حضور ایران در کنگره جهانی ایفلا 2018

فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابخانه‌ای ایفلا (IFLA) وابسته به یونسکو، یک انجمن غیردولتی است که باهدف ایجاد شرایط مناسب برای پیشبرد تفاهم مشترک میان کشورها، گفتگو و اجرای برنامه‌های مشترک تحقیقاتی درزمینهٔ کتابداری و علوم وابسته به اطلاع‌رسانی تشکیل‌شده است.

به گزارش عطنا به نقل از مهر، این اتحادیه بین‌المللی از سال ۱۹۲۷ تاکنون کنگره‌های سالانه‌ای را با شرکت مؤسسات، انجمن‌ها و کشورهای عضو برگزار کرده است. ایران هم تقریباً هرسال در اجلاس جهانی کتابداری شرکت کرده است؛  گو اینکه درباره میزان تأثیر این قبیل حضورها بر وضعیت کتابداری و کتابخانه‌داری در کشورمان، بحث بسیار است.

فیپا، واسپاری و حافظه دیجیتال؛ دستاوردهای ایران از ایفلا

اگرچه پذیرش و اجرای قوانین مهم مانند واسپاری منابع غیر کتابی و همچنین اجرای طرح‌هایی جهانی از قبیل فیپا (فهرست‌نویسی پیش از انتشار کتاب) و حافظه ملی دیجیتال در کتابخانه ملی، از حضور در اجلاس سالیان قبل ایفلا نشأت می‌گیرد اما درمجموع مشارکت ایران در این کنگره جهانی، با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی در هر دوره و حتی مسائلی مانند عدم صدور ویزا برای نمایندگان ایران در برخی دوره‌های این اجلاس، همواره با نوعی قبض و بسط و فراز و فرود همراه بوده است.

حاشیه‌هایی مهم‌تر از متن که هرسال از آن‌ها غفلت می‌شود!

ازآنجاکه ایفلا یک‌نهاد بین‌المللی غیردولتی است، شرکت در کمیته‌های تخصصی و کسب تجربه و دانش‌اندوزی، می‌تواند دستاوردهای مؤثری برای کتابداران ایرانی و مدیران کتابخانه‌های بزرگ به همراه داشته باشد اما معمولاً این بخش از کنگره، مورد غفلت نمایندگان کشورمان واقع‌شده و زمان اندک حضور آن‌ها در اجلاس سالیانه ایفلا یا به ارائه یک یا چند مقاله در کنگره کتابداری و یا شرکت در اجلاس اصلی، منحصر شده است.

ضمن اینکه تاکنون بیشتر افرادی که از ایران در ایفلا شرکت کرده‌اند، مقامات دولتی و حکومتی بوده‌اند، نه کتابداران فعال در حوزه کتابداری و نکته دیگر اینکه هزینه شرکت در این اجلاس برای کتابداران و افراد فعال در بخش‌های غیردولتی، بالاست.

۱۲ نفر از ایران امسال عازم کنگره جهانی کتابداری هستند

صالح زمانی، مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درباره کم و کیف حضور ایران در هشتاد و چهارمین کنگره سالانه ایفلا که در هفته جاری و از ۲۴ تا ۳۰ آگوست (۲ تا ۸ شهریور) در کوالالامپور پایتخت مالزی برگزار می‌شود و همچنین تأثیرپذیری کتابداری ایران از حضور نمایندگانش در چنین اجلاسی گفت: امسال از ایران کتابداران متعددی در اجلاس ایفلا شرکت می‌کنند؛ شرکت‌کنندگان در قالب ارائه مقاله و از کتابخانه ملی ایران، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه علامه طباطبائی هستند. درمجموع حدود ۱۲ نفر از ایران در این اجلاس شرکت دارند.

مشارکت ایران در پلتفرم مهم «گلوبال ویژن» ایفلا

این مقام مسئول در کتابخانه ملی افزود: امسال و از کتابخانه ملی ایران، یک هیئت تخصصی - مدیریتی در اجلاس ایفلا شرکت می‌کند که در حوزه تخصصی، امسال درزمینهٔ «یونی مارک» و همچنین ارائه مقاله، حضور خواهد داشت. در حوزه مدیریتی هم برای حضور در اجلاس رؤسای کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو ایفلا، در این سطح مشارکت خواهد کرد.

زمانی ادامه داد: از ایران امسال ۴ مقاله در کنفرانس ایفلا ارائه خواهد شد که توسط ۱۰ نفر و در قالب هم پژوهی تدوین‌شده‌اند. تلاش ما این است که علاوه بر شرکت در بخش‌های اصلی کنفرانس، در حاشیه آن چند تفاهم‌نامه هم امضا کنیم که امضای تفاهم‌نامه با کتابخانه «بوریس یلتسین» مسکو و چند کتابخانه ملی از کشورهای مختلف، در دستور کار قرار دارد.

مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: تمرکز امسال اجلاس ایفلا به‌مانند چند سال اخیر بر پروژه «گلوبال ویژن» است که به‌نوعی چشم‌انداز جهانی از کتابداری را دستخوش تغییر کرده است؛ در این پروژه، ایفلا می‌کوشد به سند مشترکی میان کشورها دست پیدا کند که در آن کتابداران را بیشتر با مسئولیت‌های اجتماعی که متوجه آن‌هاست، آشنا کند.

حوزه مدیریت کتابداری چندان از ایفلا و تحولات آن، تأثیر نمی‌پذیرد

وی بابیان اینکه ایفلا در این پروژه، تلاش می‌کند کتابداران را از چارچوب‌های حرفه‌ای‌شان و مواردی مانند فهرست‌نویسی و پردازش اطلاعات، فراتر ببرد و مسئولیت‌های اجتماعی آن‌ها را در برابر فقر، اقدامات ضد محیط زیستی، خشونت، نقض حقوق بشر، سانسور و ... یادآور شود، گفت: این پروژه چند سالی است در برنامه‌های ایفلا جای دارد و صاحب‌نظران مختلف در خصوص آن بحث و تبادل‌نظر می‌کنند. ما هم از سال گذشته سعی کرده‌ایم تا در این پلتفرم مهم ایفلا مشارکت ویژه داشته باشیم و این مشارکت، امسال نیز ادامه خواهد یافت.

زمانی موضوعات دیگری ازجمله نحوه حفاظت از نسخه‌های خطی و کتاب‌های کمیاب، استانداردهایی که می‌بایست در کتابخانه‌های عمومی وجود داشته باشد، کتابخانه‌های دیجیتال و توسعه فناوری و تکنولوژی در حوزه کتابداری را دیگر دستور کارهای اجلاس امسال ایفلا عنوان کرد.

این مقام مسئول در کتابخانه ملی همچنین درباره تأثیر حضور نمایندگانی از کتابخانه‌های کشور در اجلاسی مانند ایفلا بر نزدیک شدن این کتابخانه‌ها به استانداردهای جهانی هم گفت: به‌طورکلی خروجی این اجلاس در سال‌های گذشته برای ما، خروجی‌های پژوهشی بوده است اما ازنظر تأثیر در نوع و نحوه مدیریت ما درزمینهٔ کتابداری، باید اذعان کرد که این تأثیر خیلی کمرنگ بوده است.

احتمال حضور دبیر کل ایفلا در آبان ماه امسال در ایران

مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران افزود: حوزه مدیریت کتابداری ما چندان از ایفلا و تحولات آن، تأثیر نمی‌پذیرد و بیشتر حوزه‌های پژوهشی و دانشگاهی ما از خروجی چنین اجلاسی تأثیر پذیرفته‌اند. بااین‌وجود حضور فعال کتابداران ایرانی در این اجلاس، خروجی‌های قابل قبولی ازنظر پژوهشی برای ما داشته است.

بر اساس این گزارش، ایران در حالی در هشتاد و چهارمین کنگره سالیانه کتابداری شرکت می‌کند که امسال برای اولین بار میزبان رئیس فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابخانه‌ای ایفلا (IFLA) بود. «گلوریا پرز سالمرون» زمستان سال گذشته برای شرکت در جشن هشتادمین سالگرد تأسیس کتابخانه ملی ایران به کشورمان سفر کرد و بازدیدهای متعددی از دانشگاه‌ها و مراکز کتابداری ایران انجام داد.

این در حالی است که به گفته مشاور امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مذاکرات اولیه برای حضور دبیر کل ایفلا نیز در ایران انجام‌شده و به‌احتمال‌زیاد وی آبان ماه امسال به دعوت مسئولان این سازمان، به ایران خواهد آمد.