ، تلگرام تا حتی گیم‌ها را نیز در بر گیرد اما عمدتاً تحقیقات، مربوط به اینترنت است درحالی که نمی‌توان به این مقوله، مطلق نگاه کرد و باید به‌صورت مجزا به ابعاد آن نگاه شود.
این جامعه شناس در ادامه گفت: باید سواد رسانه‌ای در خانواده‌ها افزایش پیدا کند؛ هر چقدر فرزندان بویژه نوجوانان همپای پدر و مادر به سمت رسانه بروند، در ارزش‌های خانوادگی نیز با والدین همپا خواهند شد.
به گفته این جامعه شناس، مهم‌ترین مسأله افزایش سواد رسانه‌های موازی با اعتماد به والدین است. در خانواده‌ای که فرزندان به والدین اعتماد دارند در استفاده از فضای مجازی همپا و در کنار پدر و مادر حرکت می‌کنند.
وی در خاتمه توصیه کرد: بخشی از مصرف هزینه‌های خانواده باید برای ارتقای سواد رسانه‌ای اختصاص پیدا کند تا فرزندان بتوانند به‌صورت مستقل از والدین هم از این رسانه‌ها استفاده کنند و هیچ آسیبی متوجه آنها نباشد.