قیچی آمریکا مانع اجرای کمک‌های بشردوستانه فراملی است/اقدام آمریکا غیرقانونی و برخلاف حقوق بین‌الملل است

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی با بیان اینکه تحریم‌ها مانع کمک‌های نقدی به نهادهای امدادی ایران شده است، گفت: حتی در حوزه کمک‌های کالایی نیز مرتباً شاهد بهانه‌گیری و مانع‌تراشی طرف آمریکایی هستیم.

به گزارش عطنا، پوریا عسکری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در نشست علمی کمک های بشردوستانه بین المللی و اثر تحریم ها بر کمک های بشردوستانه به ایران در سیل اخیر که در دفتر مرکزی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران برگزار شد، ضمن همدردی با آسیب دیدگان بحران اخیر سیل تقدیر از تلاش های هلال احمر که علیرغم فقدان اختیارات لازم قانونی برای رهبری عملیات در بحرانها تلاش های زیادی را معمول داشته است و ضمن اشاره به اینکه متاسفانه اقدامات پیشگیرانه لازم را به عمل نیاوردیم که وقتی باران می آید از آن برای شکوفایی جامعه خود استفاده کنیم و شاهد این تخریب ها نباشیم، بیان کرد: در حقوق بین الملل امروزه تکلیف دو چیز مشخص شده است اول اینکه دولت ها وقتی که نیازهای بشردوستانه در کشورشان وجود دارد باید کمک کنند. این تعهد خود دولت های آسیب دیده است. در طرح کمیسیون حقوق بین الملل راجع به بلایای طبیعی نیز بخش عمده آن به تعهد خود دولت ها برای انجام وظایف از جمله اقدامات پیشگیرانه اختصاص یافته است. دولت ها اگر نتوانستند به تعهد خود عمل کنند باید تقاضای کمک بشردوستانه در سطح جهانی را مطرح کنند و انجام این کار هیچ از ارج و منزلت آنها کم نمی کند. به همین جهت ژاپنی ها نیز در سونامی کشور خود از جهانیان تقاضای کمک کردند. دوم اینکه بعد تقاضای کمک، جامعه بین المللی می تواند تقاضا را بپذیرد و کمک کند یا نپذیرد. به نظرم در ماده ۱۲ طرح کمیسیون حقوق بین الملل و همچنین در متن تفسیر ماده مزبور بی سلقیگی شده است چرا که همه دولت ها یک وضعیت ندارند. دولت های توانمند یا دارای ظرفیت کمک، حتماً باید کمک کنند. ما در موازین بین المللی در موضوعات دیگری شاهد هستیم که عبارت پردازی بهتری در این زمنیه انجام شده است. مثلاً در کنوانسیون اتاوا مربوط به مین های ضد نفر در بحث کمک کردن به قربانیان مین به واژه توانایی وظرفیت (Capacity) اشاره شده و تاکید شده که هر دولتی که دارای توانایی کمک است باید به قربانیان مین کمک کند.
این استاد حقوق بین الملل در ادامه گفت: به نظر می رسد کمیسیون حقوق بین الملل در تدوین قواعد مربوط به نقش دولت ها برای کمک بشردوستانه می توانست پیشرو تر عمل کند.

وی افزود: اما این همه حقوق بین الملل نیست. در شورای حقوق بشر سازمان ملل شاهد آن هستیم که گزارشگر ویژه همبستگی بین المللی و حقوق بشر در طرحی که در زمینه حقوق همبستگی تدوین کرده در ماده ۲ در مورد همبستگی در قبال امور بشردوستانه تاکید کرده که همبستگی بر دو نوع است؛ همبستگی پیشگیرانه و همبستگی واکنشی.

پوریا عسکری تصریح کرد: جامعه بین المللی تعهد دارد در مواردی مثل کمک های بشردوستانه به درستی به تعهد خود عمل کند و کمک لازم را به عمل آورد. البته اینجا تعهد مزبور متوجه دولت های دارای توانایی و سازمان های بین المللی است. در طرح حقوق همبستگی همچنین سخن از حق بین المللی بشر یعنی حق در قبال جامعه بین المللی در مقابل حق بشری در رابطه فرد با دولت متبوعش نیز مطرح شده است که نکته جالبی است. بنابراین بر طرح کمیسیون حقوق بین الملل در مورد بلایای طبیعی این نقد وارد است که اگرچه در مقدمه خود صحبت از همبستگی کرده اما به تعهد دولت ها وصل نکرده بلکه به همکاری مرتبط ساخته که این سطح نازلتری است.
عسکری در بخش پایانی سخنان خود در زمینه تحریم ها و اثر آن بر کمک های بشردوستانه، ضمن اذعان به اینکه تحریم‌ها مانع کمک های نقدی به نهادهای امدادی ایران شده است، گفت: حتی در حوزه کمک های کالایی نیز مرتباً شاهد بهانه‌گیری و مانع تراشی طرف آمریکایی هستیم  و در همین راستا مرتباً برخی افراد را به خاطر فروش کالای خاص که به زعم آنها دوگانه است یا به خاطر انتقال کالای خاص که باز تفسیر دوگانه می کنند مورد برخوردهای قضایی یا سایر محدودیت ها قرار می دهند.

وی افزود: در بحران اخیر بشردوستانه در ایران مردم برای جبران نقض حقوق خود از دولت متبوع خویش تقاضای امداد رسانی فوری و موثر دارند. هلال احمر نیز به عنوان مهمترین نهاد امدادی کشور تقاضای کمک بشردوستانه بین‌المللی را مطرح کرده اما قیچی آمریکا اینجا مانع اجرای کمک های بشردوستانه فراملی است. در حقوق بین الملل این ایفای نقش مخرب قطعاً خلاف است و وقتی آمریکا تحریم های ثانویه را علیه دیگران اعمال می کند تا دولت های مختلف جهان یا شرکت های خصوصی آنها نتوانند به تعهدات انسانی خود عمل کنند، اقدامی کاملاً غیر قانونی و برخلاف حقوق بین الملل انجام می‌دهد.