اشتباه استراتژیک رسانه ملی

جمعه‌شب شبکه یک مستندی بنام «بی‌راهه» پخش می‌کند و در آن اعترافات شماری از کاربران اینستاگرام یا همان شاخ‌های مجازی را به نمایش می‌گذارد. در این برنامه‌، سه دختر و یک پسر که چهره‌شان محو شده بود، درباره فعالیت‌هایشان در اینستاگرام به پرسش‌های مجری برنامه پاسخ می‌دادند و گاه در طول پاسخ‌هایشان به گریه می‌افتادند و ابراز پشیمانی می‌کردند.

به گزارش عطنا، مهدی فرقانی، رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، با توجه به اقدام اخیر رسانه ملی در نمایش اعترافات کاربران اینستاگرام در روزنامه ایران یادداشتی نوشته است که در ادامه باهم می‌خوانیم:

تصمیم و اقدام رسانه ملی در نمایش اعترافات کاربران اینستاگرام در مستندی بانام «بیراهه» بیش از آنکه به ترویج اخلاق، آگاهی‌بخشی و آموزش خانواده و آسیب‌شناسی معضلات و ناهنجاری‌های شبکه‌های اجتماعی بپردازد بیشتر برخلاف مصالح و منافع ملی حرکت کرده و تصویر غیرموجهی از خود در بین مخاطبان و افکار عمومی به‌جا گذاشته است، البته این نقد رسانه ملی به‌هیچ‌وجه به معنای توجیه ویدئوهایی که اخیراً از کاربران اینستاگرام در فضای مجازی منتشرشده است، نیست اما روشن است که اقدام تلویزیون در خصوص انتشار مصاحبه «مائده هژبری» یکی از کاربران اینستاگرام درواقع تبدیل به یک ابزار تبلیغاتی علیه صداوسیما و وضعیت فعلی کشور در سطح بین‌المللی شد.

به عبارتی در شرایط کنونی جامعه که نیاز به آرامش و امنیت روانی است پخش چنین مستندی می‌تواند یک اشتباه استراتژیک از سوی رسانه ملی تلقی شود به این معنا که اگر صداوسیما پخش مصاحبه کاربران اینستاگرام را مطالبه مردمی عنوان می‌کند، (البته مشخص نیست که این نظر بر اساس چه ملاک و معیاری اعلام می‌شود) آن‌چنان مسائل جدی و اساسی در کشور وجود دارد که صداوسیما به‌مثابه رسانه ملی می‌تواند با دسته‌بندی کردن آسیب‌های اجتماعی، چالش‌های کلان اقتصادی، مشکلات فرهنگی و... این قبیل مسائل را در یک فضای علمی با حضور استادان دانشگاه، صاحب‌نظران و کارشناسان مجرب هر حوزه به‌نقد و بررسی بپردازد لذا به نظر نمی‌رسد پخش اعترافات کاربران اینستاگرام آن‌هم به شکلی که موجب رنجش و نارضایتی مردم شود در اولویت برنامه‌های اصلی رسانه ملی باشد.

از سوی دیگر سؤالی که برای افکار عمومی بی‌پاسخ‌مانده این است که اگر صداوسیما نمایش اعترافات کاربران اینستاگرام را مطالبه مردم عنوان می‌کند آیا افشاگری و پیگیری پرونده‌هایی در حوزه‌های مفاسد اقتصادی، اختلاس‌ها و سوءاستفاده کلان مالی در بازار ارز و خودرو و امثال این‌ها مطالبه ملی نیستند؟

اینکه مسئولان صداوسیما برای توجیه کار خود استدلال می‌کنند پخش چنین مستندی مطالبه مردمی بوده زمانی قابل‌باور و پذیرش است که رسانه ملی به این موضوعات به‌عنوان اولویت دوم می‌پرداخت و مسائل اساسی کشور را به‌طورجدی پیگیری می‌کرد و متخلفان و عاملان این فسادها را در تلویزیون معرفی می‌کرد.

البته نباید فراموش کرد جامعه زمانی می‌تواند استدلال صداوسیما در خصوص نمایش اعترافات کاربران اینستاگرام را به‌عنوان مطالبه مردمی بپذیرد که در بخش فساد اقتصادی هم به‌ همین شیوه شفاف‌سازی و مفسدان و سوء استفاده‌کنندگان از بیت‌المال را معرفی کند.

اینکه همواره از سوی مسئولان گفته می‌شود حتی اگر عمل حقی قرار است به ابزار تبلیغ علیه نظام تبدیل شود، از پخش آن باید امتناع کرد مصداق بارز این اقدام صداوسیما است چراکه در چند روز اخیر شاهد بودیم پخش مستند «بیراهه» با موضوع دختران اینستاگرام نه‌تنها مورد سوءاستفاده دشمنان و رسانه‌های خارجی قرار گرفت بلکه بهانه‌ای به دست کسانی داد که به‌ دنبال مصادیق تبلیغات علیه جمهوری اسلامی ایران هستند.

به‌طورکلی می‌توان گفت عملکرد صداوسیما در این خصوص بیش از آنکه منافعی نصیب کشور کند باعث شد نزد افکار عمومی نتیجه معکوسی داشته باشد چراکه اساساً چنین اقداماتی آن‌هم بدون توجه به تبعاتش در‌ شأن و تراز رسانه ملی نیست و این‌گونه برخوردها و رفتارهای رسانه‌ای علاوه بر هزینه‌سازی برای کشور موجب بی‌اعتمادی و کاهش مخاطبان رسانه ملی خواهد شد که این رویکرد برخلاف سیاست‌های تبیین شده برای صداوسیما است.