روحانی با «شاخه زيتون» آمريكا را منفعل كند

به چه زبانی مردم باید به مدیران بگویند که می‌خواهند مملکت در مسیر پیشرفت و ترقی قرار داشته باشد و تأمین آب، هوای پاک، جاده‌های سالم، حفظ تالاب‌ها و جنگل‌ها، نجات دریاچه ارومیه، خشک نشدن تالاب انزلی، کاهش گردوغبار خوزستان و بی‌آبی سیستان‌وبلوچستان، ایجاد اشتغال، مبارزه با فقر و این دست خواسته‌های اولیه در عمل محقق شود؟ هزینه‌های سنگین بر سر راه پیشرفت و ترقی کشور به کنار، آیا نظر مردم در ادامه برخی سیاست‌ها اهمیت بالایی ندارد؟ یک نظرسنجی ساده به شما می‌تواند نشان دهد که بسیاری از مردم با سیاست‌های تندروانه همراهی نمی‌کنند.

به گزارش عطنا به نقل از آرمان امروز، سفر حسن روحانی به نیویورک با سفرهای قبلی وی تفاوت‌های معناداری پیدا کرده است. ازیک‌طرف حسن روحانی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری رویکرد محتاطانه و محافظه‌کارانه‌ای را در پیش گرفته و از سوی دیگر با خروج آمریکا از برجام و نقض آن، معادلات دوران پسابرجام به‌هم خورده است. پمپئو وزیر خارجه آمریکا هم اعلام کرده که ترامپ حاضر به گفت‌وگو با مقامات ایران است. اظهاراتی که نشان می‌دهد در آستانه تحریم‌های نفتی، آمریکا تلاش می‌کند توپ را به زمین ایران بیندازد.

نکته مهم در این زمینه این است که حسن روحانی در سازمان ملل چه موضعی خواهد گرفت و چه مسائلی را بیان خواهد کرد و در طرف مقابل، دونالد ترامپ چه اظهاراتی بیان خواهد کرد. برای تحلیل و بررسی این موضوع آرمان امروز با صادق زیباکلام، تحلیلگر سیاسی گفت‌و‌گویی انجام داده است که در ادامه آن را از نظر می‌گذرانید.

سفر امسال آقای روحانی به نیویورک با سفرهای قبلی ایشان چه تفاوتی دارد؟ آیا باید منتظر مواضع جدیدی از سوی آقای روحانی در سازمان ملل باشیم؟

بعید به‌نظر می‌رسد ما شاهد سخنرانی با مواضع جدید آقای روحانی در سازمان ملل باشیم. دلیل این مسئله نیز این است که از 29 اردیبهشت سال گذشته تاکنون ما چیزی جز «انتظار» از آقای روحانی مشاهده نکردیم.

بااین‌وجود باید این مسئله را بپذیریم که جز مردم ایران، مردم منطقه خاورمیانه، جهان عرب، جهان اسلام، کشورهای اروپایی و افکار عمومی جهان نیز منتظر سخنرانی آقای‌ روحانی در سازمان ملل متحد هستند. درنتیجه سخنرانی ایشان امسال در سازمان ملل از اهمیت بسیاری برخوردار است. به‌نظر من آقای روحانی همچنان همان رویکرد 29 اردیبهشت به بعد را در سازمان ملل ادامه خواهد داد و سخنان همیشگی را در سازمان ملل بیان خواهد کرد.

آقای روحانی به‌احتمال‌زیاد در سازمان ملل عنوان می‌کند ایران قصد تجاوز به هیچ‌ کشوری را نخواهد داشت، بااین‌وجود اگر کشوری نگاه چپ به ایران بیندازد ما آن را بی‌پاسخ نمی‌گذاریم. آقای روحانی دوباره روی برنامه موشکی ایران تأکید خواهد کرد و تأکید می‌کند برنامه موشکی ایران به‌هیچ‌وجه قابل مذاکره نیست و مردم خواهان تقویت برنامه موشکی هستند.

ایشان احتمالاً در سخنرانی خود به خروج آمریکا از برجام و عهدشکنی این کشور اشاره می‌کند و عنوان می‌کند آمریکا باید به برجام بازگردد و به این توافق پایبند باشد، ایران دیگر درباره برجام با هیچ‌ کشوی مذاکره نمی‌کند و به همین دلیل کشورهای اروپایی باید به تعهدات خود به‌صورت جدی‌تری عمل کنند. درنتیجه آقای روحانی در سازمان ملل همان حرف‌هایی را که ما قبلاً هم از ایشان شنیده‌ایم تکرار خواهد کرد.

کاش آقای روحانی به 24‌میلیون نفری که به ایشان رأی داده‌اند فکر کند که این افراد چرا در انتخابات ریاست‌جمهوری به وی رأی داده‌اند و برای وی هزینه کرده‌اند. آقای روحانی با پشتوانه 24‌میلیون رأی اعلام کرد که با دنیا تعامل خواهیم داشت و به سمت تنش‌زدایی از روابط ایران با کشورهای جهان حرکت می‌کند.

به همین دلیل نیز آقای روحانی با شاخه زیتون به صحن علنی سازمان ملل برود و حسن نیت مردم را به همگان نشان بدهد. بدون شک اگر چنین اتفاقی رخ بدهد کار را برای بن‌سلمان، نتانیاهو، ترامپ، تندروها و براندازان سخت خواهد کرد.

این در حالی است که به‌نظر می‌رسد آقای روحانی دوباره همان حرف‌های گذشته را با ادبیات جدیدی بیان خواهند کرد. بدون شک اگر این اتفاق رخ بدهد و ایشان سخنان ملت ایران را برای ایجاد صلح و ارتباط با دنیا براساس احترام متقابل بیان کند در شرایطی که مردم ایران با مشکلات مهمی در زندگی خود مواجه هستند، نسبت به آینده امید‌وارتر خواهند شد.

چرا درحالی‌که معادلات بین‌المللی تغییر کرده و از سوی دیگر چالش‌های داخلی نیز بیشتر از گذشته شده، آقای روحانی مواضعی یکسان دارد؟

البته رفتار و مواضع امروز آقای روحانی از سر محافظه‌کاری است. آقای روحانی بیش از هر چیز به فکر شرایط امروز جامعه ایران و معادلات بین‌المللی است. به همین دلیل به‌جای اتخاذ مواضعی که حاشیه‌ها را زیاد کند و برای دولت هزینه‌ساز باشد، ترجیح می‌دهد سخنانی را به زبان بیاورد که با واکنش مثبت مواجه شود.

در شرایط کنونی تنش‌آفرینی برای یک اقلیت به‌صورت هویت درآمده و درنتیجه هر حرکتی در جهت تنش‌زدایی آنان را با بحران هویت روبه‌رو می‌سازد؛ بنابراین با هر‌گونه راهبردی که ممکن است منجر به تنش‌زدایی شود گاه مخالفت می‌کنند. ایران دنبال چالش با جامعه جهانی نبوده و نیست و این آمریکا است که زیر میز زده است و برجام را ندیده می‌گیرد.

تحلیل شما از مواضعی که دونالد ترامپ در سازمان ملل اتخاذ خواهد کرد چیست؟ آیا ترامپ رویکرد جدیدی نسبت به ایران در سازمان ملل از خود نشان خواهد داد؟

ترامپ در سازمان ملل مجدداً ادعا می‌کند ما به دنبال رنج و سختی مردم ایران نیستیم و قصد نداریم با تحریم‌ها مردم ایران را تحت‌فشار قرار بدهیم. ترامپ تلاش می‌کند مواضع خود را در جهت حمایت ظاهری و تبلیغاتی از مردم و در مقابل برخی از مسئولان اتخاذ کند و برخی از آنان و سیاست‌های آن‌ها را مسبب اصلی مشکلات معرفی کند.

وی به شکلی در سازمان ملل سخن خواهد گفت که به‌دروغ القا کند خواست مردم ایران با خواست مسئولان متفاوت است و به‌نظر من، ما نباید منتظر اتفاق خاصی در سازمان ملل باشیم.

به‌نظر می‌رسد مواضع رئیس‌جمهور ایران و همچنین رئیس‌جمهور آمریکا همان مواضع گذشته خواهد بود و هرکدام تلاش خواهند کرد به شکل‌های مختلف دیدگاه‌های خود را به سطح افکار عمومی جهان بکشانند. نکته دیگر اینکه شواهد نشان می‌دهد که دلیل خاصی نیز برای تغییر مواضع تهران و واشنگتن در این زمینه وجود ندارد و طرف مقابل هم علاقه‌ای به حل مناقشه موجود ندارد.

گمانه‌زنی‌های زیادی مبنی بر احتمال رویارویی اتفاقی و کوتاه‌مدت بین آقای روحانی و ترامپ در سازمان ملل بین رسانه‌های داخلی و حتی رسانه‌های بین‌المللی به وجود آمده است. به‌نظر شما چقدر این اتفاق محتمل است؟

من معتقدم آقای روحانی با دونالد ترامپ دیدار نخواهد کرد و احتمال این مسئله در حد صفر خواهد بود. در شرایط کنونی آقای روحانی تلاش خواهد کرد به شکلی رفتار کند که واکنش داخلی را همراه خود داشته باشد. این رویکردی بود که آقای روحانی از 29 اردیبهشت سال گذشته تاکنون اتخاذ کرده و هیچ‌ نشانه‌ای برای تغییر این رویکرد نیز از ایشان مشاهده نمی‌شود.

همه‌کسانی که در دو انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های 92 و 96 به آقای روحانی رأی داده‌اند به این دلیل به آقای روحانی رأی داده‌اند که ایشان وعده‌ها و برنامه‌های خود را با جدیت بیشتری عملی کند. شرایط به شکلی نیست که از تهران به آقای روحانی گفته باشند حق ندارید با آمریکایی‌ها گفت‌وگو داشته باشید.

به‌نظر من کنشگر سیاسی باید برای خود فضا ایجاد کند و برای خود فرصت‌سازی کند. جایگاه ریاست‌جمهوری به‌اندازه‌ای دارای اهمیت است که یک رئیس‌جمهور تا حدودی می‌تواند درباره دیدارهای بین‌المللی خود تصمیم‌گیری کند.

یکی از دلایل اینکه مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری از آقای روحانی حمایت کردند این مسئله بود که با جهان وارد گفت‌وگوی سازنده شود. البته اگر کشوری قصد دشمنی با ما را داشته باشد ما ایستاده‌ایم و از موضع عزتمندانه خود کوتاه نمی‌آییم.

از سوی دیگر به چه زبانی مردم باید به مدیران بگویند که می‌خواهند مملکت در مسیر پیشرفت و ترقی قرار داشته باشد و تأمین آب، هوای پاک، جاده‌های سالم، حفظ تالاب‌ها و جنگل‌ها، نجات دریاچه ارومیه، خشک نشدن تالاب انزلی، کاهش گردوغبار خوزستان و بی‌آبی سیستان‌وبلوچستان، ایجاد اشتغال، مبارزه با فقر و این دست خواسته‌های اولیه در عمل محقق شود؟ هزینه‌های سنگین بر سر راه پیشرفت و ترقی کشور به کنار، آیا نظر مردم در ادامه برخی سیاست‌ها اهمیت بالایی ندارد؟ یک نظرسنجی ساده به شما می‌تواند نشان دهد که بسیاری از مردم با سیاست‌های تندروانه همراهی نمی‌کنند.

پمپئو وزیر خارجه آمریکا به‌تازگی ادعا کرده که دونالد ترامپ آمادگی دیدار با آقای روحانی را دارد؟ چرا در شرایط کنونی چنین پیشنهادی از سوی آمریکایی‌ها مطرح می‌شود؟

آمریکا به‌زعم خود در حال زمینه‌سازی برای تبرئه خود پس از آغاز تحریم‌هاست. دولتمردان این کشور در شرایط کنونی به شکلی موضع‌گیری می‌کنند که مسئولان ایرانی را مسبب آغاز تحریم‌ها بدانند. پس از آغاز تحریم‌ها و مشاهده سختی‌های مردم آن‌ها اعلام خواهند کرد که ماقبل از آغاز تحریم‌ها آماده همه گونه مذاکره و گفت‌وگو بودیم و حتی اعلام کردیم که حاضر هستیم با مقامات ایران دیدار و گفت‌وگو کنیم.

آمریکایی‌ها به‌خوبی به این مسئله آگاهی دارند که در شرایط کنونی مذاکره با ایران صورت نخواهد گرفت و مسئولان جمهوری اسلامی به دلایل مختلف چنین مسئله‌ای را نمی‌پذیرند. به همین دلیل نیز تلاش می‌کنند توپ را در زمین ایران بیندازند تا تبلیغ کنند تصمیمات ایرانی‌ها مسبب سختی‌های امروز است.

در معادلات سیاسی مواضع به‌مرورزمان دچار تغییر می‌شود. این در حالی است که تنش بین ایران و آمریکا نزدیک به چهل سال ادامه داشته است.

مبارزه با آمریکا به یک نوع هویت تبدیل شده است و به پشتوانه این هویتی که ساخته شده همواره روی مواضع گذشته پافشاری می‌شود؛ بنابراین با هرگونه راهبردی که ممکن است منجر به نادیده گرفتن دشمنی آمریکا با ما شود، مخالفت می‌شود.

در شرایط کنونی نمی‌توان یک مورد، مثال آورد که ظرف چهل سال گذشته تعامل با آمریکا برای کشور منفعت به همراه داشته است. بنده یک، دو جین برای شما مثال می‌آورم که ما می‌توانیم با ریزبینی و درایت دقیق‌تر اهداف خودمان را در قبال آمریکا تأمین و منافع ملی را با سود بیشتر و هزینه کمتر احصاء کنیم.