شبکه‌های اجتماعی همه مردم را در یک مانیتور جهانی قرار داده است

رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به ضرورت حفظ نگاه انتقادی به مباحث ارتباطات و توسعه اظهار کرد: با وجود مزیت‌هایی که فضای مجازی برای انسان‌ها ایجاد کرده است، اما تحولات تکنولوژیک به گونه‌ای پیش می‌رود که مدیریت و رهبری این توسعه، پاره‌ای از اهداف استعماری و سلطه‌جویانه را نیز محقق می‌کند.

به گزارش خبرنگار عطنا، نشست «تحول مفهوم توسعه و مسائل ارتباطات در ایران» ۲۶ آذرماه، به مناسبت گرامیداشت پنجمین سال درگذشت دکتر کاظم معتمدنژاد در سالن شورای دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

در این نشست که به‌همت کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشکده علوم ارتباطات این دانشگاه برگزار شد، دکتر رامین معمتدنژاد، استاد اقتصاد دانشگاه سوربن «پاریس ۱»، دکتر سید سعید نوری نائینی، استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی و مترجم آثار «آمارتیا سِن»، دکتر هادی خانیکی، مدیر گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر سید علیرضا حسینی پاکدهی، استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

همچنین دکتر سید نورالدین رضوی‌زاده، استادیار گروه مطالعات ارتباطی در این مراسم که با نکوداشت یاد و خاطره استاد فقید دکتر کاظم معتمدنژاد همراه بود، در جایگاه دبیر نشست حضور داشت.

در این نشست، محمدمهدی فرقانی ضمن بزرگداشت یاد و خاطره استاد فقید و بنیان‌گذار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، مرحوم استاد کاظم معتمدنژاد و قدر‌دانی از تلاش‌های ایشان در زمینه علوم ارتباطات، گفت: این نشست به دو منظور برگزار شده است که منظور اول باز‌خوانی دیدگاه‌ها و نظرات توسعه است که در حوزه ارتباطات می‌توان گفت دکتر معتمد‌نژاد پیشگام این راه بودند و برای اولین بار مباحث توسعه و به ویژه توسعه بخش ارتباطات را در برنامه‌های درسی کارشناسی ارشد و دکترای علوم ارتباطات به دروس این دانشگاه اضافه کردند.

وی افزود: مرحوم معتمدنژاد با نظریه توسعه بخشی ارتباطات از دانیل لرنر شروع کرد و اولین مقاله‌ها را در این زمینه نوشت. آقای دکتر این مباحث را در کلاس‌های درس خود مطرح کرد و سپس به دیدگاه دیگر صاحب نظران حوزه توسعه و به ویژه دیدگاه‌هایی که پیوند بیشتری به حوزه ارتباطات داشتند پرداخت و برای اولین بار دیدگاه‌های انتقادی را ارائه کرد.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی با مهم دانستن این نشست، از این منظر که هیچ مفهومی در این جهان ثابت نیست و همه مفاهیم درحال گذر از مرز‌های معنایی موجود و ورود به مرز‌های معنایی جدید هستند، بیان کرد: ما پشتوانه‌ قوی علمی و فکری در این زمینه همچون مرحوم دکتر معتمد‌نژاد در ایران و در دانشگاه علامه طباطبائی داریم. از دیدگاه من یکی از مفاهیمی که به شدت و سرعت دست خوش تغییر شده است و در آینده نیز تحولات بیشتری را تجربه خواهد کرد همین مفهوم توسعه و از جمله مباحث ارتباطات و توسعه است که تحت تاثیر تحولات تکنولوژی و آنچه که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تولید می‌کنند و قابل دسترس برای همه است بسیار متحول شده‌ است.

فرقانی با اشاره به عصر کنونی و تحلیلی که از شرایط حال حاضر ارتباطات و توسعه دارد برخی از مباحث توسعه را بهانه‌ای دانست که باعث پیشبرد و تحکیم سلطه شده است، گفت: امروزه در فضای مجازی با وجود به دست آمدن دست‌آورد‌هایی مانند اعلام نظر، سهولت ارتباطات و گذر آسوده از محدودیت‌های نظامی و حکومتی در کل دنیا، اما تحولات تکنولوژیک به گونه‌ای پیش می‌رود که مدیریت و رهبری توسعه، پاره‌ای از اهداف استعماری و سلطه‌جویانه را نیز محقق می‌کند؛ برای مثال بیش از 90 درصد راهبری فضای مجازی در اختیار آمریکا و پنج شرکت بزرگ اینترنت دنیا از نظر تولید ثروت و درآمد درآمریکا است.

وی افزود: این استعمار و سلطه نوع جدیدی از استعمار است که در آن نیاز به سرباز و تفنگ و بدون حس تجاوز به کشور است که درحال پیشروی است و در بسیاری از مواقع با آغوش باز از آن استقبال می‌شود و با مقاومتی نیز مواجه نمی‌شود.

رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی در پایان صحبت‌های خود گفت: باید به این مباحث نیز در مباحث ارتباطات و توسعه توجه کرد که گرچه ارتباطات در کشور‌های جهان و به خصوص کشور‌های درحال توسعه به وجود آورنده بسیاری از تحولات و تغییرات مثبت شده است اما این را نیز باید در نظر گرفت که تکنولوژی و به خصوص فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی باعث یکسان شدن و وارد کردن همه مردم دنیا در یک (مانیتور جهانی) شده است و همانطور که دکتر معتمد‌نژاد همیشه با نگاه انتقادی به همه مباحث نگاه داشتند ما نیز باید به همه مباحث نگاه انتقادی داشته باشیم.