کمپین‌های مجازی نتیجه‌ای ندارد

به گزارش عطنا دکتر اسماعیل قدیمی، استاد روابط عمومی دانشگاه علامه طباطبائی در مصاحبه با روزنامه ابتکار درباره ویژگی کمپین های مجازی گفت: کمپین اصطلاحی است که در حوزه روابط عمومی و ارتباطات جمعی ایجاد شده است. کمپین یک برنامه ریزی دقیق و منظم است که با توجه به همه عوامل و عناصری که در اختیار مجموعه قرار می‌گیرد هدفی را دنبال می‌کند تا آن را محقق سازد. کمپین مدیریت، سیاست گذاری، برنامه، عناصر اجرایی و ستادی و حتی حدود اجرایی مشخص دارد.



وی افزود: در هر کمپینی اطلاعات دقیق و منظمی وجود دارد و مجموعه اقدامات حساب شده‌ای را در راستای رسیدن به یک هدف در پیش می‌گیرد و مسلما برآوردهای دقیقی از این که چه کسی چه کاری انجام دهد، این اقدام قرار است بر روی چه قشری تاثیر بگذارد و چه نتایج و دستاوردهایی خواهد داشت، در دست دارد.

این استاد دانشگاه علامه افزود: کمپین‌هایی که در فضای مجازی شکل می‌گیرند هیچ یک از ویژگی‌ها و الزامات کمپین را ندارند، همچنین هیچ پشتوانه فکری و نظری از این کمپین‌ها حمایت نمی‌کند.

قدیمی با اشاره به ویژگی‌ها و الزامات ساختاری کمپین‌‌ها، تصریح کرد: مسئولان کمپین‌های تلگرامی مشخص نیستند و پشت پرده این کمپین‌ها آشکار نیست. معلوم نیست که چه کسی با چه ابزار و چه اختیاراتی، برای چه مخاطبانی فعالیت می‌کند و چه منافعی را به دنبال دارد.

او افزود: کمپین‌ها امروز برای ما اهالی فضای مجازی غریبه نیستند و به صورت فعالانه به تمامی زندگی نفوذ کرده‌اند. عموما با هر اتفاق یا پدیده‌ای شکل می‌گیرند و در تمامی ابعاد سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی ورود می‌کنند. گاهی در بُعد اقتصادی به خرید خودروهای داخلی نه می‌گویند و گاهی کاربران را به شب یلدایی بدون اینترنت تشویق می‌کنند.

اسماعیل قدیمی افزود: کمپین‌های فضای مجازی بیشتر نقش جنبش اجتماعی‌ را در ایران بازی می‌کنند و هیچ یک از کمپین‌های شکل گرفته در فضای مجازی نتیجه نداده و نخواهد داد، چرا که در همه عناصر این کمپین‌ها ابهام وجود دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه به کمپین «شب یلدا بدون اینترنت» اشاره کرد و افزود: به جرات می‌توانم بگویم که کسانی که این کمپین را به راه انداختند آمار دقیق یا رصد دقیقی از آثار کمپین خود ندارند. «شب یلدا بدون اینترنت» خود یک عارضه است. هرچند که افرادی که این کمپین را راه اندازی کردند در صدد رفع یک عارضه دیگر بودند اما این نشان می‌دهد که آنها نمی‌دانند که اینترنت جریان اطلاعات مستمر و منظمی است که جامعه به آن وابسته است و به هیچ عنوان نمی‌شود آن را از جامعه دریغ کرد.

چرا کمپین‌ها شکل می‌گیرد؟

اسماعیلی قدیمی، دلیل به وجود آمدن کمپین‌ها را در عدم نهادینه شدن ارتباط جمعی دانست و گفت: در کشورهای توسعه یافته وسایل ارتباط جمعی نهادینه شده اند و در حال تبدیل شدن به یک محفل اجتماعی یا نهاد اجتماعی هستند که قدرت هنجار سازی دارند. در غرب نهاد فرهنگ، نهاد سیاست، نهاد آموزش، نهاد مذهب در کنار نهاد ارتباط جمعی شکل می‌گیرند بنابراین رسانه‌های ارتباط جمعی از یک مدیریت منطقی در کنار سایر امور برخوردارند.

به عقیده این استاد دانشگاه، نهادینه‌سازی ارتباطات جمعی در کشور، دچار آسیب است و فاقد مدیریت صحیح و فاقد راهبرد و مدیریت و کنترل و نظارت دقیق است.

او افزود: ارتباط جمعی در حالی در میان مردم گسترش پیدا می‌کند که ترویج آن نیز درگیر آسیب است. جامعه ما بدون هیچ تفکر، مدیریت، نظریه پردازی و هدایت فکری در حال ترویج رسانه‌های مجازی است.

رسانه هایی فاقد مدیریت

قدیمی با اشاره به این که نزدیک به 45 میلیون نفر در ایران از اینترنت استفاده می‌کنند و تنها شبکه تلگرام 14 میلیون کاربرد ایرانی دارد، گفت: این نرخ بسیار بالا از کاربران شبکه اجتماعی بسیار قابل تامل است. ما کابران بسیاری داریم اما در نحوه استفاده از آن، چه در حوزه زیر ساخت‌های فنی و چه در حوزه مدیریت استفاده از آن با مشکل مواجه هستیم.

این استاد روابط عمومی افزود: وقتی که از فناوری یا تکنولوژی صحبت به میان می‌آوریم یعنی مدیریت تولید، توزیع، به کارگیری و فرهنگ سازی این ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی. در حالی که با هجوم مردم به وسایل ارتباط جمعی روبرو هستیم که هیچ شناخت و آگاهی و هیچ نظارتی مستمر و منظم بر روی آنها وجود ندارد.

قدیمی در ادامه به برجسته ترین نهاد ارتباط جمعی در کشور یعنی صدا و سیما اشاره کرد و عنوان کرد: اگر عملکردها و فرآیندهای صدا و سیما را مطالعه کنیم، می‌بینیم که تمامی عملکرد آن فاقد مدیریت و برنامه ریزی دقیق و اقدامات سیستمی است. صدا و سیما گام به گام در حال از دست دادن نفوذ خود در اجتماع است.

قدیمی تاکید کرد: صدا و سیما خودشناسی و مخاطب‌شناسی ندارد و فاقد مدیریت استراتژی است. رسانه‌هایی بهترین عمل را انجام می‌دهند که بدانند رقیب دارند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: شبکه‌های اجتماعی یا اینترنت به عنوان آخرین نسل ارتباط جمعی در ایران توانسته مشکلات زیادی را ایجاد کند. از یک طرف نهادهای سیاسی دچار نگرانی شده اند و سعی می‌کنند که با آن مقابله کنند و از طرف دیگر جلو نهادینه شدن آن گرفته می‌شود.



او افزود: رسانه‌ها در کشور ما وسیله ناقصی هستند که در بسیاری از مواقع در مسیر کارکردش اختلال ایجاد می‌شود که بخشی از آن می‌تواند از مقاومتی باشد که از سوی نهادهای سنتی انجام می‌شود.

قدیمی در ادامه اظهار داشت: اگر کمپین‌ها را از جنبه آسیب شناسی بررسی کنیم نتیجه این خواهد شد که وسایل ارتباطی در کشور به صورت منطقی فهمیده نشده‌اند، عاقلانه به کار گمارده نمی‌شوند و در کل دچار تناقض هستند.

این مدرس ارتباطات در انتها، خاطر نشان کرد: ما به طور کلی در تقلید از قدرت غرب و در استفاده از ابزارهایی که آنها اختراع کرده‌اند فاقد تفکر و نظریه، راهبرد و سیاست‌گذاری هستیم. دانشگاه‌ها نقش خودشان را آن طور که باید در نهادینه سازی رسانه‌ها ایفا نمی‌کنند و فاقد پژوهش‌های لازم، مستمر و منظم و دقیق هستند.