برای تعیین «حد فلات قاره» نباید در موضع باج‌دهی قرار بگیریم

استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران با بیان اینکه در تعیین حد فلات قاره «خط منصف» همیشه معنای مطلوبی ندارد و نه تنها باید به قواعد اولیه توجه کرد بلکه باید ملاحظات خاص مثل طول سواحل، جمعیت و سابقه تاریخی را نیز در نظر گرفت، گفت: نباید در موضع باج‌دهی قرار بگیریم زیرا چنین وضعیتی نتیجه مطلوبی در پی نخواهد داشت.

به گزارش عطنا، نشست تخصصی «دریای خزر، تحدید حدود مناطق دریایی، ژئوپولتیک» با ابتکار مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران، گروه حقوق عمومی دانشگاه تهران و موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر دوشنبه، 25 تیرماه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

در این نشست دکتر الهه کولایی، استاد مطالعات منطقه‌ای دانشگاه تهران، دکتر سیدباقر میرعباسی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران، دکتر مهدی اشرفی، مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، دکتر ساسان صیرفی، استادیار حقوق عمومی دانشگاه تهران، دکتر میثم آرائی درونکلا، مدیر موسسه بین‌المللی مطالعات دریای خزر و آرمین طلعت، دانشجوی دکترای حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند.

سیدباقر میرعباسی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در این نشست «جایگاه اصل انصاف در تعیین حدود مجموعه اقتصادی و فلات قاره» توضیح داد و در ابتدا گفت: سرنوشت مملکت در شرایط حساسی قرار گرفته است. خلیج فارس و دریای عمان اهمیت ویژه‌ای دارند و به گونه‌ای خاص به آنها نگریسته می‌شود.

 وی افزود: بحث‌هایی که در این جمع مطرح می‌شود سابقه تاریخی داشته و دریای خزر برای قرن‌ها دریای نشاط بوده است. بنابراین به نوعی در مذاکرات باید عمل شود که این نعمت برای قرن‌ها وشاید هزاران سال باقی بماند. مذاکرات باید با قصد و نگاه دوستانه صورت گیرد و طوری عمل شود که این نعمت الهی برای همه قابل استفاده باشد.

استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران در ادامه دو موضوع  را از هم تفکیک کرد و گفت: دو موضوعی که پیش‌روی وزارت خارجه و نهادهای درگیر است یکی تعیین منطقه اقتصادی- انحصاری و دیگری تعیین منطقه فلات قاره است.

میرعباسی سپس نقش انصاف در منطقه اقتصادی- انحصاری و منطقه فلات قاره تاکید کرد و ادامه داد: بحث انصاف در حقوق بین‌الملل روشن شده است. اگر قرار باشد تاریخی به آن نگاه شود به اساسنامه فعلی و بند 38 آن می‌توان اشاره کرد. آنچه در بند 36 اساسنامه آمده است« اصل عقل و انصاف» است.

زمان لازم است

وی به پرونده دریای شمال اشاره کرد و توضیح داد: دیوان می‌گوید در تعیین فلات قاره، خط منصف همیشه معنای مطلوبی در پی ندارد و ممکن است بار حقوقی و غیرمنصفانه داشته باشد. خط منصف گاهی می‌تواند نتیجه غیرمنصفانه داشته باشد، پس دیوان با تاکید بر اصل عدالت توجه به همه جوانب را ضروری می‌داند. در تبیین حد فلات قاره نه تنها باید به قوانین اولیه تمسک جست بلکه باید به ملاحظاتی نظیر جمعیت و سابقه تاریخی و طول سواحل توجه شود.

استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران وضعیت دریای خزر را بر اساس ملاحظات قانونی صرف به ضرر ایران خواند و گفت: اگر رویه دیوان یعنی انصاف، سابقه، طول ساحل و ... در نظر گرفته شود حق ایران در این زمینه تبیین می‌شود. در تعیین حد فلات قاره نه تنها باید به قواعد اولیه تمسک شود بلکه باید ملاحظات خاص مثل طول سواحل، وضعیت جمعیت و سابقه تاریخی نیز مورد توجه واقع شود.

میرعباسی در پایان سخنانش با تاکید به اینکه در تعیین حدود اقتصادی و فلات قاره نباید عجولانه و با دستپاچگی عمل کرد، گفت: در پیمودن این مسیر و تعیین حدود فلات قاره و منطقه اقتصادی لازم است زمان در نظر گرفته شود. نباید در موضع باج‌دهی قرار بگیریم زیرا چنین وضعیتی نتیجه مطلوبی در پی نخواهد داشت.